حمله اسرائیل به بیروت، شعله جنگی جدید در خاورمیانه خواهد شد؟

ارتش اسرائیل در نخستین حمله خود به بیروت از ماه ژوئن (خرداد) به این سو هیثم علی طباطبایی، نفر دوم حزب‌الله لبنان، را به شهادت رساند این حمله  می‌تواند نابود کننده آتش‌بس کنونی و بالا گرفتن خطر جنگ دوباره بین اسرائیل و حزب‌الله و در پی آن سایر گروه‌های مقاومت باشد. 

حمله عصر یکشنبه در حالی رخ داد که بعد از توافق آتش‌بسی که بین اسرائیل و ایران و همچنین اسرائیل و حماس به امضا رسید منطقه و کل جهان نفسی به آسودگی کشیده و تصور می‌کردند آرامش به خاورمیانه بازگشته است اما اکنون احتمال دارد همه چیز تغییر کند.

نتانیاهو، فقط با جنگ آرام می‌گیرد

بنیامین نتانیاهو در بیش از دو سال گذشته نشان داده، در این دور از نخست وزیری خود با همه دوره‌های پیشینی که این سمت را در دست داشته، تفاوتی برجسته دارد و این بار ترجیح می‌دهد به جای جنگ پنهان و عملیات‌های جاسوسی و گاه خرابکاری، آشکارا به جنگ با دشمنان و هماوردان خود برود. او به همین منظور در دو سال گذشته همزمان با چند جبهه وارد جنگ شد و بعد از دستیابی به بخشی از اهداف خود و درحالی‌که اعتراض‌های داخلی علیه او بالا گرفته بود، در پی فشارهای آمریکا رضایت به توافق آتش‌بس با لبنان، سوریه جدید و تحت رهبری احمدالشرع، ایران و حماس داد.

اما اکنون شرایط اندکی تغییر کرده است و او باتوجه به آزادی اسرای اسرائیلی تا حدودی احساس امنیت داخلی می‌کند و تنها نگرانی‌اش دادگاه‌هایی است که برای رسیدگی به پرونده‌های فساد او و همسرش تشکیل شده‌اند.

چرا حمله جدید؟

پیش از هرچیز به نظر می‌رسد، نتانیاهو برای رهایی از این دادگاه‌ها نیاز به جنگ دارد اما این تنها دلیل او برای روشن کردن آتش دوباره جنگ آن هم با روشن کردن جرقه این آتش از طریق به شهادت رساندن نفر دوم حزب‌الله که می‌داند واکنش این جنبش را در پی خواهد داشت، نیست.

زیرا به شهادت رساندن فردی مانند هیثم علی طباطبایی که بعد از نعیم قاسم، مهمترین فرد در حزب الله است و نفر اول نظامی این جنبش نیز محسوب می‌شود، می‌تواند نقطه عطفی خطرناک در مسیر رویارویی اسرائیل و حزب‌الله باشد.

نکته‌ای که نباید فراموش کرد، این است که نتانیاهو باتوجه به توافقی که با لبنان داشته در تلاش است تا این حمله را جدا از روابط خود با بیروت نشان دهد. به همین دلیل هم بود که ارتش اسرائیل مدعی شد، به تفاهم‌های حاصل شده بین دولت اسرائیل و لبنان متعهد است و دولت اسرائیل هم با بیان اینکه حزب‌الله در حال تقویت نظامی خود بوده است، این اقدام تحریک آمیز را توجیه کرد.

آمریکا همراه یا ناهمراه

نتانیاهو همچنین می‌دانست که آمریکا در میانه افتخارات ترامپ به ایجاد آتش‌بس بین اسرائیل و حماس، مخالف تنش جدیدی در خاورمیانه است. در همین ارتباط یکی از مقامات آمریکایی نیز به آکسیوس گفته بود، تل‌آویو، واشنگتن را در جریان این حمله قرار نداده بود و فقط بلافاصله بعد از آن بود که به کاخ سفید اطلاع داد چنین حمله‌ای را انجام داده است.

همین بی‌اطلاع نگه داشتن شریک راهبردی اسرائیل از چنین حمله‌ای با درجه التهاب بالا نشان دهنده آن است که بنیامین نتانیاهو قصد داشته، یکبار دیگر ایالات متحده را رویاروی عملی انجام شده قرار دهد و آن را وارد تنشی دیگر کند. بویژه که باتوجه به لغو سفر فرمانده ارتش لبنان به واشنگتن می‌داند، کاخ سفید از اینکه دولت لبنان هنوز نتوانسته اقدامی موثر برای خلع سلاح حزب‌الله انجام دهد، ناراضی است و علاوه بر آن شخص ترامپ نیز همیشه یک چک سفید امضا برای او دارد.

تصورات و اهداف نتانیاهو از پایان رویارویی احتمالی

مجموع این عوامل باعث شد، نتانیاهو با این تصور وارد تنش احتمالی جدید شود که حزب‌الله لبنان، در شرایط فعلی هنوز قدرت نظامی سابق را ندارد و باید برای جلوگیری از قدرت‌گیری مجدد آن، فاز جدیدی از جنگ با حزب‌الله آسیب دیده را آغاز کند و خود را از یک برنده نسبی یک رویارویی دو ساله، تبدیل به فرد پیروز این نبرد کند.

نتانیاهو در کنار آن بنا دارد، به دولت لبنان گوشزد کند که اگر نتواند خود حزب‌الله را کنترل کند تل‌آویو به شیوه خود وارد عمل خواهد شد و ورود اسرائیل به این غائله می‌تواند دامن لبنان و لبنانی‌ها، حتی طیف مخالفان حزب‌الله را هم در بَر بگیرد و در نهایت نظمی که تل‌آویو خواهان ایجاد آن در منطقه است، ایجاد شود.

ضمن اینکه حمله عصر یکشنبه اسرائیل این پیام را نیز دربر دارد که اگر حماس مانند حزب‌الله از کنار گذاشتن سلاح خودداری کند، فلسطین نیز باید منتظر دور جدیدی از جنگ باشد.

اکنون چه خواهد شد

اما همه اینها تصورات نتانیاهو است و در عمل شاید آنچه او می‌خواهد نشود. حزب‌الله چاره‌ای جز واکنش نشان دادن ندارد زیرا اگر بخواهد این حمله را مسکوت بگذارد، مانند آن است که به دست خود مهر تائیدی بر ضعف‌هایش گذاشته است و علاوه بر آن، بدنه حزب‌الله و حامیان آن نیز خواهان واکنشی در قبال این اقدام هستند. بنابراین همان‌طور که رسانه‌های اسرائیلی نیز خبر دادند، اسرائیل خود را آماده حمله متقابل حزب‌الله کرده است.

اما احتمال اینکه این تنش از کنترل خارج و تبدیل به جهنمی جدید شود، بسیار زیاد است هرچند نمی‌توان کتمان کرد که اسرائیل برتری اطلاعاتی و عملیاتی نسبت به حزب‌الله دارد، در مقابل این جنبش لبنانی نیز می‌داند، این رویارویی می‌تواند نبرد آخر باشد و در این نبرد باید از تمام توان خود برای بَقا استفاده کند.

هرچند نبردهای دو سال اخیر درس‌هایی سخت برای مقاومت منطقه در بر داشته و این احتمال می‌رود که باتوجه به آسیب‌های وارد شده در این دو سال ترجیح دهند، به جای اقدام‌های واکنشی سکوت را پیشه کنند تا زمانی‌که دیگر بار خود را تقویت کنند اما این احتمال نیز وجود دارد، هدف بعدی اسرائیل باشند، در این صورت رویدادهای ماه‌های پایانی سال 2023 و آغاز جنگ غزه تکرار می‌شود و این گروه‌ها وارد نبرد با اسرائیل برای حمایت از حزب‌الله خواهند شد و ترامپ نیز خود را در جهنمی جدید خواهد دید.