راه برون‌رفت از سایه افراطی‌گری بر فضای سیاسی ایران
فضای سیاسی ایران در سال‌های اخیر با چالش مداومی روبه‌رو بوده است: هیجان، تشنج و جنجال‌های بی‌پایان که گاه از حد نقد سازنده فراتر رفته و به نوعی افراطی‌گری و تندروی تبدیل شده است.
روزنامه آرمان امروز در گزارشی نوشت:
فضای سیاسی ایران در سال‌های اخیر با چالش مداومی روبه‌رو بوده است: هیجان، تشنج و جنجال‌های بی‌پایان که گاه از حد نقد سازنده فراتر رفته و به نوعی افراطی‌گری و تندروی تبدیل شده است. تحلیلگران و صاحب‌نظران سیاسی معتقدند این وضعیت، بیش از آنکه نشانه فعالیت سیاسی باشد، نوعی «بیماری سیاسی» است که روند تصمیم‌گیری عقلانی و مصالح ملی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در این شرایط، تأکید بر اولویت دادن به مصالح ملی نسبت به رقابت‌های جناحی بیش از پیش اهمیت یافته است. برخی چهره‌های سیاسی، از جمله محمدباقر قالیباف، بر این نکته تأکید کرده‌اند که امر ملی باید مقدم بر منافع جناحی باشد. با این حال، کارشناسان یادآوری می‌کنند که حضور و فعالیت احزاب سیاسی واقعی، با مواضع روشن و مدون، می‌تواند این فضا را کنترل کند و امکان نقد سالم و منصفانه را فراهم آورد، بدون آنکه هیجانات و درگیری‌های لفظی بر تصمیم‌گیری‌ها سایه افکند.
سایه افراطی‌گری تنها محدود به پارلمان نیست و در رسانه‌ها و دیگر عرصه‌های عمومی نیز گاهی نمود پیدا می‌کند، اما بیشترین اثر آن در مجلس و فرآیند تصمیم‌گیری رسمی مشاهده می‌شود. به گفته کارشناسان، برای کاهش این وضعیت لازم است سیاست‌گذاری‌های ملی طراحی شده و گفتگوی فراگیر ملی شکل گیرد تا فضای سیاسی بتواند بدون هیجان، بدون تنش و بدون تشنج به تصمیمات عقلانی و توسعه‌محور برسد.
این مسیر ساده نیست و صرف پند و اندرز نمی‌تواند آن را هموار کند. بلوغ سیاسی جامعه، تقویت سازوکارهای دموکراتیک مانند احزاب فعال، انتخابات آزاد و رسانه‌های مستقل، پیش‌شرط ضروری برای کاهش افراطی‌گری و تندروی در سیاست ایران است. در این چارچوب، رسانه‌ها می‌توانند نقش حمایتی ایفا کنند، اما حذف کامل دوگانه‌سازی و رفتارهای افراطی تنها با رشد سیاسی و نهادی کشور ممکن خواهد بود.
تحلیلگران بر این باورند که تلاش برای دور کردن افراطی‌گری از فضای سیاسی ایران، اقدامی ضروری برای ارتقای تصمیم‌گیری‌های عقلانی، حفظ انسجام ملی و پیشبرد توسعه واقعی کشور است. این اقدامات، ضمن کاهش تنش‌های بی‌مورد، زمینه‌ساز سیاسی سالم و کارآمد را برای آینده ایران فراهم می‌کند.
کیوان مرادی، استاد علوم سیاسی، در گفتگو با آرمان‌امروز در خصوص وضعیت فعلی فضای سیاسی ایران گفت که تداوم هیجان، تنش و جنجال‌های بی‌پایان در پارلمان و رسانه‌ها، بیش از آنکه نشانه پویایی سیاسی باشد، نوعی عادت غلط و سمّی برای فرآیند تصمیم‌گیری محسوب می‌شود. وی توضیح داد که این وضعیت، محصول تندروی‌ها و افراطی‌گری‌هایی است که طی سال‌های اخیر به یک رفتار مرسوم در سیاست کشور تبدیل شده و بر انسجام ملی و تصمیم‌گیری عقلانی سایه انداخته است.
مرادی افزود که اهمیت احزاب سیاسی واقعی در این شرایط بیش از پیش مشخص می‌شود؛ احزاب با مواضع روشن و مدون، می‌توانند امکان نقد سازنده را فراهم آورند و از درگیری‌های لفظی و هیجانات بی‌مورد جلوگیری کنند. او خاطرنشان کرد که هیجانات پارلمانی در دیگر کشورها نیز دیده می‌شود، اما در ایران این مسئله، اثر مستقیمی بر روند تصمیم‌گیری و توسعه ملی دارد.
وی همچنین به نقش رسانه‌ها اشاره کرد و گفت که رسانه‌ها می‌توانند با کاهش دوگانه‌سازی‌ها و افراطی‌گری‌ها کمک کنند، اما راه‌حل اصلی، بلوغ سیاسی جامعه است. شکل‌گیری سازوکارهای دموکراتیک، احزاب فعال، انتخابات آزاد و رسانه‌های مستقل، پیش‌شرط ضروری برای ایجاد فضای سیاسی سالم و تصمیم‌گیری عاقلانه است.
این استاد دانشگاه در پایان تأکید کرد که حذف کامل افراطی‌گری ساده نیست، اما تلاش مستمر گروه‌های سیاسی، تقویت گفتگوی ملی و هدایت فضا به سمت عقلانیت، می‌تواند مانع اصلی توسعه کشور را کاهش دهد و شرایطی برای تصمیم‌گیری‌های منصفانه و توسعه‌محور فراهم آورد.
