وقتی باتری اجتماعی تمام می‌شود
تحریریه آوش/ در این روزگار انسان مدرن در حال حذف آرام گفت‌وگوهای روزمره است تا تعامل انسانی را به حداقل برسانند. از خرید آنلاین و کیوسک‌های خودخدمت گرفته تا سینما و رستوران‌های رباتیک، همه نشانه‌ای است از اینکه انسان مدرن در دل جمع، بیش از همیشه انزواطلب شده است.
این روزها آدم‌ها ترجیح می‌دهند تعاملات انسانی را تا حد ممکن کاهش دهند و انرژی اجتماعی خود را ذخیره کنند. حتی اصطلاحی به نام «تمام شدن باتری اجتماعی» نیز رایج شده است؛ به این معنا که ذهن هر فرد محدودیتی برای ارتباط با جامعه در طول روز تعریف می‌کند و پس از رسیدن به نقطه پایان، دیگر میلی برای ماندن میان آدم‌ها باقی نمی‌ماند. به همین دلیل، انسان مدرن نوعی انزواطلبی جمعی را تجربه می‌کند.
برای نمونه، گزینه‌ی «سکوت» در تپسی و اسنپ با استقبال زیادی مواجه شد، زیرا بسیاری سکوت را به گفت‌وگوی اجباری ترجیح می‌دهند. یا اگر در مترو کنار یک غرفه قهوه‌فروشی، یک وندینگ‌ماشین نوشیدنی گرم وجود داشته باشد، اغلب افراد مسیر خود را به سمت دستگاه کج می‌کنند.
طبق آمار فروش سینما، بیشتر بلیت‌ها به صورت آنلاین خریداری شده‌اند و در این زمینه حتی رکوردشکنی هم رخ داده است. وجود دستگاه‌های فروش بلیت که امکان خرید بی‌واسطه را فراهم می‌کنند، بی‌تأثیر در این رشد نبوده. حتی شهربازی‌ها قابلیت شارژ کارت ورود از طریق دستگاه را فعال کرده‌اند تا نیازی به ارتباط با کارکنان نباشد.
از سوی دیگر، خریدهای آنلاین در ایران رشد چشمگیری داشته و میل به اجتناب از گفت‌وگو با مغازه‌دارها افزایش یافته است. حتی بسیاری از مردم خرید از وب‌سایت‌ها را به فروشگاه‌های اینستاگرامی ترجیح می‌دهند، چون در این روش، پیام دادن در دایرکت هم حذف می‌شود و کمترین سطح ارتباط انسانی تجربه می‌شود.
این‌ها نمونه‌هایی از حذف واسطه انسانی در ایران هستند. اما در کشورهای پیشرفته‌تر، مانند ژاپن، رستوران‌های رباتیک و سوپرمارکت‌های خودکار راه‌اندازی شده‌اند تا نیازی به صحبت با گارسون یا فروشنده نباشد.
در آمریکا نیز طبق نظرسنجی‌ها:
63 درصد مصرف‌کنندگان خرید آنلاین را برای پرهیز از تعامل انسانی ترجیح می‌دهند.
66 درصد استفاده از کیوسک‌های خودخدمت را به صندوق‌داران انسانی ارجحیت می‌دهند.
54 درصد از نسل Z خرید بدون تعامل انسانی را انتخاب می‌کنند.
دلایل این «آدم‌گریزی» را می‌توان در مواردی مانند راحتی و سرعت خدمات خودکار، کاهش استرس اجتماعی (به‌ویژه برای افراد درون‌گرا)، حفظ حریم خصوصی، کاهش خطاهای انسانی و نیز تربیت دیجیتالی نسل Z جست‌وجو کرد. این نسل با تکنولوژی بزرگ شده و طبیعتاً در تعامل با دستگاه‌ها احساس راحتی بیشتری دارد.
به نظر می‌رسد حذف واسطه انسانی تازه اول راه است. اگر امکانات بیشتری وجود داشت، این مسئله ابعاد بزرگ‌تری نیز می‌گرفت انسان مدرن ترجیح می‌دهد دکمه‌ای بزند و همه‌چیز را بی‌صدا دریافت کند.
