بازگشت آفتابه به زندگی مردم

بازار دبه و آفتابه این روزها داغ است. در سطح خرده‌فروشی هر روز نرخی جدید روی آفتابه و دبه می‌خورد. خانه‌هایی که پمپ آب ندارند، بیش از دو هفته است که به مشکل قطعی آب برخورده‌اند و تنها راه باقیمانده برایشان ذخیره‌سازی آب در دبه‌ها و استفاده از آفتابه در سرویس بهداشتی است. بالارفتن قیمت‌ها و کمبود محصول در بازار، خانوارهایی که با مشکل قطعی آب روبرو هستند را کلافه کرده و سطح نارضایتی را بالا برده است.

دبه و آفتابه، تنها گزینه جستجوی مردم در پلاستیک فروشی‌ها

برای اطلاع از وضعیت بازار و دلیل تغییر قیمت‌ها سری به بازار مولوی می‌زنیم. یک روز به ظاهر عادی اما تعطیل تهران است. دولت به دلیل گرما و با هدف صرفه‌جویی در مصرف آب و برق همه ادارات دولتی و بانک‌ها را تعطیل کرده است اما اثری از این تعطیلی در بازار مولوی دیده نمی‌شود. حدود ساعت 10 صبح مغازه‌ها یکی یکی کرکره‌ها را بالا می‌زنند تا کسب و کارشان را شروع کنند. هوا گرم است و بساط صبحانه در مغازه‌ها پهن؛ اما مشتری‌هایی که دنبال ابزار ذخیره‌سازی آب هستند، یکی پس از دیگری مغازه‌ها را پشت سر می‌گذارند.

مشتری‌ها در واکنش به قیمت‌های اعلام شده از سوی مغازه‌داران واکنش‌های متفاوتی دارند. خانمی در واکنش به قیمت 350 هزار تومانی یک دبه 20 لیتری شیردار به فروشنده می‌گوید: «اینو که دو تا مغازه پائین‌تر از شما می‌داد 250!»

فروشنده تاکید می‌کند دبه ارزان‌تر از برند و گرید دیگری ساخته شده و به همین خاطر ارزان‌تر است.

خریداران سرگردانند. قیمت‌ها به شدت متغیر است و با لمس دبه و آفتابه هم نمی‌شود فهمید که جنس‌ها با هم فرق دارند یا نه. خلاصه آشفته بازاری است. انگار همه تهران در بازار پلاستیک فروشی مولوی دنبال دبه و آفتابه هستند و گاهی بر سر خرید تنها دبه باقیمانده در یک مغازه، با هم جر و بحث هم می‌کنند.

کاهش تولید به دلیل اخراج افغان‌ها

در سطح خرده فروشی، مغازه‌دارها از کمیاب شدن دبه و آفتابه صحبت می‌کنند. آیا این گفته‌ها واقعیت دارد؟ یکی از فروشندگان بازار مولوی که خود را معرفی نمی‌کند، به خبرنگار آوش می‌گوید: تولید دبه و آفتابه به مشکل خورده است اما بخشی از مشکلات این حوزه مربوط به همه صنایع است.

او ادامه می‌دهد: در اکثر کارخانه‌های پلاستیک‌سازی کارگران افغان کار می‌کردند چون بچه‌های ایرانی تن به این کارها نمی‌دهند. حالا با اخراج افغانستانی‌ها این واحدها با کمبود کارگر مواجه شده‌اند.

این فروشنده اضافه می‌کند: از این بدتر، موضوع قطعی برق است. در کل تولید کشور، مشکل برق داریم و این روزها به هر کس زنگ می‌زنیم، کسب و کارش خوابیده است.

به گفته او، در حال حاضر بازار در رکود است و شرایط فروش مثل سال‌های قبل نیست اما در همین شرایط رکود هم بار در بازار پیدا نمی‌شود. با اینکه بازار خراب است به هر کارخانه‌ای که زنگ می‌زنیم به دلیل قطعی برق و نبود کارگر، صاحب کارخانه خودش پای دستگاه کار می‌کند و میزان تولیدش هم کاهش یافته است.

این فروشنده توضیح می‌دهد: وقتی مشتری‌های ثابتمان که در طول سال از ما خرید می‌کنند و مغازه‌دار هستند به ما مراجعه می‌کنند؛ ما جنسی نداریم که در اختیارشان قرار دهیم ولی آنها فکر می‌کنند که ما قصد داریم کالایمان را به اشخاص دیگر، گران‌تر بفروشیم.

او درباره وضعیت قیمت‌ها می‌گوید: ما دیروز یک گالنی را 200 هزار تومان فروختیم، بعد از ظهر همکاران‌مان در چند مغازه بالاتر همان جنس را با قیمت 300 هزار تومان دیدند. جالب اینجاست که ملت هم آن محصول را می‌خرند. این قشنگ نیست، یک دبه چیست که برایش بازار سیاه راه بیاندازند؟

افزایش چند برابری حجم فروش

این فروشنده بازار مولوی توضیح می‌دهد: این روزها فروش دبه و آفتابه ما نسبت به قبل 100 برابر شده است. هم‌اکنون شما یک 18 چرخ گالن و آفتابه سر چهار راه بگذارید، یک ساعت دیگر تمام است. این حجم محصول شاید در سال‌های دیگر طی یک سال فروش می‌رفت ولی این روزها در یک ساعت فروش می‌رود.

او درباره افزایش تقاضا برای اقلامی مثل دبه و آفتابه بیان می‌کند: در گذشته از شلنگ در سرویس بهداشتی استفاده می‌شد اما اکنون به دلیل قطعی آب مجبورید در خانه از آفتابه استفاده کنید. برخی در خانه بچه کوچک دارند، این بچه می‌خواهد به سرویس بهداشتی برود و باید شستشو شود. بنابراین مردم مجبورند آب ذخیره کنند.

این فروشنده بازار مولوی درباره پاسخگویی حجم تولید به نیاز مردم می‌گوید: خروجی کارخانه‌ها نیاز مردم را پاسخ نمی‌دهد. تهران 10 تا 12 میلیون نفر جمعیت دارد. اگر تقسیم بر چهار شود، سه میلیون خانوار در تهران زندگی می‌کنند. حتی اگر یک میلیون خانوار هم آفتابه مسی یا هر چیزی در منزل داشته باشند، اکنون دو میلیون خانوار به آفتابه نیاز دارند.

او اضافه کرد: من خودم پلاستیک فروش هستم، تا هفته گذشته آفتابه نداشتیم اما هفته قبل یک آفتابه به خانه بردم یا مثلا یک بشکه 40 لیتری بردم که در خانه استفاده شود.

این فروشنده درباره دلایل افزایش قیمت محصول در بازار تاکید می‌کند: کارخانه‌ها جنس را گران نکرده‌اند. بار ندارند که تحویل بدهند. کارخانه‌ای که قبلا یک محصول را 78 هزار تومان فاکتور می‌کرد، این روزها اعلام کرده اگر هزار بسته داشته باشم هم با همان نرخ 78 هزار تومانی به بازار تحویل می‌دهم، اگر یک بسته هم داشته باشم، با همین قیمت تحویل خواهم داد اما تولیدی ندارم که به خریدار تحویل دهم.

او افزایش قیمت اقلام مورد نیاز این روزها در بازار عمده فروشی را یک رشد متعارف توصیف می‌کند و بر این باور است که افزایش قیمت ماده اولیه در ابتدای سال یک رشد معقول قیمتی در بازار عمده فروشی ایجاد کرده و آنچه در بازار خرده فروشی رخ می‌دهد، مربوط به افزایش قیمت کارخانه‌ها نیست.

این فروشنده ادامه می‌دهد: شاید یک مغازه دار تک فروشی در شهر، آفتابه را قبلا 40 هزار تومان می‌فروخته و اکنون همین کالا را 70 هزار تومان می‌فروشد اما کارخانه‌دار و بنکدار محصول خود را گران نکرده‌اند. مغازه‌دار می‌بیند بار نیست و محدودیت وجود دارد، قیمتش را بالاتر می‌برد.

او اضافه می‌کند: قبلا ما از کارخانه‌ها به صورت چکی محصول خریداری می‌کردیم اما حالا باید نقدا هزینه محموله را پرداخت کنیم و جنس از کارخانه بگیریم.

افزایش فشار روی گالن و دبه

مسعود مفتخری دیگر فروشنده بازار مولوی درباره شرایط این روزهای بازار پلاستیک فروشی به خبرنگار آوش می‌گوید: با توجه به کمبود و قطعی آب، فشار روی خرید گالن، بشکه و آفتابه زیاد شده است. خطوط تولید هم بیشتر روی این جناس فشار می‌آورند.

او اضافه می‌کند: قیمت آنچنان تغییری نداشته است که در خرده فروشی محسوس است. ما قبلا درصد متعارفمان را می‌گرفتیم و هنوز هم همان را می‌گیریم. این روزها کل فروش ما مربوط به گالن، دبه و آفتابه است.

مفتخری تاکید می‌کند: اینکه خرده فروش‌ها به‌طور فاحش محصولاتشان را گران می‌فروشند، بستگی به انصاف خودشان دارند.

او درباره وضعیت تولید اقلام مورد نیاز مردم توضیح می‌دهد: محصول کارخانه‌ها به سختی پیدا می‌شود و مدتی است که خرید از کارخانه از عرفش خارج شده و خریدهای ما از کارخانه به صورت نقدی شده است. البته ما هم جنس‌مان را نقدی می‌فروشیم. آنچه عمده فروشی‌ها می‌خرند، اختلاف قیمت فاحشی نسبت به گذشته نداشته است.

این فروشنده بازار مولوی می‌گوید: قیمت‌ عمده فروشی‌ها مشابه گذشته و با نوسان پنج تا 10 درصد نسبت به سال قبل است. اینکه مردم می‌گویند در خرده فروشی قیمت‌ها دو تا سه برابر شده است، این گرانی جنس نیست بلکه کمبود انصاف و وجدان است. این بی‌وجدانی هموطنان ما را می‌رساند. انسانیتشان زیر صفر است، علیرغم این همه مشکلاتی که مردم دارند، دست به چنین کارهایی می‌زنند و از شرایط سوء استفاده می‌کنند.

او درباره تفاوت قیمت‌ها در بازار بیان می‌کند: گالن شیردار سبک و سنگین دارد. برندهای مختلف گالن 20 لیتری بین 300 تا 350 هزار تومان قیمت دارد و حتی انواع 150 هزار تومانی هم دارد. قیمت‌ها بسته به وزن و کارخانه سازنده متفاوت است.

مفتخری اضافه می‌کند: آفتابه 35 هزار تومان است البته یک مدل 100 هزار تومانی هم داریم اما قیمت متعارفش 35 هزار تومان است.

افزایش بیش از 50 درصدی قیمت‌ها طی پنج روز

جواد فاضلی یکی دیگر از فروشندگان بازار مولوی درباره وضعیت قیمت‌ها به خبرنگار آوش می‌گوید: در این چند روزه که آب قطع شده و مردم دنبال دبه‌ها و کلمن‌های پلاستیکی هستند، قیمت‌ها بالا رفته است. ما قبلا یک دبه بیست لیتری را بین 230 تا 250 می‌فروختیم، اکنون قیمتش 350 تا 400 شده است.

او ادامه می‌دهد: آفتابه را 40 تا 50 هزار تومان می‌فروختیم و اکنون قیمت آن به 130 هزار تومان رسیده است. دبه‌های کوچکتر را 150 هزار تومان می‌فروختیم، اکنون قیمتش به 250 هزار تومان رسیده است. این تغییرات طی پنج تا 6 روز اتفاق افتاده است و دبه‌های آب خیلی گران شده است.

به گفته این فروشنده بازار مولوی، ما روزانه 20 تا 40 دبه می‌فروشیم اگر همین روند قطعی آب ادامه یابد، شاید فروش روزانه به بالای 50 تا 100 دبه و آفتابه برسد. مردم دنبال آب هستند بنابراین خرید دبه افزایش یافته است.

فروشندگان بازار مولوی هشدار می‌دهند که تداوم قطعی آب، تقاضا برای گالن و دبه را افزایش می‌دهد ولی کاهش تولید کارخانه‌ها به دلیل قطعی برق، سبب خواهد شد که تامین نیاز بازار با مشکلات جدی مواجه شود.