دیپلماسی پشت خط جبهه
در پی تجاوزات گسترده و مکرر اسرائیل به تأسیسات غیرنظامی، هسته‌ای و حیاتی ایران، موجی از واکنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با محوریت حمایت از کاهش تنش و بازگرداندن ثبات به منطقه شکل گرفته است.
روزنامه شرق در گزارشی نوشت:
در پی تجاوزات گسترده و مکرر اسرائیل به تأسیسات غیرنظامی، هسته‌ای و حیاتی ایران، موجی از واکنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی با محوریت حمایت از کاهش تنش و بازگرداندن ثبات به منطقه شکل گرفته است. این تجاوزات، که حتی مراکز درمانی، آتش‌نشانی، ساختمان‌های مسکونی و سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران را هدف قرار داده‌اند، در شرایطی رخ دادند که ایران در میانه رایزنی‌های دیپلماتیک با ایالات متحده قرار داشت؛ وضعیتی که حملات اسرائیل عملا آن را به بن‌بست کشاند و بحران را وارد مرحله‌ای برگشت‌ناپذیر کرد.
موضع جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات جاری شفاف و استوار است؛ تا زمانی که تجاوز از سوی رژیم صهیونیستی ادامه دارد، هیچ گفت‌وگویی -چه درباره آتش‌بس و چه درباره برنامه هسته‌ای- با حضور ایران شکل نخواهد گرفت. ایران، مطابق اصول مسلم حقوق بین‌الملل، حق دفاع مشروع از خود را محفوظ می‌داند و پاسخ قاطع خود را در قالب عملیات «وعده صادق ۳» به اجرا درآورده است. این عملیات که با واردآوردن خسارات محسوس به مراکز نظامی رژیم اشغالگر همراه بود، پاسخی مستقیم به جنایات شب ۲۳ خرداد محسوب می‌شود؛ جنایاتی که به شهادت شماری از فرماندهان ارشد نظامی، دانشمندان هسته‌ای و غیرنظامیان بی‌گناه انجامید.
در چنین زمینه‌ا‌ی، تلاش‌هایی برای میانجی‌گری میان تهران و واشنگتن از سوی بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای مطرح شده‌است؛ اما از منظر ایران، هرگونه بازگشت به میز مذاکره در بحبوحه حملات نظامی، صرفا فرصتی مجدد برای بازیابی قوای پدافندی رژیم صهیونیستی خواهد بود. و بسیاری از کارشناسان هشدار داده‌اند ایران وارد «بازی دیپلماتیک فریب‌کارانه‌ای» که هدف آن تثبیت برتری میدانی اسرائیل باشد، نخواهد شد.
در همین راستا، چین با لحنی صریح حملات اسرائیل را محکوم کرده و خواستار مداخله فوری کشورهایی شده است که بر تل‌آویو نفوذ دارند. وزارت خارجه چین هشدار داده‌است تداوم تنش در خاورمیانه به زیان تمام طرف‌ها خواهد بود و فشار و تهدید، تنها به تشدید درگیری منجر می‌شود.
از سوی دیگر، ترکیه نیز نقش فعالی در مسیر کاهش تنش ایفا کرده و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری این کشور، در تماس‌های جداگانه با رؤسای جمهور ایران و آمریکا، پیشنهاد میزبانی مذاکرات جدید میان تهران و واشنگتن در استانبول را مطرح کرده است. رسانه‌های ترک با استناد به منابع دیپلماتیک، از تمرکز این ابتکار بر احیای مذاکرات هسته‌ای و مهار درگیری‌ها خبر داده‌اند.
روسیه نیز همچنان موضع میانجی‌گرانه خود را حفظ کرده است. سخنگوی کرملین با ابراز نگرانی از روند تحولات جاری، اعلام کرد مسکو آمادگی دارد در صورت لزوم ایفای نقش کند، اما تاکنون تمایلی از سوی اسرائیل برای پذیرش حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مشاهده نشده است.
در همین راستا، روزنامه واشنگتن‌پست به نقل از یک مقام اروپایی گزارش داد قطر و عمان در تلاش برای بازگرداندن تهران و واشنگتن به مسیر گفت‌وگو هستند، اما این ابتکارها، با وجود نیت مثبت، به نتیجه ملموسی نرسیده‌اند. سخنگوی وزارت خارجه قطر نیز به‌تازگی با ابراز نگرانی درباره هدف قرار‌گرفتن تأسیسات انرژی ایران، به پیامد‌های اقتصادی جهانی چنین اقداماتی اشاره کرد و خواستار خویشتن‌داری اسرائیل و ازسرگیری روند دیپلماتیک شد.
منابع آگاه به خبرگزاری رویترز گفته‌اند ایران به‌صراحت اعلام کرده در شرایطی که خاکش تحت حمله نظامی است، هیچ‌گونه مذاکره‌ای را، چه با ایالات متحده و چه درباره آتش‌بس با اسرائیل، نمی‌پذیرد. این موضع، به‌روشنی به طرف‌های میانجی مانند دوحه و مسقط اعلام شده است.
در سطحی دیگر، مذاکرات مربوط به تبادل اسرا میان رژیم صهیونیستی و گروه‌های مقاومت فلسطینی، که بنا بود زمینه‌ساز توقف جنگ در غزه شود، تاکنون بارها به‌دلیل کارشکنی تل‌آویو در حملات به این منطقه ناکام مانده‌است. با وجود برخی نشانه‌های جزئی از پیشرفت، چشم‌انداز رسیدن به توافقی پایدار همچنان مبهم است و نگرانی از گسترش دامنه درگیری به سطحی منطقه‌ای، کماکان بر فضای دیپلماسی سایه افکنده است.
بر‌اساس‌این، تا زمانی که رژیم اسرائیل به سیاست تجاوز، بی‌ثبات‌سازی و فشار نظامی ادامه دهد، جمهوری اسلامی ایران بر اصول دفاع مشروع و رد هرگونه مذاکره تحمیلی اصرار خواهد ورزید. جامعه جهانی در این بزنگاه تاریخی، وظیفه‌ای اخلاقی و حقوقی برای محکوم‌کردن جنایات جنگی اسرائیل و پشتیبانی از راه‌حل‌هایی متوازن، قانونی و پایدار بر عهده دارد؛ راه‌حل‌هایی که نه بر پایه زور، بلکه بر محور عدالت و احترام متقابل بنا شده باشند.
