تشدید تورم با کسری درآمدهای نفتی

به گزارش گروه اقتصادی آوش، یکم آبان بخش اول لایحه بودجه 1404 تحویل مجلس شد. لایحه بودجه سال آینده در حالی نوشته شد که هنوز نمی‌دانستیم ترامپ قرار است پایش به کاخ سفید باز شود و در اولین اقدام، نامه فشار حداکثری علیه ایران را امضا کند.

بر اساس مصوبه پارسال مجلس، بودجه از این پس باید دو قسمتی به خانه ملت ارائه شود و حالا این اولین باری است که بخش اول لایحه بودجه مشتمل بر احکام، جداول ارقام کلان و ... به مجلس ارائه شده و پیش از تصویب بخش دوم آن، با تایید شورای نگهبان در 15 بهمن توسط مسعود پزشکیان به سازمان برنامه و بودجه کشور برای اجرا ابلاغ شده است.

رشد 32 درصدی درآمدهای نفتی

طبق بخش اول لایحه بودجه ۱۴۰۴ میزان منابع حاصل از نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی نسبت به امسال معادل ۳۲ درصد رشد خواهد داشت.

قرار بود منابع حاصل از نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ معادل یک میلیون و 594 هزار میلیارد تومان درآمد برای کشور ایجاد کند که این عدد در سال ۱۴۰۴ معادل دو میلیون و 17 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.

اما برآوردها نشان می‌دهد که با وجود چراغ سبز آمریکا برای صادرات نفت ایران و نبود فشارهای حداکثری در سال جاری، وزارت نفت نتوانسته است بودجه پیش‌بینی شده از محل فروش طلای سیاه را محقق کند.

در ۶ ماهه نخست امسال، درصد تحقق درآمدهای فروش نفت حدود ۷۴ درصد بوده است و تا پایان سال پیش‌بینی می‌شود درصد تحقق این هدف حداکثر به ۷۵ درصد برسد. به بیان دیگر کسری ناشی از منابع نفت در بودجه ۱۴۰۳، ۱۴۲ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. هرچه میزان کسری بودجه بیشتر شود، تورم ایجاد شده در کشور هم افزایش می‌یابد. حال با وجود عدم تحقق اهداف در بودجه امسال آیا منطقی است که رشد 32 درصدی برای درآمدهای حاصل از نفت در بودجه سال آینده در نظر بگیریم؟ آن هم در حالی که ترامپ قصد دارد فشارهای حداکثری به ایران وارد کند و هنوز به کاخ سفید نرسیده، در حال رایزینی با چین برای توقف خرید نفت ایران است. رئیس جمهور آمریکا فشارهای خود بر عراق برای توقف خرید گاز از کشورمان را هم پیگیری می‌کند.

اهداف بودجه با تحریم‌های فزاینده محقق نمی‌شود

مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با آوش درباره احتمال عدم تحقق درآمدهای نفتی بیان کرد: باید به درآمدهای نفت در بودجه واقعی نگاه کرد. هرچه فشارها بیشتر شود، تحقق بودجه مشکل می‌شود.

وی افزود: احتمالا ما به سمت مذاکره و تعامل برویم. چون اطلاعات کافی در این رابطه ندارم، نمی‌توان اظهار نظر دقیق ارائه کرد. تحقق اهداف بودجه بستگی به شرایط دارد. اگر تحریم‌ها فزاینده‌تر شوند، قطعا اهداف تحقق نمی‌یابد.

این کارشناس اقتصادی گفت: صحبتی که رهبری درباره عدم مذاکره کرد و نقطه نظراتی که ترامپ مطرح کرده است در واقع می‌تواند به خاطر این باشد که دو طرف با دست بازتری پشت میز مذاکره بنشینند. این‌گونه هم می‌توان آن را تفسیر کرد.

وی افزود: به‌عنوان یک کارشناس اقتصادی این را می‌فهمم که اقتصاد ایران هرچه تعاملش با جهان چه غرب و چه شرق محدودتر شود؛ باعث خواهد شد که درآمد نفتی تحقق نیابد ولی عکسش هم صادق است.

پازوکی توضیح داد: تا جایی که من اطلاع دارم، بیشترین میزان نفت را در سال گذشته به چین می‌فروختیم. اگر چینی‌ها به نظر ترامپ عمل نکنند و واردات نفت ما را محدود نکنند، شرایط متفاوت خواهد بود.

وی ادامه داد: من هنوز باب مذاکره را بسته نمی‌بینیم. به نظر من هر دو طرف صحبت‌هایی کردند که با قدرت‌تر پای میز مذاکره بنشینند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به اظهارات طرف ایرانی برای عدم تمایل به ساخت بمب اتم، افزود: یکی از خواسته‌های ترامپ این است که نمی‌خواهد ایران به بمب اتم دسترسی پیدا کند. وقتی ایران قصد ساخت چنین تسلیحاتی را ندارد، می‌توان به راحتی نشست و یک قسمت مهم از بحث را حل کرد.

وی بیان کرد: تحلیل من این است که تندروها در اسرائیل دوست ندارند که ایران با جهان تعامل داشته باشد. سال گذشته کسی فکر نمی‌کرد که نرخ دلار به 92 هزار تومان برسد. این پزشکیان نبوده است که نرخ دلار را به 92 هزار تومان رسانده است، اگر رئیسی هم بود همین اتفاق می‌افتاد. در واقع شرایط حاکم بر اقتصاد تاثیر دارد.

تغییر سیاست ضروری است

پازوکی با تاکید بر اینکه ایران باید سیاستش را تغییر دهد، یادآور شد: پس از موضع‌گیری که رهبری کرد، دولت نباید راست‌تر از راست‌ها عمل کند.

وی ادامه داد: ما امروز در گاز و برق مشکل داریم. فردا تابستان می‌شود و خاموشی‌ها شروع خواهد شد. حل این مسایل نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. یکی از دلایلی که در دوره خاتمی خاموشی نداشتیم، این بود که از یک طرف مصرف افزایش می‌یافت و از سوی دیگر ساخت نیروگاه‌ها را ادامه می‌دادیم و تولید مازاد هم برای مواقع اضطرار داشتیم.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: جمعیت ایران در آن روز حدود 75 میلیون نفر بود و اکنون به 90 میلیون رسیده است. از یک طرف تقاضا بالا رفته و از سوی دیگر سرمایه‌گذاری برای پاسخ به تقاضا افزایش نیافته است، به همین دلیل دچار ناترازی شده‌ایم. من فکر می‌کنم دولت‌ها باید واقع گرا باشند.

گریز سرمایه در تورم فزاینده

پازوکی با تاکید بر نیاز به سرمایه‌گذاری در بخش انرژی کشور، افزود: اگر بخواهیم رشد هشت درصدی در کشور محقق شود، برآورد من به‌عنوان کارشناس این است که سالانه باید 170 میلیارد دلار در اقتصاد ایران سرمایه‌گذاری کنیم.

وی افزود: کل سرمایه گذاری داخلی و دولتی ایران چیزی حدود 85 میلیارد دلار است و این رقم فقط 50 درصد نیازها را تامین می‌کند. اعتقاد دارم دولت نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی دارد. برای اینکه سرمایه‌گذار خارجی وارد شود و رشد هشت درصد محقق شود، باید فضای کسب و کار را برای آنها مهیا کنیم.

این کارشناس اقتصادی توضیح داد: دولت باید فضا را برای سرمایه‌گذاری مهیا کند و سعی کند با تعادل در بودجه‌اش، جلوی کسری بودجه را بگیرد. کنترل تورم به سرمایه‌گذار داخلی کمک می‌کند.

به گفته پازوکی، اقتصاد ایران به شدت از بی‌ثباتی رنج می‌برد. مهمترین شاخص بی‌ثباتی نرخ فزاینده تورم است. کنترل تورم می‌تواند در ثبات اقتصادی نقش داشته باشد. این وظیفه دولت و حکومت است.

وی اضافه کرد: در اقتصادی که تورم دائم بالا می‌رود و فزاینده است، کسی سرمایه‌گذاری نمی‌کند. همه سعی می‌کنند ارزش دارایی‌های خود را حفظ کنند. در چنین شرایطی تقاضا برای دلار، طلا و کالاهای با دوام افزایش می‌یابد.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: من فکر می‌کنم اگر سیاست دولت ایران بوجود آوردن انضباط اقتصادی باشد، باید به دنبال ایجاد انضباط پولی در سیستم بانکی، انضباط مالی در سیستم بودجه و انضباط کاری در سیستم اداری باشد تا نهایتا به انضباط اقتصادی برسد. این انضباط کمک می‌کند تورم کنترل شود و ثبات به اقتصاد ایران باز گردد. برای بازگشت ثبات اقتصادی، قطعا باید سیاست خارجی اصلاح شود.

وی یادآور شد: اکنون در همه جای دنیا سیاست در خدمت اقتصاد است اما در ایران اقتصاد در گرو سیاست به‌خصوص سیاست خارجی است. من فکر می‌کنم نیاز به اصلاحات ساختاری در سیاست داخلی و خارجی داریم. در سیاست خارجی باید به دنبال تعامل با دنیا به‌خصوص اروپا باشیم.

پازوکی گفت: رئیس جمهور باید سعی کند با درایت وارد مذاکره شود، از روسای جمهور کشورهای اروپایی مثل آلمان، فرانسه، اسپانیا، سوئیس و ژاپن دعوت کند تا آنها به تهران بیایند و این سیاست فعال شود. این روابط کمک می‌کند ایران از انزوا خارج شود. این سیاست به معنای وادادگی نیست، تعامل با غرب به نفع ما و به ضرر دشمنان ملت ایران است.