«شما و سیما» در شبکه نمایش خانگی

سالهای سال برنامه ای از شبکه یک سیما پخش می شد به اسم «شما و سیما» به پشت صحنه سریال ها و تولیدات نمایشی و غیر نمایشی صدا و سیما می پرداخت و اتفاقا برنامه پر طرفداری هم بود. واقعیت این است که پشت صحنه تولیدات نمایشی و رسانه ای و تماشای فرایند شکل گیری یک اثر هنری همواره جذاب بوده و گاهی جذابیت آن از خود اثر هم بیشتر است.

فواد و سیاوش صفاریان پور این دو قلوهای رسانه ای که خود سالها تجربه ساخت برنامه های مختلف را در تلویزیون داشته اند، حالا به نوعی به بازتولید برنامه ای مثل «شما و سیما» دست زده اند که البته واجد خلاقیت و نوآوری در فرم و ساختار اجرایی است و شمایل و هویت مستقل خود را دارد. با همین رویکرد به سریال های نمایش خانگی می پردازد که اولین آن سریال «آبان» بود. شهاب حسینی، لاله مرزبان، میرسعید مولویان، رضا اخلاقی‌راد، رضا دادویی و مهیار حسن مهمانان این قسمت از «اسپات لایت» هستند که در فضایی تخصصی، درباره روند ساخت، بازخورد مخاطبان و نقدهای وارد بر سریال «آبان» گفت‌وگو کردند. دو مولفه مهم را می توان برای سویه های تحلیلی برنامه در نظر گرفت. رویکرد تخصصی و پردازش چند وجهی. به این معنا که در این برنامه تلاش می شود تا به شکل تخصصی به نقد و بررسی یک اثر پرداخته شده و صرفا گزارشی توصیفی درباره آن نباشد و دوم اینکه حوزه های تحلیلی آن محدود به یکی دو مورد نیست.

به عبارت دیگر «اسپات لایت» با تمرکز بر تحلیل، نقد و بررسی چالش‌های طراحی، نگارش فیلمنامه و تولید آثار در حوزه شبکه نمایش خانگی طراحی شده که به درک مخاطبان از یک سریال کمک می‌کند. مخاطبان با دنبال کردن این برنامه می توانند از بخش های گوناگون یک اثر نمایشی آگاهی پیدا کرده و مثلا با شیوه طراحی صحنه یا نگارش فیلمنامه آن آشنا شوند.

حضور خود عوامل از جمله بازیگران سریال هم کمک می کند تا این مباحث صرفا مباحث نظری و انتزاعی نباشد و با تجربه عملی و حتی خاطراتی شنیدنی از پشت صحنه همراه شده و در نهایت مخاطب را به تعمق بشتری درباره اثری که تماشا کرده وادارد. از این حیث می توان برنامه «اسپات لایت» را ترکیبی از سرگرمی و آگاهی دانست که هم تفنن ایجاد می کند هم تفکر و تحلیل و در نهایت به ارتقای ذهن دراماتیکی و فهم‌پذیری بیشتر اثر نمایشی کمک می‌کند.

هم خاطره گویی دارد، هم نقد و تحلیل و هم نقد نقدها. یعنی به نقدهایی که درباره سریال شده هم پرداخته می شود. فارغ از کم و کیف این نقد و تحلیل‌ها، نفش چنین برنامه‌ای و فضاسازی برای بحث و گفتگو درباره یک اثر نمایشی، فرصت خوبی است که تا سرگرمی را به آگاهی گره زده و به مخاطب کمک کند تا با نگاه دقیق تر و عمیق تری به تماشای سریال‌ها بنشیند. ضمن اینکه این برنامه می تواند به سازندگان و تولید کنندگان آثار نمایشی از تهیه کننده و کارگردان گرفته تا بازیگران و حتی مدیران و سیاست‌گذاران پلتفرم ها کمک کند تا به ارتقای کیفیت آثار خود دست بزنند.

در واقع این برنامه تلاش می کند تا بر جنبه‌ها و ابعاد و زاویای گوناگون یک اثر نمایشی نور بیاندازد و نقاط تاریک آن را روشن کند. استفاده از اصطلاح فنی «اسپات لایت» برای عنوان برنامه هم از همین منطق و رویکرد نشات گرفته است. برنامه ای که کارکردی چند لایه دارد. هم درباره آنچه دیده شده گفتگو می کند، هم درباره ایده شکل گیری آن و هم به روایت ناگفته هایی می پردازد که ممکن است مخاطب آن را نشینده است. مخاطبان دوست دارند ناگفته هایی درباره یک اثر نمایشی که تماشا کرده اند را بشنوند و بدانند و «اسپات لایت» به این نیاز پاسخ می دهد.