باز شدن قفل دیپلماسی در نیویورک؟

روزنامه آرمان  امروز در گزارشی نوشت:

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که برای شرکت در هشتادمین اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده است، با وزیران امور خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه و همچنین «کایا کالاس» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و گفت‌وگو کرد.

در این نشست با توجه به اقدام ناموجه و غیرقانونی تروئیکای اروپایی برای شروع روند بازگرداندن تحریم‌های لغو شده شورای امنیت، ذیل سازوکار اسنپ‌بک، برخی ایده‌ها و پیشنهادها برای تداوم دیپلماسی مطرح و مقرر شد رایزنی‌ها با همه طرف‌های دخیل ادامه یابد.

خبرگزاری رویترز گزارش داد: به نظر می‌رسد که ایران و قدرت‌های اروپایی روز سه‌شنبه همچنان برای رسیدن به آخرین توافق جهت جلوگیری از اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل پیش از مهلت ۲۷ سپتامبر با یکدیگر اختلاف نظر داشتند، اما هر دو طرف در را برای ادامه راه و مذاکرات بیشتر باز گذاشتند.

کایا کالاس پس از این دیدار در جمع خبرنگاران گفت: شانس برای دیپلماسی وجود دارد. ضرب‌الاجل‌ها در حال اتمام هستند و باید دید چه می‌شود.

او در ادامه بدون اشاره به همکاری مداوم ایران با نهادهای بین‌المللی در رابطه با برنامه هسته‌ای‌اش تاکید کرد: ما باید شاهد اقدامات واقعی از سوی ایران نیز باشیم.

سه کشور اروپایی طرف برجام در ۲۸ اوت یک فرآیند ۳۰ روزه برای اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران آغاز کردند که در ۲۷ سپتامبر (پنجم مهرماه) به پایان می‌رسد. آنها بدون در نظر گرفتن قصور اروپایی‌ها در عمل به تعهداتشان در برجام، تهران را به عدم پایبندی به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ متهم کردند.

صابر گل عنبری در این رابطه می گوید: رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز سه‌شنبه اعلام کرد که یک تیم از بازرسان آژانس در راه ایران است تا در صورت دستیابی تهران و سه کشور اروپایی به توافق، کار خود را آغاز کند. او تأکید کرد که تنها چند ساعت یا حداکثر چند روز فرصت باقی مانده است تا مشخص شود آیا دستیابی به توافق امکان‌پذیر هست یا نه.

اما این پرسش مطرح می‌شود که چرا سفر بازرسان به ایران چنین با عجله انجام می‌گیرد؟ چرا آژانس منتظر نمی‌ماند تا ابتدا توافق میان تهران و سه کشور فرانسه و انگلیس و آلمان حاصل شود و سپس بازرسان را اعزام کند؟

به نظر می‌رسد این تصمیم آژانس با هماهنگی اروپایی‌ها و بر پایه نگرانی آن‌ها از این که مبادا ایران در پی خرید زمان باشد، اتخاذ شده است. از دید سه کشور اروپایی، ممکن است تهران در چهار روز باقی‌مانده تا موعد بازگشت تحریم‌ها و قطعنامه‌های شورای امنیت در ۲۸ سپتامبر، توافقی رضایت‌بخش برای اروپا و آژانس امضا کند، اما اجرای عملی آن به دلیل محدودیت زمان به بعد از این تاریخ موکول شود و پس از تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ و مکانیسم ماشه، توافق در عمل با چالش روبرو شود و اجرا نشود.

بر همین اساس، ظاهرا اروپا و آژانس می‌خواهند که اگر توافقی حاصل شد، اجرای آن پیش از تاریخ ۲۸ سپتامبر آغاز شود تا پس از اطمینان آن نسبت به تمدید قطعنامه و تداوم مهلت مکانیسم ماشه اقدام کنند.

آنچه برای طرف‌های اروپایی و آژانس با قید فوریت اهمیت دارد، پیش از هر چیز، اطلاع‌ از میزان ذخایر اورانیوم ایران و بررسی وضعیت سایت‌های هسته‌ای پس از بمباران آن‌هاست. در واقع، اگر قرار باشد همکاری‌های ایران و آژانس، در صورت رسیدن به یک توافق در نیویورک از سر گرفته شود، این روند ذاتاً طولانی‌مدت خواهد بود و محدود به همین سه یا چهار روز باقی‌مانده نمی‌شود.

از این رو، به نظر می‌رسد هدف اصلی این طرف‌ها در حال حاضر آن است که در همین فرصت محدود، بازرسی‌های فوری و حساس سریعا شروع شود و سپس بازرسی‌ها طبق روند معمول و روال کاری گذشته ادامه یابد.

اکنون باید دید دود سفیدی از نشست‌های نیویورک بلند می‌شود یا نه.