شبکه برق ایران امکان کنترل هوشمند مصرف در ادارات را ندارد
استاد دانشگاه صنعتی شریف عدم تصویب تغییر رسمی ساعت کشور را ناشی از کم کاری دولت اعلام کرد و اعمال این تغییرات را موثر بر جابه‌جایی ساعات پیک برق و صرفه‌جویی در مصرف انرژی دانست.
سوم اردیبهشت امسال مجلس با بررسی سریع لایحه تغییر ساعت رسمی کشور مخالفت کرد و به دنبال آن دولت بار دیگر به تغییر ساعت آغاز به کار ادارات روی آورد. به دنبال تغییر ساعت ادارات، مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های ریز و درشت درباره نحوه رفتار با پرسنل دولت صادر شد. یکی از این دستورالعمل‌ها، خاموش شدن وسایل سرمایشی ادارات دولتی در ساعت 13 است. آیا چنین دستورالعمل‌هایی ضمانت اجرایی دارند؟
دستورالعمل‌ها قابلیت اجرایی ندارد
هاشم اورعی استاد دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با آوش درباره اجرایی بودن دستورالعمل‌های دولت بیان کرد: معلوم است که این دستورالعمل‌ها ضمانت اجرایی ندارد. قانون باید برآمده از جامعه باشد. باید برآیند فرهنگ اجتماعی باشد. قانون‌هایی که از خلاء می‌آوریم مثل همین قانونی که آوردیم، معلوم است که قابلیت اجرایی ندارد.
او افزود: برای اجرایی شدن چنین قانونی باید به اندازه اداره دولتی، بانک، مدرسه و غیره پاسبان بفرستیم. حتی اگر پاسبان برای کنترل بفرستیم، بعد از 2 روز پاسبان ول می‌کند و دنبال کار خودش می‌رود.
اورعی به این پرسش که آیا هوشمند بودن شبکه به کنترل مراکز پرمصرف کمک نمی‌کند، این‌گونه پاسخ داد: شبکه ایران به‌قدری هوشمند نیست که تک به تک ادارات را کنترل کند. فوقش یک سیستم کنترلی سر کوچه، منطقه یا خیابان گذاشته‌ایم. اصلا نمی‌توانیم تک به تک مشترکان را کنترل کنیم.
وی اضافه کرد: کنتورهای هوشمند ما درصد خیلی کمی از مشترکان را شامل می‌شود و این سیاست کاملا غیر عملی است.
نمایندگان چرا گزارش مرکز پژوهش‌ها را نخواندند؟
استاد دانشگاه صنعتی شریف درباره دلیل عدم تغییر ساعت رسمی کشور توضیح داد: باید از دولت پرسید که چرا شما نتوانستید و نرفتید نمایندگان را متقاعد کنید؟ این اشکال اصلی است. ضمن آنکه از نمایندگان هم باید پرسید که شما چرا گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس را نخواندید، چون چندین گزارش در این زمینه منتشر شده و من دو گزارش را به‌طور کامل خواندم.
او ادامه داد: این دو گزارش، یکی گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس و دیگری گزارش اتاق بازرگانی اصفهان است. یکی دو گزارش دیگر را هم نگاه کردم. همه یک حرف را می‌زنند. تغییر ساعت، دو تاثیر مثبت بر میزان مصرف انرژی دارد، ولی ما متاسفانه به یکی از این اثرات نگاه می‌کنیم.
اورعی گفت: یکی از این گزارش‌ها می‌گوید میزان مصرف با تغییر ساعت کم می‌شود ولی مهمتر از آن این است که این اقدام پیک مصرف را جابجا می‌کند. جابجایی پیک مصرف مهم است اما ما به آن توجه نمی‌کنیم.
وی درباره اثرات جابجایی پیک مصرف توضیح داد: ما در طول 24 ساعت شبانه روز کمبود برق نداریم. دو بار یکی ظهر و دیگری نزدیک غروب پیک داریم و نمی‌توانیم برای این ساعات برق تامین کنیم. این تغییر ساعت کمک می‌کند که پیک را جابجا کنیم و این موضوع حتی از کم کردن مصرف برای ما مفیدتر است.
این استاد دانشگاه صنعتی شریف اضافه کرد: وقتی شما می‌گویید ساعت 6 ادارات باز بشوند، همه به ما می‌خندند. به جای این کار باید ساعت را جابجا کنیم، نتیجه تغییر ساعت این می‌شود که ما وقتی بیداریم، بیشترین استفاده را از خورشید می‌کنیم. ما به‌طور طبیعی مقدار مشخصی انرژی مصرف می‌کنیم و با تغییر ساعت رسمی از روشنایی بیشترین استفاده را می‌کنیم.
وی افزود: به جای اینکه وقتی هوا روشن است، بخوابیم و وقتی هوا تاریک است، فعال شویم که برق مصرف کنیم، می‌توانیم از نور خورشید استفاده کنیم.
عدم تغییر ساعت کار بخش صنعت
اورعی در واکنش به اظهارات برخی که وجود لامپ‌های کم مصرف را عاملی برای بی‌تاثیر شدن تغییر ساعت می‌دانند، یادآور شد: فقط بحث روشنایی و لامپ نیست. وقتی ما خوابیم، نمی‌توانیم ماشین لباسشویی روشن کنیم. جاروبرقی را به کار بگیریم. صنعت‌مان کار نمی‌کند. اکنون فقط دولتی‌ها ساعت کار را تغییر دادند، ببینید چند درصد صنعتی‌ها ساعتشان را تغییر داده‌اند؟ هیچ‌کدام چنین کاری نکرده‌اند.
وی ادامه داد: صنعت و کشاورزی مصرف کنندگان مهمی هستند و بخش دولتی به آن صورت اثری روی مصرف ندارد.
اثر متفاوت تغییر ساعت رسمی بر کشورها
این استاد دانشگاه صنعتی شریف درباره کنار گذاشتن سیاست تغییر ساعت توسط برخی کشورها بیان کرد: اولا همه کشورها نباید ساعت خود را جابجا کنند. در یک گزارش می‌خواندم کشورهایی این کار برایشان مفید است که بالای مدار 30 درجه باشند.
وی اضافه کرد: اینکه می‌گویند کشورها این سیاست را کنار گذاشته‌اند، اصلا درست نیست. این ایده از سال 1784 به بعد توسط بنجامین فرانکلین در آمریکا مطرح شد. این یک موضوع اثبات شده است. منتهی میزان سودمندی آن بستگی به موقعیت جغر افیایی کشورها دارد. برای ایرانی که کمبود انرژی دارد، حداقل تا وقتی که کمبود دارد، باید این کار را انجام دهیم.
اورعی درباره حذف تغییر ساعت توسط ترکیه و امکان مقایسه بین ایران و این کشور همسایه توضیح داد: من اطلاعات دقیقی درباره اینکه ترکیه سیاست تغییر ساعت را کنار گذاشته باشد در اختیار ندارم و صحت و سقم آن باید بررسی شود.
وی افزود: حتی اگر کشورها این سیاست را کنار گذاشته باشند، بسته به ابعاد کشورشان، طول و عرض آن و مشکل تامین انرژی و غیره چنین تصمیمی گرفته‌اند.
صرفه‌جویی 5.2 درصدی در اصفهان با تغییر ساعت رسمی
این استاد دانشگاه صنعتی شریف تاکید کرد: اثر تغییر ساعت بر مصرف انرژی محاسبه شده است. اگر گزارش اتاق اصفهان و مرکز پژوهش‌های مجلس را بخوانید، این موارد را توضیح داده است. مثلا اتاق اصفهان گفته است که در این استان با تغییر ساعت رسمی، 5.2 درصد در مصرف انرژی صرفه‌جویی شده است. مرکز پژوهش‌ها هم میزان صرفه‌جویی را حدود دو تا سه درصد اعلام کرده است اما مهمتر از این موارد، جابجایی پیک است.
وی یادآور شد: اکنون بحث بر سر میزان کمک است. هیچ کس نمی‌تواند باور کند که تغییر ساعت به کاهش مصرف انرژی کمک نمی‌کند، مگر اینکه نخواهد عقل را بر نظراتش حاکم کند.
اورعی بیان کرد: از نمایندگان مجلس باید پرسید که چرا گزارش مرکز پژوهش‌ها را نخوانده‌اند، اگر آن را نفهمیدند، چرا درباره آن نپرسیدند؟ حقیقتش دولت هم در این زمینه کوتاهی کرده است. دولت باید به نمایندگان توضیح می‌داد. اگر یک ساعت به من وقت بدهید، با نمایندگان صحبت می‌کنم و آنها را قانع می‌کنم.
وی گفت: من نمی‌توانم باور کنم که نمایندگان ما به خاطر مسایل سیاسی کشور را به این شکل با مشکل مواجه کنند. به نظر من بیشتر بحث نفهمیدن ماجرا منجر به این تصمیم شده است.
