ثبت لحظه یا زندگی در لحظه؟
ثبت خاطرات به واسطه عکس به یکی از نیازهای روانی و اجتماعی ما تبدیل شده. نیاز به اثبات خوش بودن باعث شده مردم تجربه واقعی لحظه‌ها را فراموش کنند و ثبت آن‌ها را جایگزین حضور در لحظه کنند.
امروزه بسیاری از ما لحظات زندگی را با دوربین ثبت می‌کنیم، اما کمتر پیش می‌آید که با تمام حواس خود در همان لحظه حضور داشته باشیم. ثبت خاطرات با عکس و فیلم، ممکن است باعث شود از تجربه واقعی لحظه‌ای غافل شویم. ریحانه صبور نژاد، روانشناس در گفت‌وگو با آوش به بررسی دقیق‌تر این موضوع پرداخت.
صبورنژاد درباره دلیل اعتیاد برخی افراد به عکس گرفتن را مطرح کرد: بخشی از این رفتار به محدودیت حافظه انسان برمی‌گردد؛ انسان‌ها دوست دارند خاطراتشان ثبت و ماندگار شود. پیش‌تر، قدیمی‌ترها این کار را با نوشتن یا نگه داشتن اشیا انجام می‌دادند، اما اکنون با پیشرفت فناوری، عکس، فیلم و ویدیو به راحتی ثبت می‌شود و این حس امنیت روانی را برای فرد ایجاد می‌کند.
او همچنین درباره تاثیر فضای مجازی بر این رفتار افزود: فضای مجازی باعث شده ثبت لحظات نه تنها برای خاطره شخصی بلکه برای دریافت تایید اجتماعی باشد. وقتی فرد تصویری از تجربه خود منتشر می‌کند و دیگران آن را مشاهده و تایید می‌کنند، احساس رضایت و لذت بیشتری می‌کند. این چرخه باعث می‌شود افراد دوباره و دوباره عکس بگیرند و تجربه خود را به اشتراک بگذارند.
این کارشناس درباره نیاز به اثبات خوش بودن هم گفت: این حس نیاز به اثبات باعث می‌شود افراد بخواهند نشان دهند که از زندگی جا نمانده‌اند و همان لحظات خوشی را تجربه کرده‌اند که دیگران از آن بهره بردند. این حس، ترکیبی از ترس اجتماعی و نیاز به تعلق به جمع است و می‌تواند انگیزه اصلی برای عکس گرفتن مداوم باشد.
صبور نژاد در پایان یادآور شد: اگر ثبت خاطرات جای تجربه واقعی لحظه را بگیرد، لذت از زندگی کاهش می‌یابد. اما وقتی با تعادل انجام شود، فرد هم از لحظه لذت می‌برد و هم خاطره‌ای ماندگار برای آینده ثبت می‌کند. حفظ این تعادل ضروری است.
ثبت لحظات زندگی، چه برای یادآوری شخصی و چه برای ارتباط با دیگران، می‌تواند ارزشمند باشد، به شرطی که هدف ما روشن باشد. وقتی برای دل خودمان عکس می‌گیریم و نه صرفاً برای اثبات به دیگران، تجربه عمیق‌تر و خاطرات ماندگارتر خواهد شد. تعادل بین حضور در لحظه و ثبت آن، کلید لذت واقعی از زندگی است.
