موج جهانی برای حل‌وفصل پرونده هسته‌ای

روزنامه آرمان امروز در گزارشی نوشت:

مذاکرات هسته‌ای ایران در ماه‌های اخیر شاهد تحولات جدیدی بوده است، و نقش مصر به‌عنوان یک میانجی فعال در این فرآیند به‌طور چشمگیری پررنگ‌تر شده است.

گفت‌وگوهای اخیر بین سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، و بدر عبدالعاطی، همتای مصری او، نشان‌دهنده تلاش‌های قاهره برای ایجاد پلی دیپلماتیک بین ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دیگر طرف‌های درگیر است. این تحرکات دیپلماتیک به نظر می‌رسد زمینه‌ساز راه‌حلی میانه شده باشد، به‌ویژه پس از اظهارات رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، که از پیشرفت‌های ملموس در مذاکرات با ایران خبر داده است.

این تحولات احتمال ازسرگیری گفت‌وگوهای ایران و ایالات متحده را تقویت کرده و می‌تواند به توافقی پایدار منجر شود، مشروط بر اینکه موانع موجود به‌درستی مدیریت شوند.

مصر، با جایگاه استراتژیک خود در منطقه و روابط متعادل با قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای، به‌تازگی نقش فعال‌تری در پرونده هسته‌ای ایران ایفا کرده است. قاهره با تکیه بر روابط دیپلماتیک خود با ایران، ایالات متحده و کشورهای اروپایی، تلاش می‌کند تا به‌عنوان یک میانجی بی‌طرف عمل کند و گفت‌وگوها را به سمت کاهش تنش‌ها هدایت نماید. تماس‌های عبدالعاطی با عراقچی و گروسی نشان‌دهنده عزم مصر برای ایجاد فضایی سازنده است که در آن اختلافات فنی و سیاسی به‌تدریج برطرف شوند. این گفت‌وگوها بر موضوعات حساسی مانند شفافیت فعالیت‌های هسته‌ای ایران، بازرسی‌های آژانس و لزوم حفظ حقوق ایران در چارچوب معاهده منع اشاعه تمرکز داشته‌اند. عبدالعاطی همچنین با دیگر مقامات بین‌المللی، از جمله نمایندگان ایالات متحده، رایزنی کرده و بر ضرورت حل‌وفصل مسالمت‌آمیز این پرونده تأکید کرده است.

گفت‌وگوی تلفنی عراقچی و عبدالعاطی در اواسط شهریور ۱۴۰۴ نقطه عطفی در این فرآیند بود. در این تماس، دو طرف ضمن بررسی مسائل منطقه‌ای، به‌ویژه تنش‌های جاری در خاورمیانه، بر اهمیت پیشبرد مذاکرات هسته‌ای تأکید کردند. عراقچی بر تعهد ایران به همکاری با آژانس و حفظ دیپلماسی به‌عنوان راه‌حل اصلی تأکید کرد، در حالی که عبدالعاطی حمایت مصر از یافتن راه‌حلی متوازن را که هم حقوق ایران و هم نگرانی‌های جامعه جهانی را در نظر بگیرد، اعلام نمود. این گفت‌وگوها نشان‌دهنده تلاش برای ایجاد تفاهم و کاهش شکاف‌های موجود است. همزمان، تماس‌های مصر با گروسی نشان می‌دهد که قاهره به دنبال هماهنگی بین ایران و آژانس است تا مسائل فنی، مانند بازرسی‌ها و نظارت بر تأسیسات هسته‌ای، به‌عنوان پیش‌نیازی برای پیشرفت مذاکرات گسترده‌تر حل‌وفصل شود.

اظهارات گروسی مبنی بر مشاهده پیشرفت در مذاکرات با ایران، نشانه‌ای امیدوارکننده از حرکت به سمت یک راه‌حل میانه است. او تأکید کرده که همکاری ایران با آژانس در زمینه شفاف‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای و پاسخ به سؤالات فنی در حال بهبود است. این پیشرفت‌ها می‌تواند به معنای توافق بر سر پروتکل‌های بازرسی یا شفافیت بیشتر در برنامه هسته‌ای ایران باشد، که از موانع اصلی احیای توافق هسته‌ای به شمار می‌روند. گروسی همچنین بر نقش آژانس در تسهیل دیپلماسی و جلوگیری از تشدید تنش‌ها تأکید کرده و از همه طرف‌ها خواسته است تا از فرصت موجود برای رسیدن به توافق استفاده کنند. این اظهارات نشان می‌دهد که فضای مذاکرات به سمت کاهش اختلافات و ایجاد اعتماد حرکت می‌کند.

این تحولات احتمال ازسرگیری مذاکرات بین ایران و ایالات متحده را افزایش داده است. مذاکرات هسته‌ای که در تابستان ۱۴۰۴ به دلیل اختلافات سیاسی و فنی متوقف شده بود، اکنون با میانجی‌گری مصر و پیشرفت در گفت‌وگوهای ایران و آژانس، در آستانه احیا قرار دارد. مصر با استفاده از روابط خود با هر دو طرف، تلاش می‌کند تا دیدگاه‌های ایران و آمریکا را به هم نزدیک کند و زمینه را برای توافقی فراهم سازد که هم تعهدات هسته‌ای ایران را تضمین کند و هم تحریم‌های ایالات متحده را به‌صورت تدریجی رفع نماید. این توافق می‌تواند به بازگشت ایران به تعهدات برجامی و کاهش فشارهای اقتصادی بر این کشور منجر شود.

نقش مصر تنها به مذاکرات هسته‌ای محدود نمی‌شود. قاهره همزمان تلاش می‌کند تا تنش‌های منطقه‌ای، از جمله درگیری‌های مرتبط و بحران‌های خاورمیانه، را مدیریت کند. مصر معتقد است که حل‌وفصل پرونده هسته‌ای ایران می‌تواند به کاهش تنش‌های کلی در منطقه کمک کند و فضایی برای همکاری‌های منطقه‌ای ایجاد نماید. این دیدگاه با مواضع ایران، که بر لزوم همگرایی کشورهای منطقه برای مقابله با تهدیدات مشترک تأکید دارد، هم‌راستا است. مصر با تکیه بر جایگاه خود در نهادهای منطقه‌ای و روابط با قدرت‌های جهانی، می‌تواند به‌عنوان کاتالیزوری برای پیشبرد این اهداف عمل کند. در این عرصه ایتالیا و نروژ و روسیه نیز فعال شده اند تا مذاکرات به نتیجه برسد.