سیاست‌های ترامپ و سقوط درآمدهای ارزی پتروشیمی ایران؟
جنگ تعرفه‌ای ترامپ همه بازارهای جهانی از جمله صنعت پتروشیمی دنیا را تحت تاثیر قرار داده است. کارشناسان شرایط بازار پتروشیمی طی دو ماه آینده را متزلزل توصیف کرده و واکنش بازار را وابسته به عملکرد چین می‌دانند.
ترامپ بازارهای جهانی را به بازی گرفته است. شاید او بازیگر ماهری است که با هر امضا یا کلمه‌ای، جنگی روانی درست می‌کند تا تصمیمات اقتصادی را به نفع کشورش مختل کند. اما این روزها دنیا درگیر امضاهای پیاپی رئیس جمهور آمریکا و اعمال سیاست‌هایی است که می‌تواند بر بازارهای مهمی مثل نفت و پتروشیمی تاثیر بگذارد.
تحلیل‌های مطرح شده درباره جنگ تعرفه‌ای ترامپ بسیار متنوع است و تحلیلگران هم نمی‌دانند دقیقا بازارها به کدام سو خواهند رفت اما خبر رسیده که اقدامات اخیر ترامپ در وضع تعرفه‌ها، روی نرخ ماده اولیه صنایع پتروشیمی اثرگذار خواهد بود و افزایش قیمت ماده اولیه روی نرخ نهایی عرضه محصول در بازار تاثیر می‌گذارد.
البته میثم فتحی محب، کارشناس انرژی، در گفت‌وگو با آوش، تحلیل شرایط بازار پتروشیمی را به این راحتی نمی‌داند.
او می‌گوید: قطعا تا یکی دو ماه آینده یک بازار پرنوسانی خواهیم داشت و آنچه در بازار رخ می‌دهد، بستگی به عملکرد چین هم خواهد داشت. باید ببینیم که چین در این جنگ تعرفه‌ای عملکرد متفاوتی خواهد داشت یا خیر.
به گفته فتحی محب، چین یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان محصولات پتروشیمی است. این کشور تصمیم می‌گیرد که چه اتفاقی بیفتد. قیمت‌های محصولات پتروشیمی توسط چین تعیین می‌شوند و حتی خیلی از قیمت‌های محصولات آمریکایی، تحت تاثیر قیمت‌هایی بوده که چین در گذشته تعیین می‌کرده است.
وی اضافه می‌کند: حالا وقتی که چین نمی‌تواند به آمریکا محصول صادر کند و افزایش تعرفه سنگین برای این کشور در نظر گرفته شده است، مشخص نیست تصمیم چین چیست.
این کارشناس انرژی ادامه می‌دهد: البته هاب‌های جهانی و مناطق مختلف جهان هم روی این زمینه تاثیر دارند و نمی‌توان گفت که صرفا چون چین نمی‌تواند به آمریکا محصول صادر کند، قیمت محصولات کل جهان بالا می‌رود. باید به بقیه هاب‌ها توجه کنیم و ببینیم چقدر محصول در بازار هضم نمی‌شود. باقی ماندن محصول در بازار امکان کاهش قیمت را هم به‌وجود می‌آورد و صرفا نمی‌توان افزایش نرخ‌ها را مد نظر داشت.
احتمال کاهش قیمت محصولات پتروشیمی
فتحی محب درباره اثر سیاست‌های ترامپ بر صنعت پتروشیمی ایران توضیح می‌دهد: به‌طور کلی محصولات پتروشیمی حتی می‌تواند کاهش قیمت را هم تجربه کند. زیرا بخش قابل توجهی از محصولات صادراتی دنیا به سمت آمریکا می‌رود.
وی ادامه می‌دهد: تنظیم تعرفه آمریکایی روی صادرات به این کشور تاثیر دارد. این محصولات باید در بقیه دنیا استفاده بشوند. آمریکا بزرگترین مصرف کننده و بزرگترین صادرکننده در حوزه پتروشیمی است. بنابراین یکسری محصولات باید در کشور خودش مصرف بشود و بقیه را صادر کند.
تاثیر قیمت کاهشی نفت بر محصولات پتروشیمی
این کارشناس انرژی تحلیل‌های مربوط به افزایش قیمت ماده اولیه پتروشیمی‌ها و احتمال کاهش تولید در این حوزه را رد می‌کند.
وی می‌گوید: چنین اتفاقی قرار نیست رخ دهد. وقتی می‌بینید قیمت نفت و نفتان روند کاهشی دارد، احتمالا قیمت مواد پتروشیمی هم نزولی خواهد بود. در یکی دو هفته اخیر قیمت نفتا 6 تا هفت درصد کاهش پیدا کرده است. این روند نشان می‌دهد که پتروشیمی‌ها با خوراک ارزان فعالیت می‌کنند.
فتحی محب اضافه می‌کند: قیمت مواد اولیه پتروشیمی‌ها کاهش می‌یابد، در ادامه هم پلی الفین‌ها قیمتشان افت می‌کند. با توجه به اینکه کل دنیا یک وابستگی نسبی به پلی الفین‌ها مثل پلی اتیلن‌ها و ... دارد، این کاهش قیمت باعث می‌شود یک کاهش قیمت نسبی در تولید محصولات پتروشیمی اتفاق بیفتد.
افزایش قیمت محصولات هایتک
اگرچه این کارشناس انرژی از کاهش قیمت محصولات عمومی در حوزه پتروشیمی خبر می‌دهد اما بر این باور است که شاید محصولات هایتک به دلیل داشتن تولیدکنندگان محدود، با افزایش قیمت مواجه شوند.
وی اضافه می‌کند: بخش قابل توجهی از محصولات هایتک حوزه پتروشیمی را آمریکا تولید می‌کند و بخشی از آن در چین تولید می‌شود. بنابراین به نظر می‌رسد که رشد قیمت صرفا در هایتک‌ها رخ دهد اما محصولات پرتولید مثل پلی‌الفین‌ها حتی با افزایش تولید هم مواجه می‌شوند.
فتحی محب در تشریح سخن خود می‌گوید: چین برنامه‌های افزایش ظرفیت و افزایش تولید را در دستور کار دارد. پروژه‌های این کشور تا سال 2025 و2026 با پیشرفتی که دارد، به بهره‌برداری می‌رسد. این موارد یک فشار کاذبی در بازار ایجاد کرده و آن را از محصولات عمومی اشباع می‌کند.
وی درباره سهم محصولات هایتک از بازار می‌گوید: این محصولات به لحاظ حجمی درصد بالایی ندارند ولی به لحاظ ارزشی درصد بالایی دارند. محصولات هایتک به لحاظ حجمی کمتر از 10 تا 15 درصد را در اختیار دارند اما 20 تا 30 درصد ارزش بازار در اختیار آنهاست.
این کارشناس انرژی توضیح می‌دهد: بیشتر بازارها تحت تاثیر محصولات پرتولید مثل پلی اتیلن، پی وی سی، پلی استایرن، پلی‌یورتان و پلی پروپیلن است. وقتی نرخ این محصولات یک روند ثابتی داشته باشند، فشار کلی روی بازار پتروشیمی و ارزش بازار صنعت پتروشیمی نمی‌آید.
افزایش تعرفه‌ها قیمت را بالا نمی‌برد
فتحی محب تاکید می‌کند صرفا نمی‌توان افزایش تعرفه‌ها توسط آمریکا را عاملی در راستای افزایش قیمت‌ها تحلیل کرد و چنین فرضیه‌ای نمی‌تواند 100 درصد درست باشد بلکه برای ارائه پیش‌بینی‌های درست‌تر باید منتظر ماند تا یک مقداری وضعیت قیمت نفت مشخص شود.
این کارشناس انرژی بیان می‌کند: در حال حاضر روند قیمت نفت کمی بالا و پائین دارد. بسته به روند قیمت نفت، باید تکلیف بازارهای مواد اولیه مثل نفت و زغال سنگ، میعانات گازی و ال ان جی‌ها مشخص شود. اگر در یکی، دو ماه آینده وضعیت‌شان مشخص‌تر شود؛ احتمالا قیمت محصولات پتروشیمی را بهتر بتوان حدس زد و فهمید که در سال شمسی جاری، صنعت پتروشیمی ایران چه روندی خواهد داشت.
