پشت پرده تصمیم دولت برای گران کردن سوخت نیروگاه‌ها چیست؟

هزینه سوخت بخش بزرگی از هزینه‌های عملیاتی نیروگاه‌ها را تشکیل می‌دهد، به همین خاطر هر گونه تغییر نرخ سوخت تاثیر مستقیمی بر فعالیت و عملکرد نیروگاه‌ها خواهد داشت. اگر قیمت سوخت بالا برود، هزینه تولید برق هم افزایش می‌یابد و سودآوری نیروگاها را کم می‌کند. این در حالی است که به دلیل اعمال سیاست‌های نادرست، مدت‌هاست صنعت برق سرمایه‌گریز شده است. آیا این تصمیم دولت بر فرار بیشتر سرمایه از صنعت ورشکسته برق اثر خواهد داشت؟

محمود حکیمی عضو کمیسیون بازار برق سندیکای تولیدکنندگان برق در گفت‌وگو با آوش تغییر نرخ سوخت را در کوتاه مدت بدون تاثیر بر نیروگاه‌ها توصیف می‌کند.

وی توضیح می‌دهد: اگر قیمت سوخت بالا برود، دولت مابه‌التفاوت آن را به حساب نیروگاه‌ها واریز می‌کند. مثلا قیمت سوخت نیروگاهی قبلا 180 تومان بود و قیمت‌هایی که دولت برای خرید برق به ما اعلام کرده بود، بر مبنای این رقم بود. اکنون که نرخ سوخت 270 تومان شده است، مابه التفاوت 90 تومانی را به حساب نیروگاه عودت می‌دهند.

به گفته عضو کمیسیون بازار برق سندیکای تولیدکنندگان برق، پول سوخت توسط نیروگاه پرداخت نمی‌شود بلکه خود وزارت نیرو به نمایندگی از نیروگاه‌های کشور با وزارت نفت تسویه می‌کند. نیروگاه‌ها مستقیم پولی به شرکت گاز و پخش فرآورده نمی‌دهند بلکه وزارت نیرو خودش تسویه می‌‌کند و یک اعلام بدهکاری به نیروگاه‌داران می‌دهد.

وی ادامه می‌دهد: این روال هشت تا 9 سال است که انجام می‌شود زیرا تبصره 14 قانون بودجه دیر ابلاغ می‌شد؛ بنابراین بابت تغییر نرخ سوخت، نیروگاه متضرر نمی‌شود.

متضرر شدن نیروگاه‌های با راندمان پایین

به اعتقاد حکیمی، نیروگاه‌هایی که راندمان پایین دارند، در بلند مدت با تغییر نرخ سوخت دچار مشکل خواهند شد.

وی می‌گوید: نیروگاهی که راندمانش بالاست، به ازای یک واحد سوخت پنج کیلووات برق تولید می‌کنند و یک نیروگاه راندمان پایین، با همان سوخت، حداکثر سه کیلووات ساعت برق تولید می‌کند.

عضو کمیسیون بازار برق سندیکای تولیدکنندگان برق اضافه می‌کند: هرچه قیمت سوخت بالاتر برود، نیروگاهی که راندمانش پایین است، بیشتر ضرر می‌کند. دولت با تغییر نرخ سوخت این راهنما را می‌دهد که نیروگاه‌ها به سمت سیکل ترکیبی کردن بروند تا راندمان آنها هم افزایش پیدا کند و به‌ازای یک سوخت ثابت، انرژی بیشتری تولید کنند.

68 واحد گازی در انتظار تبدیل

به گفته حکیمی، در جریان سیکل ترکیبی شدن، هر دو واحد گازی یک واحد بخار ایجاد می‌کند. در حال حاضر در کشور 68 واحد گازی داریم که می‌تواند به 34 واحد 160 مگاواتی بخار تبدیل شود.

وی ادامه می‌دهد: برای سیکل ترکیبی کردن این واحدهای گازی، سه تا چهار سال زمان نیاز داریم و برای هر یک کیلووات ساعت ظرفیت، باید 800 یورو هزینه صرف شود. اگر این کار انجام شود، بدون سوخت اضافه می‌توانیم ظرفیت برق کشور را افزایش دهیم.

عضو کمیسیون بازار برق سندیکای تولیدکنندگان برق می‌گوید: دولت اکنون کار خود را شروع کرده است. صنایع هم به این سمت روی آورده‌اند تا سیکل ترکیبی شدن نیروگاه‌ها انجام شود.

مزایای افزایش قیمت سوخت برای دولت

همان‌طور که حکیمی می‌گوید، تغییر نرخ سوخت نیروگاه‌‎ها را به سمت اصلاح راندمان می‌برد اما تغییر قیمت‌ها مزایایی هم برای خود دولت هم دارد. به نظر می‌رسد که هدف دولت از افزایش نرخ سوخت، بیشتر مدیریت منابع و کاهش فشار مالی است.

قوه مجریه سال‌هاست که یارانه سنگینی به سوخت می‌پردازد. با گران کردن سوخت، بخشی از این بار مالی از روی دوش دولت برداشته می‌شود و منابع حاصل از آن در جاهای دیگر مثل زیرساخت‌ها هزینه خواهد شد.

البته این احتمال وجود دارد که دولت به خاطر تورم، افزایش هزینه‌های تولید انرژی یا حتی فشارهای ناشی از ناترازی گاز، مجبور به افزایش قیمت سوخت شده باشد تا تعادل عرضه و تقاضا را بالا ببرد اما این تصمیم به دولت کمک می‌کند که درآمد بیشتری از بخش انرژی داشته باشد و این رفتار نوعی تعدیل اقتصادی به حساب آمده و در بودجه دولت تاثیر خواهد داشت.

ضمن آن‌که اگر دولت تصمیم داشته باشد در آینده خصوصی‌سازی کامل در نیروگاه‌ها پیاده شود، گام‌های موثری برای واقعی سازی نرخ سوخت برداشته می‌شود.