افت ۷۰ درصدی ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی تا میانه شهریور
آمارها نشان می‌دهد که مصرف کل انرژی برق در کشور طی سال جاری نسبت به سال قبل ۴.۵ درصد افزایش یافته است.
با وجود کاهش سه درصدی اوج مصرف برق در تابستان امسال، افت ۷۰ درصدی ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی تا میانه شهریور، زنگ خطر تشدید ناترازی را به صدا درآورده و همراهی مشترکان در مصرف بهینه را بیش از پیش ضروری کرده است.
پیک مصرف امسال با رقمی حدود ۷۷ هزار و ۵۰۰ مگاوات ثبت شد که کاهش آن نسبت به سال گذشته، نتیجه اجرای همزمان دو سیاست افزایش ظرفیت تولید و مدیریت مصرف از طریق اصلاح تعرفه‌ها و بهینه‌سازی بوده است. این اقدامات، ضمن کاهش فشار لحظه‌ای بر شبکه، موجب توزیع متعادل‌تر مصرف در ساعات غیر اوج نیز شده است.
با این حال، آمارها نشان می‌دهد که مصرف کل انرژی برق در کشور طی سال جاری نسبت به سال قبل ۴.۵ درصد افزایش یافته است. کارشناسان معتقدند که حدود ۴۵ درصد بار شبکه در تابستان به فعالیت سیستم‌های سرمایشی اختصاص دارد و کاهش پیش‌بینی‌شده دمای هوا در هفته جاری و آینده می‌تواند موقتاً از فشار بر شبکه بکاهد.
چالش اصلی، به گفته مسئولان، در حوزه تولید برق‌آبی است. کاهش ۵۰ درصدی ذخایر آبی کشور در سال آبی جاری باعث شده ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی به حداکثر ۷۰۰۰ مگاوات محدود شود. این ظرفیت نیز به مرور در مرداد و شهریور حدود ۷۰ درصد کاهش خواهد یافت و بخش قابل توجهی از آن از مدار خارج می‌شود.
این شرایط، حتی با وجود افت نسبی دما، می‌تواند توازن بین تولید و مصرف را دشوارتر کند. به همین دلیل، ناظران صنعت برق از مردم می‌خواهند با کاهش استفاده از وسایل پرمصرف، تنظیم دمای کولرها در حد بهینه و انتقال مصرف به ساعات کم‌باری، پایداری شبکه را تقویت کنند.
به گفته مسئولان، صنعت برق کشور با مدیریت دقیق منابع و ظرفیت‌های تولید و توزیع، در تلاش برای به حداقل رساندن ناترازی است، اما موفقیت در این مسیر بدون همراهی عمومی امکان‌پذیر نخواهد بود. استمرار همکاری مشترکان، به‌ویژه در روزهای باقیمانده تابستان، شرط اصلی تأمین برق پایدار و مطمئن برای همه مناطق کشور عنوان شده است.
مدیریت مصرف برق در لوازم خانگی؛ از یخچال تا کولر
یخچال و فریزر از جمله لوازم برقی هستند که باید به‌طور مداوم به برق متصل باشند و قطع جریان برق حتی برای چند ساعت می‌تواند منجر به فساد مواد غذایی شود. یکی از روش‌های ساده برای کاهش مصرف انرژی در این وسایل، تنظیم ترموستات یخچال بین ۳ تا ۵ درجه سانتی‌گراد و ترموستات فریزر بین ۱۵ تا ۱۸ درجه زیر صفر است.
باز و بسته کردن مکرر درِ یخچال و فریزر، علاوه بر هدر رفت سرما، می‌تواند مصرف برق را تا ۱۰ کیلووات ساعت افزایش دهد. همچنین، خرابی نوار لاستیکی دور در باعث افزایش حدود ۲۰ درصدی مصرف برق می‌شود؛ بنابراین بررسی و تعویض به‌موقع این لاستیک‌ها ضروری است. از قرار دادن ظروف و مواد غذایی به‌صورت فشرده درون یخچال خودداری کنید تا گردش هوا مختل نشود و از گذاشتن غذای گرم در یخچال پرهیز کنید. برفک‌زدایی منظم نیز اهمیت دارد، زیرا حتی ۵ میلی‌متر برفک، مصرف انرژی را افزایش می‌دهد.
برای بهبود تهویه و کاهش مصرف، فاصله حداقل ۱۰ سانتی‌متری بین یخچال یا فریزر و دیوار رعایت شود؛ اقدامی که می‌تواند تا ۵ کیلووات ساعت در ماه صرفه‌جویی به همراه داشته باشد. همچنین، انتخاب مدل‌هایی با برچسب انرژی A یا +A هنگام خرید ضروری است. باید توجه داشت که استفاده همزمان از یخچال‌های قدیمی و جدید، به دلیل پرمصرف بودن مدل‌های قدیمی، می‌تواند مصرف برق خانوار را تا دو برابر افزایش دهد.
کولر؛ مصرف‌کننده اصلی برق در تابستان
در سال‌های اخیر استفاده از کولرهای گازی، اسپلیت و داکت اسپلیت حتی در مناطق معتدل افزایش یافته است، در حالی که کولرهای آبی به دلیل مصرف کمتر برق، تولید رطوبت و ایجاد سرمای مطبوع، همچنان گزینه به‌صرفه‌تری برای حدود ۸۰ درصد مناطق کشور به شمار می‌روند. برای افزایش بهره‌وری کولرهای آبی، سرویس دوره‌ای، شستشو و تعویض به‌موقع پوشال‌ها توصیه می‌شود. استفاده از دور کند، نصب سایه‌بان روی کولر، عایق‌کاری کانال‌ها و بستن درها و پنجره‌ها می‌تواند مصرف برق کولر آبی را تا ۵۰ درصد کاهش دهد.
در مناطق گرم و مرطوب، استفاده از کولر گازی توجیه‌پذیر است. دمای آسایش برای کولر گازی بین ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد در نظر گرفته می‌شود. سرویس به‌موقع کندانسور، شستشوی فیلترها، استفاده از درزگیر مناسب و جلوگیری از تابش مستقیم خورشید به دستگاه، می‌تواند ۱۰ تا ۱۵ درصد مصرف برق را کاهش دهد. خاموش کردن حتی یک دستگاه کولر گازی، مصرف برق خانوار را تا ۳۰ درصد کم می‌کند.
انتخاب وسایل کم‌مصرف و استفاده هوشمندانه
همواره در خرید لوازم برقی، به نشان استاندارد و برچسب انرژی توجه کنید و مدل‌هایی را انتخاب کنید که مصرف انرژی پایین و بهره‌وری بالا دارند. استفاده از لامپ‌های LED به دلیل بهره نوری بیشتر و مصرف کمتر، جایگزین مناسبی برای لامپ‌های پرمصرف است.
اگر کنتور برق منزل دیجیتال و سه‌تعرفه‌ای است، استفاده از وسایل پرمصرف مانند ماشین لباسشویی، ظرفشویی، اتو و فر برقی را به ساعات کم‌باری یا میان‌باری موکول کنید تا علاوه بر کاهش فشار بر شبکه، از تخفیف در قبض برق بهره‌مند شوید.
از قرار دادن لوازم صوتی و تصویری در حالت آماده‌به‌کار (استندبای) خودداری کنید، زیرا هرچند مصرف برق در این حالت کم است، اما در طولانی‌مدت هزینه قابل‌توجهی به قبض برق اضافه می‌کند و همچنین خطر آسیب ناشی از نوسانات برق را به همراه دارد.
مصرف انرژی در ایران به‌تنهایی از مجموع مصرف نیمی از ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا بیشتر است. این آمار نشان می‌دهد که مدیریت و بهینه‌سازی مصرف، بیش از هر زمان دیگری نیازمند مشارکت عمومی است تا بتوان از چالش‌های موجود عبور کرد.
منبع: ایسنا
