رضا سعیدی: دیگر از همه ورزشکاران کاروان‌ها تست گرفته نمی‌شود
طبق رویکرد جدید ستاد ملی مبارزه با دوپینگ که برگرفته از تاکیدات «وادا» است،از این پس کنترل دوپینگ یک کاروان با نمونه‌گیری از همه ورزشکارانش انجام نمی‌شود حتی برای بازی‌های آسیایی و المپیک.
نمونه‌گیری از ورزشکاران در بیش از یک مرحله و آنالیز و دریافت نتیجه آنها حتی به صورت اورژانسی، سیاستی بود که ستاد ملی مبارزه با دوپینگ (نادو) طی سال‌های گذشته همواره پیش از اعزام کاروان‌های ورزش ایران به رویدادهایی مانند بازی‌های آسیایی و المپیک، دنبال می‌کرد.
این روند در حال حاضر دستخوش تغییراتی شده است. بر طبق آئین‌نامه آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا) و استانداردهای بین‌المللی تدوین شده توسط این سازمان که نادو تمام کشورها ملزم به تبعیت از آن هستند، آنچه حائز اهمیت است گرفتن تست از تمام ورزشکاران یک کاروان نیست بلکه نمونه‌گیری برنامه‌محور و با تمرکز بر رشته‌هایی که از ریسک بالاتری برخوردار هستند، است آن هم «بدون تعیین زمان و مکان مشخص و اعلام قبلی».
«برنامه توزیع نمونه‌گیری» یا «TDP» برنامه سالیانه تنظیم شده از سوی نادو و بر طبق استانداردهای بین‌المللی و کد وادا و با نگاه به ارزیابی ریسک صورت پذیرفته است که نمونه‌گیری از ورزشکاران حتی برای تائید پاک بودن یک کاروان باید بر اساس آن انجام شود. رضا سعیدی، قائم‌مقام دبیرکل ستاد ملی مبارزه با دوپینگ (نادو)، در مورد این برنامه توضیح داد و تاکید کرد ملاک مدیریت نمونه‌گیری تست دوپینگ در مورد کاروان‌های اعزامی به رویدادهای پیش رو پیروی از این برنامه و استانداردهای بین‌المللی است نه سیاست قبلی مبنی بر نمونه‌گیری از تمام ورزشکاران عضو کاروان.
تاکید وادا بر تهیه «برنامه توزیع تست»
وی در تشریح این روند جدید به چگونگی تهیه «برنامه توزیع نمونه‌گیری» و عوامل مؤثر در آن اشاره داشت و گفت: طبق استانداردهای بین‌المللی و کد وادا، تمام نادوهای کشورها موظف هستند پیش از هر سال میلادی «برنامه توزیع نمونه‌گیری» خود را مشخص کنند. به این معنا که تعداد نمونه‌گیری‌ها را به تفکیک رشته، چه در داخل و چه در خارج از مسابقه مشخص کنند.
جداسازی رشته‌های پرخطر و معیارهای مورد توجه برای آن
سعیدی به فاکتورهای تأثیرگذار در تهیه این برنامه اشاره داشت و خاطرنشان کرد: «ارزیابی ریسک یا خطر» هر رشته یکی از فاکتورهای مورد توجه و تأثیرگذار در این جدول است. تعیین میزان ریسک یا خطر هر رشته نیز بر اساس معیارهایی انجام می‌شود که آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا) مشخص کرده و برای هر یک از آنها نمره یا امتیازی را در نظر گرفته است. رشته‌هایی که آن معیارها را دارا باشند در فهرست رشته‌های پرخطر قرار می‌گیرند و هرچه امتیاز فاکتورهای آنها بالاتر باشد، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند.
معیارهای مورد توجه در تعیین رشته‌هایی با ریسک بالا
وی تصریح کرد: تعداد محرومیت‌های قبلی، احتمال ارتکاب ورزشکاران به دوپینگ، اهمیت رشته از حیث مدال و موقعیت اجتماعی و اقتصادی از جمله معیارهای تأثیرگذار در بررسی وضعیت رشته‌ها به لحاظ پرخطر بودن یا نبودن هستند. جدا از موضوع ریسک، تعداد ورزشکاران حرفه‌ای و قهرمانی و رویدادهای سالیانه هر رشته از جمله معیارهای تأثیرگذار در تعیین تعداد نمونه‌ها در طول سال است. مجموع این عوامل کنار هم منتهی به تدوین «برنامه توزیع نمونه‌گیری» می‌شود.
شرایط هر رشته در کنترل دوپینگ؛ هر چه پرخطرتر، نمونه‌گیری بیشتر
قائم مقام دبیرکل ستاد ملی مبارزه با دوپینگ (نادو) با تاکید دوباره بر اینکه نادو مکلف است قبل از هر سال میلادی با در نظر گرفتن معیارهای مورد توجه وادا، میزان ریسک هر رشته را در کشور خود مشخص کرده و «برنامه توزیع نمونه‌گیری» را کامل کند، ادامه داد: هر چه ریسک یک رشته بیشتر باشد و به نوعی پرخطرتر شناخته شود، میزان نمونه‌گیری از آن باید بیشتر شود. این سیاست و رویکرد وادا است که حتی در مورد کاروان‌های اعزامی به بازی‌های آسیایی و المپیک هم باید اعمال شود.
لزوم همکاری فدراسیون‌ها در تهیه جدول توزیع تست
سعیدی بر ضرورت همکاری فدراسیون‌های ورزشی و تأثیر آن در تدوین هرچه دقیق‌تر و عملیاتی‌تر برنامه توزیع نمونه‌گیری تاکید کرد و گفت: تدوین برنامه توزیع نمونه‌گیری نیازمند اطلاعات کامل و به موقع در مورد رویدادهای هر رشته، زمان آنها، برنامه اردویی ورزشکاران، تعداد ورزشکاران کلی رشته و تعداد ملی‌پوشان و… است. این اطلاعات باید توسط فدراسیون‌ها در اختیار نادو قرار بگیرد. در صورتی که اطلاعات هر بخش ناقص باشد، باعث می‌شود که جدول توزیع نمونه‌گیری به همان میزان واقعی و دقیق نباشد.
دیگر از همه ورزشکاران کاروان‌ها تست گرفته نمی‌شود
وی تاکید کرد: جدول توزیع نمونه‌گیری، ملاک نمونه‌گیری و کنترل دوپینگ سالیانه ورزشکاران در رشته‌های مختلف است حتی در مورد کاروان‌های اعزامی به بازی‌های آسیایی و المپیک هم ملاک عمل در واقع همین جدول و برنامه است. پیش از این از «تمام ورزشکاران» یک کاروان و گاهی در بیش از یک مرحله بر اساس زمان‌بندی از پیش تعیین شده و در مکان مشخص، نمونه‌گیری می‌شد اما دیگر از این سیاست پیروی نمی‌شود چون وادا با آن مخالف است.
نمونه‌گیری بدون اطلاع قبلی
قائم مقام دبیرکل نادو بر اهمیت همکاری کمیته ملی المپیک در این زمینه نیز تاکید کرد و گفت: لازم است پیش از بازی‌های آسیایی و المپیک در رده‌های مختلف، برنامه مسابقات توسط کمیته ملی المپیک یا فدراسیون‌ها در اختیار نادو قرار بگیرد. نادو با در نظر گرفتن جدول زمان‌بندی این بازی‌ها و همچنین جدول توزیع تست، از ورزشکارانی که در رشته‌های پرخطر فعالیت دارند یا به هر دلیلی لازم است کنترل دوپینگ شوند، قبل از اعزام و به صورت خارج از مسابقات نمونه‌گیری می‌کند. این نمونه‌گیری می‌تواند بیش از یک مرحله انجام شود اما نکته مهم «عدم اعلام قبلی» آن است.
راهی که تا به امروز اشتباه طی می‌شد
وی در این زمینه خاطرنشان کرد: از نظر استانداردهای بین‌المللی نمونه‌گیری از تمام ورزشکاران اعزامی یک کاروان آن هم در یک مکان و زمان از پیش تعیین شده، اشتباه است. این کار خلاف قوانین است. نمونه‌گیری باید به صورت بی‌خبر و توزیع شده باشد.
تاکید وادا بر نمونه‌گیری بی‌خبر از ورزشکاران خاص
سعیدی در پایان گفت: آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا) سال ۲۰۲۴ بر اشتباه بودن این شیوه کنترل دوپینگ (نمونه‌گیری از پیش تعیین شده در زمان و مکان مشخص از همه اعضای یک کاروان) تاکید داشت و از ابتدای سال جاری میلادی نادو را مکلف کرد بر طبق استانداردهای وادا عمل کند. تاکید وادا بر این است که الزامی به نمونه‌گیری از همه ورزشکاران یک کاروان نیست. بلکه اولویت با آموزش تمام ورزشکاران و در درجه بعد نمونه‌گیری با در نظر گرفتن ریسک رشته است.
منبع: مهر
