وقتی خواستن، توانستن می‌شود/ اتیسمی‌ها را خوب دریابیم

امیدرضا سپهری را تئاتری‌ها به‌خوبی می‌شناسند و تاکنون آثار متعددی از خود به ماندگار گذاشته و آخرین آنها نمایش کورالاین، که همچنان در حال اجراست.

او مبتلا به اتیسم است اما این بیماری نتوانسته خللی در اراده‌اش وارد کند و حالا کارگردان موفقی در عرصه تئاتر محسوب می‌شود.

 13 فروردین روز جهانی آگاهی از اتیسم بود به همین بهانه به سراغ او رفتیم که این بار نه در مورد آثارش، بلکه در مورد بیماری‌اش برای ما بگوید. شما را به خواندن این گفتگوی جذاب دعوت می کنم.

چالش‌های اشخاص اتیسمی در جامعه

در ابتدا وقتی درباره تجربیات و چالش‌های یک فرد اتیسمی در جامعه از او می‌پرسم؛ در پاسخ می‌گوید: بیشترین چالش‌های اشخاص اتیسمی در جامعه در حیطه تعاملات اجتماعی، مهارت‌های ارتباطی، انجام کارهای اداری و قانونی، وضعیت استخدامی و فعالیت در محیط کار است. تا آنجایی که اطلاع دارم در خارج از کشور دولت برای اشخاص اتیسمی از همان دوران کودکی دو وکیل اختصاص می‌دهد که تمام فعالیت‌های اداری و قانونی مرتبط با شخص را در تمام سال‌های زندگی‌اش انجام دهند. حتی از سن 18 سالگی وکیلی تقریبا همسن و سال با خود شخص درنظر می‌گیرند که تا زمان حیاتش همراه او باشد تا از تمام اطلاعات زندگی آن شخص با خبر باشد. اما در کشور ما گروه‌هاى پشتیبان و حمایتى وجود ندارد. به دیگر سخن یک فرد اتیسمی برای انجام کارهای اداری و قانونی خود مشکلات زیادی دارد ارتباط برقرار کردن در اینگونه فضاها بسیار سخت است. مشکلات مالی از دیگر چالش‌های این اشخاص است. از منظر شخصی و کاری باید عرض کنم حوزه فعالیتی بنده مستلزم ارتباطات قوی و تعاملات فراوان است . به عنوان مثال  در پروژه های کاری ام ارتباط شکل می‌گیرد اما این ارتباط تا پایان آن پروژه است. با توجه به روحیاتی که دارم غیرممکن است بتوانم این ارتباط را به شکل پویا و مستمر نگه دارم. درواقع روابط من در طول مسیر کار خلاصه می شود و با پایان یافتن پروژه کاری ام تعاملاتم به‌صورت خود خواسته قطع می‌شود.

راهکارهایی برای زندگی آسان‌تر

سوال بعدی گفتگوی‌مان درباره این موضوع است که با توجه به تجربیاتی که داشتید چه راهکارهایی برای آسان‌تر زندگی کردن این افراد در جامعه پیشنهاد می‌کنید؟ سپهری در پاسخ می‌گوید: مهمترین راهکار اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی جهت ایجاد همدلی و پذیرش افراد خاص اتیسمی در جامعه است. در حال حاضر در جامعه پذیرش اندکی برای این افراد وجود دارد. شناخت جامعه از طیف اتیسمی و اطلاع‌رسانی برای نحوه برخورد با این افراد بسیار کارگشاست. این فرهنگ‌سازی از مدارس می‌تواند شکل بگیرد. این بیماری در دوران کودکی بیشتر نمود بیرونی دارد و قابل تشخیص است. در دوران بزرگسالی نمود بیرونی آن کم‌رنگ‌تر می‌شود چون یک بیماری کاملا دورنی است و نمودهای بیرونی‌اش هم ناشی از اتفاقات دورنی که می‌توان آن را «درخود ماندگی» نامید، است. برای اینکه بتوانم با این بیماری کنار بیایم چالش‌های بسیاری داشتم. به عقیده من در درجه اول باید پذیرشی از سوی جامعه  برای بیماران اتیسمی صورت بگیرد. درک این موضوع هم نیازمند فرهنگ سازی و اطلاع رسانی است . جامعه باید درک کند افراد مبتلا به این بیماری روحیات متفاوتی دارند و همه آنها درصد ابتلا و نشانه‌های یکسان ندارند. می‌توان گفت شاه کلید حضور این افراد در جامعه و پذیرش آنها با شرایط خاص است. اگر در جامعه قوانینی وضع شود و امتیازات ویژه‌ای بخصوص در حوزه امور اداری به این افراد بدهند زندگی کردن به مفهوم واقعی‌اش برای آنها راحت‌تر می‌شود. به‌عنوان مثال یک شخص اتیستیک حتی در مترو و یا اتوبوس نمی‌تواند به راحتی بنشیند، حالا تصور کنید در فضاهای اداری برای انجام مسائل کاری خود با چه چالش‌هایی روبه‌رو است. اینها بخش‌های مهمی از مشکلات افراد اتیسمی است و امیدوام راهکارهایی در قانون برای این افراد در نظر گرفته شود.

در مسیر کسب تجربه

سئوال بعدی درباره آثاری است که آقای کارگردان تولید کرده؛ از او در مورد آثارش می‌پرسم که در پاسخ می‌گوید: حوزه فعالیتی‌ام تئاتر است. بنده نویسنده و کارگردان تئاتر موزیکال هستم. این نظر لطف شماست که من را در این عرصه موفق می‌دانید اما خودم این چنین فکر نمی‌کنم و معتقدم در مسیر کسب تجربه هستم و قدم‌های درستی در این عرصه برمی‌دارم. لطف خدا و حمایت‌های خانواد، شامل حالم شده است. بنده کارگردان نمایش‌هایی همچون عروس مردگان، مرگ تصادفی یک دراکولا، داستان کودکی یک نویسنده، مهمانسرای دو دنیا، ببخش سایمون جان و همچنین کورالاین هستم. در حال حاضر نمایش کورالاین در تالار وحدت در حال اجراست.

اثری برای بیماری اتیسم

سرآخر امیدرضا سپهری از فیلمی که با محوریت اتیسم در حال ساخت دارد می‌گوید: یک همکاری در راستای این موضوع با آقای جواد رزاقی، کارگردان مطرح کشورمان، در مرحله تولید داریم. بنده به عنوان یک همراه در این پروژه حضور دارم و به مشکلات افراد اتیسمی چه در زندگی شخصی و چه در جامعه می‌پردازیم. در پایان صحبت‌هایم دوست دارم به این نکته اشاره کنم که انجمن اتیسم در ایران با معرفی روان‌پزشکان متخصص درجه یک به بنده این زمینه را فراهم کرد که در بزرگسالی با مشکلاتم کنار بیایم. این انجمن یک حمایت‌گر واقعی برای کودکان اتیسم است که فعالانه در رفع مشکلات آنها تلاش می‌کند.