جنگ تعرفه‌ای ترامپ چه تاثیری بر بورس تهران دارد؟
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با شعار حمایت از تولید داخلی، جنگ تعرفه‌ای را کلید زد. نبردی که زنجیره تامین جهانی را بر هم زد و بازارهای مالی را در سراسر دنیا تحت تاثیر قرار داد.
تعرفه‌های سنگینی که بر کالاهای وارداتی از چین، کانادا و دیگر کشورها اعمال شد، نظم تجارت بین‌الملل را تغییر داد و پیامدهای آن فراتر از مرزهای آمریکا و چین، به بسیاری از بازارهای مالی دنیا از جمله ایران رسید. اما این تنش اقتصادی چه اثری بر بورس تهران دارد؟
آیا این بازار که طی سال‌های اخیر با چالش‌هایی چون تحریم‌ها، نوسانات ارزی و سیاست‌های داخلی مواجه بوده، آسیب خواهد دید یا فرصتی برای رشد برخی صنایع فراهم خواهد شد؟
زنجیره تامین جهانی در تلاطم
پیمان شوریابی، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است که کاهش تولیدات صنعتی و کشاورزی در چین و هند، باعث افت تقاضا و کاهش قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی خواهد شد. به گفته او، این اتفاق به‌ویژه برای شرکت‌های ایرانی که صادرات‌محور هستند، چالش‌برانگیز خواهد بود. هرچند افزایش نرخ دلار می‌تواند بخشی از این افت قیمت را جبران کند، اما در نهایت کاهش سود دلاری برای شرکت‌های صادرکننده کامودیتی اجتناب‌ناپذیر است.
تاثیرات متفاوت بر بازار سرمایه ایران
علی عباسیان از زاویه دیگری به ماجرا نگاه می‌کند. او بر این باور است که بورس تهران به دلیل عمق کم و ماهیت بسته خود، تاثیر مستقیمی از این جنگ اقتصادی نخواهد گرفت، اما اثر روانی آن بر انتظارات تورمی سرمایه‌گذاران محسوس خواهد بود.
او همچنین به تاثیر ایندکس دلار اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که رشد ارزش دلار می‌تواند باعث افزایش نرخ ارز در داخل شود، که هرچند ریسک‌های خود را دارد، اما در نهایت برای شرکت‌های صادرات‌محور ایران سودآور خواهد بود.
تثبیت قیمت کامودیتی‌ها در سطوح بالا
سینا رهبر شهلان، تحلیلگر بازار سهام با نگاهی به سیاست‌های پولی آمریکا، پیش‌بینی می‌کند که افزایش تعرفه‌ها باعث رشد هزینه تولید و تثبیت قیمت مواد اولیه در سطوح بالاتر شود. او می‌گوید: ترامپ برای احیای اقتصاد آمریکا، جنگ تعرفه‌ای را آغاز کرد چون قبل از آغاز روند جهانی سازی. سال ۲۰۰۵ حدود ۲۸ درصد تولید جهانی در اختیار آمریکا بود. اما امروز سهم آمریکا از تولید جهانی به حدود ۱۷ درصد کاهش یافته است.
این کارشناس بازارهای مالی معتقد است که این تعرفه‌ها در گام اول باعث رشد بهای تمام شده تولید و قیمت مواد اولیه در آمریکا می‌شود. در نتیجه دست فدرال رزرو برای کاهش نرخ بهره در آمریکا را می‌بندد. بنابراین برخلاف میل ترامپ به این زودی‌ها توان کاهش نرخ بهره دلار آمریکا وجود ندارد.
این تحلیلگر بازار توضیح داد: در نتیجه قیمت کامودیتی‌ها، فلزات، نفت و فرآورده‌ها در کوتاه‌مدت کاهش قابل توجهی دارد.
او ادامه داد: 70 درصد بازار سرمایه ما شرکت های کامودیتی محور است. اگر شاهد نابخردی سیاست گذار داخل نباشیم با توجه به رشد قیمت دلار توافقی تا حدی کاهش قیمت‌های جهانی را پوشش می‌دهد و کف شرکت‌های بزرگ و صادرات‌محور حفظ می‌شود.
رهبرشهلان اعتقاد دارد به شرط حمایت سیاستگذار شرایط بورسی به ویژه شرکت‌های فلزی و پتروشیمی می‌توانند روزگار بهتری نسبت به گذشته داشته باشند.
فرصتی پنهان برای ایران؟
اما در حالی که برخی کارشناسان بر ریسک‌های این جنگ تعرفه‌ای تاکید دارند، مریم محبی معتقد است که ایران به دلیل تحریم‌ها، تعامل تجاری مستقیمی با آمریکا ندارد و تأثیر این تعرفه‌ها بر بازار ایران بیشتر غیرمستقیم خواهد بود. افزایش قیمت جهانی کامودیتی‌ها، هرچند تورم را دامن می‌زند، اما می‌تواند ارزش دارایی‌های برخی شرکت‌های بورسی را نیز بالا ببرد.
فشار تحریم کم می‌شود
امیر ندیری بر این باور است که تمرکز آمریکا بر جنگ اقتصادی با چین ممکن است فشارهای تحریمی علیه ایران را کاهش دهد. به گفته او این وضعیت می‌تواند فرصتی برای ایران باشد تا تجارت خود را با کشورهای غیرهمسو با آمریکا گسترش دهد و بازارهای جدیدی را برای صادرات محصولات خود پیدا کند.
تهدیدی برای سودآوری شرکت‌های صادرات‌محور ایران
آثار دوگانه جنگ جهانی اقتصادی بر بازارهای داخلی جنگ تعرفه‌ای ترامپ، که عمدتا علیه چین و دیگر شرکای تجاری آمریکا آغاز شده، پیامدهای گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی داشته است. این سیاست نه‌تنها زنجیره تأمین را مختل کرده، بلکه باعث نوسانات شدید در بازارهای مالی شده است.
تاثیر این جنگ اقتصادی بر بورس تهران دوگانه است؛ از یک‌سو، کاهش قیمت کامودیتی‌ها می‌تواند سودآوری شرکت‌های صادراتی را تحت فشار قرار دهد و از سوی دیگر، افزایش نرخ ارز و گشایش احتمالی بازارهای صادراتی می‌تواند اثرات منفی را تا حدی جبران کند. در نهایت، آنچه تعیین‌کننده خواهد بود، تصمیمات سیاست‌گذاران داخلی و نحوه مدیریت این شرایط در بازار سرمایه ایران است.
