پشتیبانی ناتو از استارتاپ در فضا
طبق برآورد موسسه مورگان استنلی ارزش بازار اقتصاد فضایی تا سال ۲۰۴۰ به بیش از ۱ تریلیون دلار می‌رسد. در این مسیر استارتاپ‌هایی مانند Space Forge با ساخت کارخانه‌های فضایی بخش نوظهور تولید در مدار را شکل می‌دهند.
در کشورهایی که رقابت در زمین به اشباع رسیده، شرکت‌های نوآور چشم به آسمان دوخته‌اند. استارتاپ ولزی «اسپیس فورج» Space Forge با حمایت مالی و استراتژیک ناتو پروژه‌ای پیشگامانه را کلید زده که هدف آن ساخت کارخانه‌ای در فضا برای تولید مواد پیشرفته است. این مواد تنها در بی‌وزنی می‌تواند به خواص منحصربه‌فردشان دست یافت.
ماده‌هایی که زمین توان تولیدشان را ندارد
شرایط فیزیکی زمین هرچند برای زیست ما ضروری است، اما برای تولید برخی از دقیق‌ترین و حساس‌ترین مواد پیشرفته چالش‌برانگیز است. از سال‌ها پیش دانشمندان می‌دانستند که بی‌وزنی فضا می‌تواند ساختار اتمی برخی مواد را متحول کند. با حذف اثر گرانش امکان رشد بلورهای خالص‌تر، ترکیب دقیق‌تر آلیاژها و خلق خواص جدیدی چون فوق‌رسانایی یا مقاومت بی‌نظیر فراهم می‌شود.
Space Forge با تمرکز بر همین فرصت اولین کارخانه بازگشت‌پذیر فضایی را طراحی کرده است. این کارخانه در مدار زمین می‌چرخد، مواد را در بی‌وزنی تولید می‌کند و سپس با سامانه‌ای ایمن به زمین بازمی‌گردد. این قابلیت بازگشت وجه تمایز اساسی این پروژه نسبت به سایر تلاش‌ها در این حوزه است.
هم‌افزایی دانش و امنیت با حضور ناتو در پروژه
حمایت ناتو از Space Forge تنها به جنبه‌های مالی محدود نمی‌شود. این پروژه بخشی از طرح جدید ناتو برای سرمایه‌گذاری روی فناوری‌های دوگانه (دوکاربردی) است. این فناوری در حوزه غیرنظامی و هم در دفاع و امنیت کاربرد دارد. از دید ناتو «ابرموادی» که Space Forge در پی تولید آن‌هاست، می‌توانند کاربردهایی استراتژیک در صنایع پیشرفته دفاعی، سایبری، راداری و حتی در ساخت تجهیزات فضایی آینده داشته باشند.
به بیان ساده ناتو نمی‌خواهد آینده فناوری فضایی را تنها به دست قدرت‌های بزرگ مانند چین یا ایالات متحده بسپارد. سرمایه‌گذاری روی یک استارتاپ کوچک اما آینده‌نگر از کشوری چون ولز نشان‌دهنده تغییر رویکرد ناتو به سمت پویایی استارتاپی و نوآوری‌های خارج از چارچوب‌های مرسوم است.
کارخانه‌ای که به زمین برمی‌گردد
اولین ماموریت عملیاتی Space Forge در راه است. ماهواره کارخانه‌ای این شرکت با بدنه‌ای مقاوم و مجهز به سامانه‌های اتوماتیک تولید و بازیابی در مراحل نهایی آماده‌سازی برای پرتاب است. هدف این ماموریت تولید نمونه‌های اولیه از موادی است که تاکنون تنها در حد تئوری یا در مقیاس آزمایشگاهی ساخته شده‌اند.
پیش‌بینی می‌شود که در صورت موفقیت این ماموریت Space Forge به سرعت وارد مرحله تجاری‌سازی شود و با همکاری‌های بین‌المللی کارخانه‌های بیشتری به مدار زمین بفرستد.
فرآیند بازگشت نیز بخشی حیاتی از طرح است. این کارخانه پس از پایان تولید با پوشش حرارتی خاصی وارد جو زمین شده و در نقطه‌ای کنترل‌شده فرود خواهد آمد. این ویژگی هزینه‌ها را به‌شدت کاهش می‌دهد و امکان استفاده چندباره از سخت‌افزار را فراهم می‌کند. این یک نکته کلیدی برای سودآوری در پروژه‌های فضایی است.
کارخانه‌هایی در مدار، آینده‌ای روی زمین
موادی که Space Forge قصد تولید آن‌ها را دارد، می‌توانند دنیای فناوری را زیر و رو کنند. از نیمه‌هادی‌های سریع‌تر برای هوش مصنوعی گرفته تا ایمپلنت‌های پزشکی فوق‌العاده سازگار با بدن انسان یا حتی پوشش‌های مقاوم برای ماهواره‌های نظامی.
این پروژه تنها درباره علم یا اقتصاد نیست، بلکه درباره شکل دادن به آینده‌ای است که در آن مرزهای بین زمین و فضا محو می‌شود. کارخانه‌ها دیگر در مناطق صنعتی خاکستری‌رنگ روی زمین نخواهند بود؛ بلکه ممکن است هزاران کیلومتر بالاتر در سکوت مدار پایین زمین مواد فردای بشر را شکل دهند.
