درخشش رنگین کمان موسیقی اقوام ایرانی بر پیشانی نیلگون خلیج فارس
حمید هادی گفت: جشنواره فرصتی بی‌نظیر برای نشان دادن توانایی‌های بانوان در زمینه موسیقی است؛ نمایش فرهنگ و هنر ایران زمین از دریچه‌ی هنری بانوان و زنان ایران و معرفی سازهای مختلف و گوناگون. بسیاری از جوانان ما تاکنون فرصت نداشته‌اند از الگوهای رسمی بهره‌مند شوند و با سازهای محلی ایرانی آشنا شوند. این جشنواره باعث می‌شود مخاطبان و به خصوص جوانان، با سازهای متنوع و زبان‌ها و گویش‌های محلی‌ای آشنا شوند که رو به فراموشی‌اند.
«پنجمین جشنــواره موسیقی کیش» با عنوان «موسیقی بانوان نواحی ایران»، از بیستم آبان ماه، در جزیره کیش برگزار می‌شود. این جشنواره در قالب موسیقی بانوان نواحی ایران زمین، به صورت رقابتی و توسط بانوان در سنین مختلف اجرا می‌شود.
با «حمید هادی»، دبیر علمی و هنری فستیوال موسیقی بانوان نواحی ایران در پنجمین جشنواره موسیقی کیش، در خصوص چالش‌های برگزاری این فستیوال و همچنین مشکلات عدیده‌ای که بانوان در حوزه موسیقی با آن درگیر هستند و ظرفیت‌های پنهان بانوان در این عرصه به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
جشنواره موسیقی بانوان کیش چه زمانی برگزار می‌شود و چرا کیش به عنوان مکان برگزاری انتخاب شده است؟
با مشورت کارشناسان و متخصصین موسیقی کشور بعد از 4 دوره برگزاری موفق جشنواره‌ی موسیقی کیش، در پنجمین دوره این جشنواره، فستیوال موسیقی بانوان نواحی ایران، در روز ۲۰ آبان، روز کیش (هفته فرهنگی هنری کیش) برگزار می‌شود. شیوه‌های برگزاری جشنواره موسیقی کیش در هر دوره با نگاهی بر عدم تداخل با جشنواره‌های رسمی سرزمین اصلی و دوری از موازی کاری هنری با شیوه‌های متنوعی در هر دوره حکایت دارد.
اولین جشنواره موسیقی کیش با محوریت گروه‌نوازی موسیقی کلاسیک و ردیف دستگاهی ایرانی با محوریت خلیج فارس و مهرورزی ملی و بزرگداشت استاد هوشنگ کامکار و اجرای خاطره‌انگیز گروه کامکارها برگزار شد.
دومین جشنواره موسیقی سواحلی جنوبی ایران (خلیج فارس تا دریای عمان و سواحل مکران) و گرامیداشت استاد «خالو قنبر راستگو»، نماد فرهنگی و هنری سازهای بادی جنوب ایران برگزار شد.
سومین دوره جشنواره‌ی موسیقی حرکات آئینی و رقص‌های محلی ایران بود که در آن گرامیداشت «استاد فاروق کیانی پور»، گنجینه حرکات آئینی و میراث ناملموس فرهنگی ایران را داشتیم.
چهارمین جشنواره با محوریت موسیقی امروزی جنوب ایران با گرامیداشت یاد و خاطره زنده یاد «ابراهیم منصفی» شخصیت تاثیرگذار موسیقی جنوبی امروز به کار خود ادامه داد.
با توجه به محدودیت‌های ورود عزیزان و تعداد شرکت‌کنندگان، همچنین سختی پروازها در این ایام پرترافیک، و جزیره زیبای کیش به عنوان بهترین فصل و مکان با توجه به شرایط آب و هوایی مناسب انتخاب شده است.جزیره زیبای کیش به خاطر آب و هوای خوش و جذابیت‌های گردشگری‌اش، مقصد محبوب بسیاری از عزیزان است و ما برای اسکان و رفت‌وآمد برگزیدگان و شرکت‌کنندگان برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داده‌ایم.
چند گروه در جشنواره حضور دارند و چه نوع اجراهایی ارائه می‌دهند؟
در این جشنواره هشت گروه برتر حضور خواهند داشت. با توجه به محدودیت‌ها، این گروه‌ها هم تکنوازی و هم گروه‌نوازی خواهند داشت. بخش ویژه‌ای به نام «شب‌های نواحی ایران» نیز داریم که ویژه بانوان است و مشابه کنسرت‌هایی است که در سرزمین اصلی برگزار می‌شود. در این بخش، گروه‌های برتر که آثارشان تأیید شده، حضور خواهند داشت.
آیا همه گروه‌ها موسیقی نواحی اجرا می‌کنند یا سبک‌های دیگری نیز خواهند داشت؟
هدف اصلی جشنواره، موسیقی نواحی ایران است و گروه‌های معتبر این سبک حضور دارند. اما با توجه به اینکه همزمان ایونت‌ها و برنامه‌های متنوعی در کیش برگزار می‌شود، ممکن است اجرایی در بخش شب‌های نواحی به گروه‌های برتر سبک‌های دیگر اختصاص یابد که این موضوع به تصمیم بخش خصوصی که بخشی ازهزینه‌های جشنواره را تأمین می‌کنند بازمی‌گردد. بنابراین امکان دارد کنسرت‌های متنوع ویژه‌ی بانوان نیز داشته باشیم.
این جشنواره چه فرصت‌هایی برای بانوان موسیقیدان فراهم می‌کند و چه ظرفیت‌های دیده نشده‌ای را نمایان می‌سازد؟
جشنواره فرصتی بی‌نظیر برای نشان دادن توانایی‌های بانوان در زمینه موسیقی است؛ نمایش فرهنگ و هنر ایران زمین از دریچه‌ی هنری بانوان و زنان ایران و معرفی سازهای مختلف و گوناگون. بسیاری از جوانان ما تاکنون فرصت نداشته‌اند از الگوهای رسمی بهره‌مند شوند و با سازهای محلی ایرانی آشنا شوند. این جشنواره باعث می‌شود مخاطبان و به خصوص جوانان، با سازهای متنوع و زبان‌ها و گویش‌های محلی‌ای آشنا شوند که رو به فراموشی‌اند. هدف این است که موسیقی محلی و فرهنگ‌های مختلف ایرانی که مانند یک رنگین‌کمان از اقوام هستند، به نمایش گذاشته شود و بانوان به عنوان سفیران فرهنگی ایران این تنوع را معرفی کنند.
برگزاری این جشنواره با چه چالش‌ها و محدودیت‌هایی روبه‌رو است و چگونه این موارد مدیریت می‌شوند؟
یکی از چالش‌های اصلی، محدودیت در ورود شرکت‌کنندگان و سختی تأمین پرواز در تاریخ برگزاری است. چون تنها کلید ورود شرکت کنندگان، مسیر هوایی و دریایی است که مار را محدود می‌کند.همچنین به دلیل محدودیت‌هایی که در زیرساخت‌ها و منابع مالی وجود دارد، گاهی ناچاریم ترکیب برنامه‌ها را با انعطاف و هماهنگی بالا تنظیم کنیم. با این حال، سعی شده با طراحی چند ایونت همزمان در نقاط مختلف جزیره کیش، تنوع ایجاد شود و فرصت‌های بیشتری برای دیده شدن گروه‌ها به وجود آید.
قطعا بانوان هنرمند از چارچوب‌ها و معیارهای اجرایی و هنجارهای اجتماعی مطلعند و در اجراها، شئونات را رعایت می‌کنند.
به‌طور کلی، چه موانعی در مسیر رشد موسیقی بانوان وجود دارد و جشنواره چه نقشی در رفع آن‌ها دارد؟
یکی از بزرگ‌ترین موانع، نبود فضای رسمی و گسترده برای نمایش سازها و اجرای آزاد بانوان است. این محدودیت نه تنها بر بانوان، بلکه حتی بر آقایان نیز تأثیر گذاشته و باعث شده بسیاری از فرزندان و جوانان ما هیچ‌گاه با ساز به‌صورت مستقیم آشنا نشوند. جشنواره با فراهم کردن بستری امن، رسمی و فرهنگی برای بانوان هنرمند، تلاش می‌کند این خلأ را پر کند. نمایش ساز، معرفی موسیقی اقوام، و ایجاد ارتباط میان نسل جوان با ریشه‌های فرهنگی، از اهداف اصلی این جشنواره است.
آیا حضور بانوان محدود به ساکنان کیش است یا از سراسر ایران دعوت شده است؟
خیر، حضور بانوان منحصر به کیش نیست. منتخبین از استان‌های مختلف ایران حضور خواهند داشت و نقش سفیران فرهنگی را ایفا خواهند کرد و ما کیش‌وندان میزبان حضور گرم همه مردم ایران در این ایام خواهیم بود تا قشر جوان با زبان‌ها و گویش‌های مختلف آشنا شود و موسیقی محلی ایران که ترکیبی از فرهنگ‌های متنوع است، بهتر شناخته شود.
نظر شما درباره توسعه و نوآوری در موسیقی ایرانی چیست؟
هنرمندان باید شرایط جدید را در نظر بگیرند و موسیقی ایرانی را در قالبی نو، متنوع و با دیدی امروزی ارائه دهند. همانطور که کاور آثار غربی پشتوانه‌ی فکری و جذابیت خاصی دارد، ما نیز باید به موسیقی خود این توجه را داشته باشیم و آن را به شکل مدرن و جذاب با حفظ اصالت‌ها عرضه کنیم. این رویکرد باعث می‌شود گردشگران و توریست‌ها و در کل مخاطبان بیشتری به فرهنگ ایران جذب شوند که این خود در راستای سیاست‌های فرهنگی-هنری جزیره کیش است و در عین این حال که فرهنگ شفاهی ایران (موسیقی اصیل) حفظ می‌شود، آن را به سایر کشورهای دنیا نیز معرفی کنیم.
چگونه می‌توانیم سنت و مدرنیته را در موسیقی ایرانی ترکیب کنیم؟
مدرنیته باید همراه با حفظ اصالت‌ها باشد. مشابه بسته‌بندی کالاهایی مانند زعفران که ارزش افزوده زیادی ایجاد می‌کند و در چشم و دل می‌نشیند، موسیقی نیز باید در قالب بسته‌بندی‌های جذاب و متنوع ارائه شود. بانوانی که در حوزه موسیقی نواحی ایران فعالیت دارند با ایده‌ها و اجرای نو، مخاطبان زیادی جذب کرده‌اند و این باعث افتخار کشور است و زحمات آن‌ها دیده می‌شود.
ساختار جشنواره چگونه است و چه بخش‌هایی دارد؟
جشنواره شامل دو بخش اصلی است: بخش گروه‌نوازی موسیقی با کلام و بی‌کلام که با هماهنگی دبیرخانه برگزار می‌شود و بخش تکنوازی که نوازندگان برتر گروه‌ها در آن حضور دارند. در بخش تکنوازی، دو نفر از نوازندگان برتر گروه‌ها با نظر دبیرخانه اجرا خواهند داشت. بخش «شب‌های نواحی ایران» در دستور کار است که بعداً اطلاع رسانی خواهد شد.
آیا در جشنواره، تجلیل از بانوان پیشکسوت و بانوان ملی موسیقی نواحی ایران صورت می‌گیرد؟
بله، تجلیل از بانوان پیشکسوت و بانوان ملی موسیقی نواحی ایران بر اساس اکثریت آرا و بررسی پیشینه هنری و فعالیت‌های تخصصی توسط کارشناسان خبره جشنواره انجام می‌شود. اولویت با کسانی است که پیش‌تر تقدیر نشده‌اند. همچنین قصد داریم دبیرخانه‌ی دائمی موسیقی نواحی بانوان ایران را به عنوان پردیس بانوان منطقه آزاد کیش تشکیل دهیم.
وضعیت بخش بین‌الملل جشنواره چگونه است؟
ما بخش بین‌الملل جشنواره را اعلام کرده‌ایم، اما در حال حاضر حضور این عزیزان با موانعی مثل محدودیت‌های مالی و شرایط حضوری فرودگاهی مواجه است. این بخش نیازمند هماهنگی‌های خاص و منابع ویژه است که فعلاً در حال بررسی راهکارهای آن هستیم که در این خصوص، درصورت تمایل سایر کشورها، به‌خصوص بانوان حوزه خلیج همیشه فارس، با رعایت معیارهای جشنواره ممانعتی برای حضور ندارند.
آیا در کنار جشنواره برنامه‌های جانبی مانند کارگاه‌ها و نشست‌های تخصصی نیز برگزار می‌شود؟
بله، در طول جشنواره یک پنل تخصصی و کارگاه موسیقی برای یکی از سازهای قدیمی ایران با محوریت بانوانی که نوازنده این ساز هستند برگزار خواهد شد. همچنین در هفته دوم مهرماه 1404، رونمایی از پوستر جشنواره و نشست خبری با حضور خبرنگاران تخصصی حوزه موسیقی در خانه موسیقی ایران برگزار خواهد شد.
و سخن پایانی؟
در پایان از همه علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر ایرانی به‌خصوص مردم سرزمین ایران دعوت می‌کنیم در برگزاری و همراهی این فستیوال موسیقی در کنار ما باشند و در هفته فرهنگی هنری (20 آبان روز کیش) و با حمایت چرخه گردشگری داخلی در کنار بهره‌مندی از شرایط بسیار زیبای آب و هوایی جزیره کیش، به رونق گردشگری‌ای توجه کنند که متعلق به یکایک عزیزان است.
