ایران ساخت‌هایی که چشم صنعت نفت و گاز خواهند شد
دستاوردهای فناورانه اهواز در صنعت نفت و گاز با حضور معاون علمی رئیس جمهوری رونمایی شد.
در اولین ماه 1404، اهواز در معرفی دستاوردهای فناورانه خود پیشتازی کرد و در حضور حسین افشین، معاون علمی رئیس جمهوری به مرحله رونمایی رساند. این محصولات مبتنی بر ظرفیت و پتانسیل استان خوزستان بودند. استان خوزستان به عنوان قلب تپنده صنعت نفت و گاز ایران، نقش بی‌بدیلی در اقتصاد ملی و صنعت انرژی کشور ایفا می‌کند. شهر اهواز نیز به عنوان مرکز این استان، کانون اصلی تصمیم‌گیری و مدیریت این صنایع است.
از آنجا که بزرگترین میدان های نفتی و گازی در این استان وجود دارد می‌تواند زیرساخت مناسبی برای توسعه محصولات فناورانه مرتبط باشد لذا دومحصول «دستگاه بازرسی الکترومغناطیسی» و « سامانه هوشمند پایش با استفاده از لوله‌های فلزی» رونمایی شد.
محصول به نام« Electro Magnetic Inspection » یا دستگاه بازرسی الکترومغناطیسی با کاربرد در بازرسی فنی غیر مخرب لوله‌های بدون درز است که برای صنعت حفاری اختصاصی سازی شده است.
در دنیا، 5 شرکت ازجمله این شرکت دانش بنیان عضو پارک علم و فناوری خوزستان، تولید کننده این تجهیزات هستند که با تولید دستگاه نسل دوم، فقط دو رقیب امریکایی یعنی (شرکت نیوتک و شرکت او ای ام) باقی می مانند.
جلوگیری از خرابی‌های پیش بینی نشده، جلوگیری از هزینه‌های تاخیر در کار و توقف‌های پرهزینه عملیات حفاری از نکات قابل توجه درباره این دستگاه است که به عنوان یک ابزار کارامد به کمک بازرس فنی می‌آید تا عیوب طولی و عرضی و تغییرات ضخامت در جداره لوله را نمایش دهد.
قیمت نمونه‌های خارجی این دستگاه از 60 تا 105 هزار دلار است ولی نمونه ایرانی که علاوه بر تامین نیاز کشور به کشورهای حوزه خلیج فارس هم صادر شده حدود 55 هزار دلار قیمت دارد.
این محصول ایرانی علاوه بر خدمات پس از فروش در دسترس مشتریان، تا به حال منجر به جلوگیری از خروج بیش از 1.6 میلیون دلار ارز از کشور شده و به علت سرمایه اولیه ای که نیاز است تا کسب و کار بازرسی توسط مشتریان ایجاد شود و همچنین تسهیلات لیزینگ صندوق پژوهش و فناوری و حمایت معاونت علمی موجب شده به صورت غیر مستقیم در ازای فروش هر دستگاه، 8 نفر شغل ایجاد گردد.
پیش از این پیمانکاران خارجی (عمدتا هندی و اماراتی) در ازای هر شاخه لوله حفاری 40 دلار به عنوان دستمزد به صنعت نفت کشور تحمیل می‌کردند اما با ورود دستگاه‌های ایرانی به این حوزه به علت ایجاد رقابت، این هزینه برای پیمانکار داخلی کمتر از 20 دلار شده که از این منظر نیز صنعت نفت کشور به شدت منتفع شده است.
ارزش افزوده بالای این محصول به علت پیچیدگی فنی تولید و کنار هم قرار گرفتن دانش‌های الکترونیک، برنامه نویسی، مکانیک، ارگونومی و متالوژی سبب شده ارزش افزوده بالایی برای شرکت شده بگونه‌ای که هزینه تولید بدون در نظر گرفتن سر بار هزینه تحقیق و توسعه حدود ۷۰۰۰ دلار است.
دومین محصولی که رونمایی شد سامانه‌ای برای انتقال داده، مانیتورینگ و کنترل از طریق خطوط لوله نفت، گاز و آب است. یعنی لوله‌های موجود می‌توانند محلی برای انتقال داده بدون فیبر نوری یا کابل باشد. این سامانه که « Pipeline telecommunication system » نام دارد نیاز به شبکه موبایل یا رادیو ندارد.
متخصصان شرکت «صنعت الکترواکسین ایرانیان»، با محوریت گروه صنعتی مزید این سامانه را پیاده سازی کردند که از لوله‌های نفت و گاز موجود برای انتقال داده‌ها به منظور پایش وضعیت خطوط نفت و گاز استفاده می‌کند.
سامانه هوشمند PLT نوعی سیستم تله متری برای مانیتورینگ و کنترل است که در یک رویکرد نوآورانه، برای ایجاد لینک ارتباطی از بستر جداره لوله‌های فلزی موجود در صنایع نفت و گاز استفاده می‌کند.
استفاده از این سیستم در نقاط صعب العبور مانند نواحی کوهستانی و بیابانی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند تله متری مؤلفه‌های متفاوت را به صورت آفلاین یا آنلاین و در فواصل طولانی امکان‌پذیر کند.
این سامانه هوشمند، برای ایجاد ارتباطات و فرآیند پایش، به دیگر شبکه ها مانند GSM وابسته نیست و به تاسیس دکل‌های مخابراتی وابستگی ندارد و از بستر لوله های موجود به انتقال دیتا می‌پردازد که از این نظر توانسته است جایگاه ویژه‌ای را در سامانه‌های تله متری ایجاد کند.
از مهم‌ترین مزیت‌های این سامانه می‌توان به مواردی چون برخورداری از فناوری انحصاری و کاملا ایرانی اشاره کرد که علاوه بر رفع هرگونه وابستگی، امکان اختلال و خرابکاری را توسط عناصر بیگانه را از بین خواهد برد.
علاوه بر این، عدم نیاز به نصب دکل و شبکه‌های رادیویی، ماهواره‌ای ، کابل و موبایل، قابلیت استفاده در مناطق صعب العبوری که سیستم مخابراتی وجود ندارد، تامین انرژی تا ۵ سال و عدم استفاده از تغذیه خارجی، استفاده از بستر لوله برای تبادل داده، اجرای سریع‌تر نسبت به روش‌های مشابه و کاهش چشمگیر هزینه نهایی پروژه نسبت به روش‌های دیگر اشاره کرد.
با توجه به ایران‌ساخت بودن این محصول دانش‌بنیان، قابلیت تطبیق‌پذیری فوق العاده با شرایط ویژه کارفرمایان به دلیل داخلی بودن دانش وجود دارد.
