میانجیگری عربستان؛ در سایه اختلاف روایت‌ها
سفر اخیر محمد بن‌سلمان، ولیعهد و نخست‌وزیر عربستان سعودی، به ایالات متحده و دیدار او با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بار دیگر موضوع امکان گشایش در مناسبات ایران و آمریکا را در کانون توجه تحلیلگران قرار داده است؛ به‌ویژه آنکه برخی روایت‌ها از انتقال پیام رئیس‌جمهور ایران به ترامپ در جریان این سفر حکایت دارد.
روزنامه شرق در گزارشی نوشت:
سفر اخیر محمد بن‌سلمان، ولیعهد و نخست‌وزیر عربستان سعودی، به ایالات متحده و دیدار او با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بار دیگر موضوع امکان گشایش در مناسبات ایران و آمریکا را در کانون توجه تحلیلگران قرار داده است؛ به‌ویژه آنکه برخی روایت‌ها از انتقال پیام رئیس‌جمهور ایران به ترامپ در جریان این سفر حکایت دارد.
مصطفی کواکبیان، فعال اصلاح‌طلب و نماینده پیشین مجلس، در گفت‌وگویی با «عصر ایران» مدعی شد بن‌سلمان در این سفر، حامل پیامی از سوی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران بوده است. او گفت: «نامه‌ای از طرف آقای رئیس‌جمهور داده شد به بن‌سلمان و ایشان هم بردند برای آقای ترامپ و آقای ترامپ هم بلافاصله موضع‌گیری کرد». به گفته وی، مضمون پیام، اعلام آمادگی ایران برای آغاز گفت‌وگو با آمریکا «بدون پیش‌شرط و دیکته مواضع» بوده است.کواکبیان در توضیح بیشتر محتوای این پیام اظهار کرد: «ما حاضر هستیم بنشینیم با همدیگر صحبت بکنیم؛ نه صحبتی که از سر تسلیم باشد و اینکه شما دیکته بکنید، بلکه باب گفت‌وگو را باز می‌کنیم». او افزود این اقدام «با اجازه رهبری» صورت گرفته و به باور وی، همین پیام موجب شده ترامپ فورا سیگنال آمادگی برای آغاز یک روند مذاکره را مخابره کند. در ادامه، کواکبیان نتیجه گرفته است: «این قرائن نشان می‌دهد ما به دنبال جنگ نمی‌رویم».
در نقطه مقابل، مواضع رسمی دولت و دستگاه دیپلماسی ایران این روایت را تأیید نمی‌کند. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، در واکنش به ادعای کواکبیان تأکید کرد نامه رئیس‌جمهور ایران به ولیعهد عربستان «کاملا معمول و صرفا درباره موضوع حج» بوده است. او با اظهار تعجب نسبت به «اصرار برخی فعالان سیاسی بر نشر مطالب خلاف واقع»، اعلام کرد هیچ اشاره‌ای به مباحث مذاکراتی در این مکاتبه نشده است و هشدار داد طرح ادعاهای غیرمستند «سودی برای منافع ملی ندارد». بقایی همچنین ابراز امیدواری کرد تحلیلگران سیاسی «مصالح عالی کشور را بر سوگیری‌های جناحی ترجیح دهند». این تکذیب در حالی مطرح می‌شود که سفر محمد بن‌سلمان به آمریکا و دیدار او با ترامپ، خود حامل نشانه‌هایی از علاقه‌مندی ریاض به ایفای نقشی میانجیگرانه میان تهران و واشنگتن است. بن‌سلمان در اظهاراتی کم‌سابقه، از حمایت عربستان برای دستیابی ایران و آمریکا به توافقی «خوب و مورد رضایت منطقه، جهان و ایالات متحده» سخن گفت و تأکید کرد ریاض «تمام تلاش خود» را برای تحقق چنین توافقی به کار خواهد بست. ترامپ نیز با ابراز خوش‌بینی اعلام کرد تهران «به دنبال یک راه‌حل دیپلماتیک» است و او «کاملا پذیرای» آغاز گفت‌وگوست. وی افزود: «داشتن یک توافق با ایران چیز خوبی خواهد بود. ما می‌توانستیم قبل از جنگ این کار را انجام دهیم، اما عملی نشد». این سخنان، ولو در سطح یک موضع‌گیری رسانه‌ای، نشان‌دهنده گشایش احتمالی در نگاه کاخ سفید به موضوع ایران تلقی شده است. پیش از این نیز برخی گزارش‌های غیررسمی حاکی از علاقه‌مندی عربستان به کمک در کاهش تنش ایران و آمریکا بود. شبکه سی‌ان‌ان در گزارشی گفته بود ریاض آمادگی خود را برای میانجیگری به منظور رسیدن دو طرف به توافقی جدید اعلام کرده است. هم‌زمان، جزئیاتی از روند رسمی تبادل پیام‌ها نیز منتشر شده است.
پیش از سفر اخیر بن‌سلمان، رئیس سازمان حج و زیارت ایران پیام مکتوب پزشکیان را به وزیر کشور عربستان تحویل داده بود؛ پیامی که خبرگزاری رسمی عربستان (واس) درباره محتوای آن سکوت کرد. همین سکوت رسانه‌ای، به‌ویژه در فضای سیاسی فعال ایران، زمینه شکل‌گیری گمانه‌زنی‌هایی مانند سخنان کواکبیان را فراهم آورد؛ گمانه‌هایی که وزارت خارجه ایران با قاطعیت رد کرده است. روابط نزدیک بن‌سلمان و ترامپ، همراه با پیوندهای اقتصادی، سیاسی و امنیتی دیرینه ریاض و واشنگتن، موجب شده برخی ناظران احتمال نقش‌آفرینی عربستان در مدیریت روابط تهران–واشنگتن را جدی‌تر تلقی کنند. با‌این‌حال، فقدان تأیید رسمی از سوی تهران و تأکید دستگاه دیپلماسی بر ماهیت صرفا اداری و مذهبی مکاتبات اخیر، نشان می‌دهد مسیر هرگونه گفت‌وگوی احتمالی هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
