افزایش جریمه‌های رانندگی به تنهایی بازدارنده هستند؟
ایران همچنان یکی از کشورهایی است که آمار کشته‌شدگانش در تصادفات رانندگی نسبت به جمعیت آن بسیار بالاست و به گفته جانشین پلیس راهور کشور رتبه ایران در بین ۱۶۰ کشور جهان از نظر تصادفات، ۱۱۲ است. حالا رئیس پلیس کل کشور گفته این اتفاق به این دلیل است که هزینه جریمه‌ها در ایران پائین بوده و رانندگان متخلف احساس می‌کنند هزینه تخلف آنقدر نیست که بازدارنده باشد.
به گزارش آوش، احمدرضا رادان که امروز در نشست فرماندهان پلیس راهور و با حضور رئیس‌جمهور سخن می‌گفت با اشاره به نقش پلیس راهنمایی و رانندگی، نیروی انتظامی، اورژانس و هلال‌احمر در کاهش تصادفات گفت: «اگر این نقش‌ها نبود و برنامه کاهش تصادفات را نداشتیم باید ۶۰ هزار کشته در سال را تجربه می‌کردیم.»
رادان اضافه کرده «سیر جلوگیری از افزایش تصادف به جایی رسیده که آمار کشته‌شدگان به ۱۹ هزار نفر کاهش پیدا کرده در حالی‌که زمانی سالانه ۲۸ هزار کشته بر اثر تصادفات رانندگی داشتیم» اما او تاکیده کرده «این عدد هم همچنان بالاست و باید جدی‌تر و پرتلاش‌تر در این زمینه فعالیت کرد.»
رئیس پلیس کل کشور با اشاره به اینکه امروز حدود ۱۰ درصد از رانندگان مرتکب تخلفات حادثه‌ساز می‌شوند و این ۱۰ درصد اراده‌شان را بر ۹۰ درصد باقی مانده جامعه تحمیل می‌کنند، راهکار را افزایش هزینه تخلف این تعداد از رانندگان دانسته است.
در حال حاضر بر اساس آمار سازمان برنامه و بودجه درآمدهای حاصل از جرایم رانندگی در سال ۱۴۰۲ نزدیک به ۶.۶ هزار میلیارد تومان بوده است. در همین حال جانشین پلیس راهور اسفند ماه امسال گفته بود آمار تصادفات از سال ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۳ رشد ۵۶۹ درصدی داشته و تعداد جانباختگان در این مدت به ۴۷۰ هزار و ۵۹۸ نفر رسیده است.
بر این اساس دلیل کاهش و افزایش تعداد کشته‌شدگان در تصادفات رانندگی در ایران چندان مشخص نیست. همچنان که سازمان پزشکی قانونی کل کشور اعلام کرده تعداد کشته‌شدگان 9 ماهه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه پارسال پنج درصد کاهش داشته است.
با اینکه به اعتقاد پلیس علت درصد بالایی از تصادفات رانندگی بی‌توجهی رانندگان به قوانین راهنمایی و رانندگی از جمله سرعت غیرمجاز، سبقت‌های خطرناک و بی‌توجهی به جلو دانسته اما در همین حال به گفته تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور، کیفیت پائین برخی جاده‌ها، نبود علائم هشدار دهنده کافی و نبود امکانات رفاهی مناسب هم از عوامل تشدید کننده تصادفات برون‌شهری هستند.
تجربه کشورهای توسعه‌یافته در کاهش تصادفات رانندگی هم نشان می‌دهد نقش جریمه‌های بالا فقط قسمتی از یک سیستم منسجم برای کاهش تصادفات است. در این کشورها یک سیستم جامع ایمنی ترافیک وجود دارد که البته جریمه‌های سنگین، به‌ویژه در ترکیب با اجرای قوانین، آموزش عمومی و زیرساخت‌های ایمن توانسته در کاهش تصادفات مؤثر باشند.
تجربه افزایش جریمه‌های رانندگی در این کشورها نشان داده آنها بازدارنده هستند اما به تنهایی نمی‌توانند این مشکل را حل کنند. در حالی‌که در ایران بسیاری از عوامل زیرساختی برای کاهش تصادف‌ها هنوز در دستور کار دولت و پلیس قرار نگرفته‌اند و مشخص نیست افزایش جریمه‌ها به تنهایی بتواند به کاهش کشته‌شدگان حوادث رانندگی بیانجامد.
