چه کارهای در ماه صفر حرام است؟+نظر مراجع

در این گزارش با نگاهی علمی و دینی، و بر پایه فتاوای مراجع تقلید، به بررسی احکام ماه صفر، اعمال حرام و مستحب، و همچنین خرافات رایج درباره این ماه می‌پردازیم.

ماه صفر چیست و چرا با نحسی گره خورده است؟

ماه صفر (صفرالمظفر)، دومین ماه از سال قمری است که پس از محرم قرار دارد. نام آن به‌دلیل خالی شدن شهرها از سکنه در زمان جنگ‌ها و هجرت‌ها، "صفر" نهاده شده است. برخلاف باورهای عامه، در منابع معتبر اسلامی هیچ آیه یا حدیثی دال بر نحس بودن این ماه وجود ندارد. با این حال، برخی به‌دلیل وقوع حوادث تلخ تاریخی در این ماه، آن را نحس می‌دانند.

همچنین به این دلیل که صفر پس از محرم، که ماهی حرام است و در آن جنگ و خونریزی ممنوع بوده قرار دارد و پس از پایان محرم در صفر جنگ و نزاع از سر گرفته می شد یکی دیگر از دلایل نحس نامیدن این ماه است.این وقایع باعث شده‌اند که فضای غم و اندوه با این ماه گره بخورد، اما غم‌انگیز بودن یک ماه به معنی "حرام بودن" اعمال خاص در آن نیست.

چه کارهایی در ماه صفر حرام است؟

در فقه اسلامی، «حرام» به عملی گفته می‌شود که انجام آن گناه و مستوجب مجازات است. برای حرام بودن یک عمل، باید دلیل معتبر شرعی مانند آیه قرآن یا حدیث معتبر وجود داشته باشد. حال بررسی می‌کنیم که آیا چنین دلایلی درباره برخی اعمال در ماه صفر وجود دارد یا خیر.

حال ببینیم که آیا در مورد ماه صفر، چنین دلایلی درباره برخی اعمال وجود دارد یا نه.

۱. ازدواج 

ازدواج در ماه صفر حرام نیست.

ازدواج در ماه صفر حرام نیست. باور به اینکه ازدواج در این ماه موجب بدیمنی یا شکست در زندگی زناشویی می‌شود، از نظر فقها و علما مردود و خرافی است. آیت‌الله مکارم شیرازی در این‌باره می‌گوید: «ازدواج در ماه صفر اشکالی ندارد و نحس بودن این ماه پایه‌ای ندارد.»

فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی:

ازدواج در ماه صفر اشکالی ندارد و نحس بودن این ماه پایه‌ای ندارد.

۲. مسافرت 

ازدواج در ماه صفر حرام نیست. باور به اینکه ازدواج در این ماه موجب بدیمنی یا شکست در زندگی زناشویی می‌شود، از نظر فقها و علما مردود و خرافی است. آیت‌الله مکارم شیرازی در این‌باره می‌گوید: «ازدواج در ماه صفر اشکالی ندارد و نحس بودن این ماه پایه‌ای ندارد.»

۳. آغاز کار جدید یا خرید و فروش 

آغاز کسب‌وکار، خرید خانه، مهاجرت یا هر پروژه جدیدی در ماه صفر از نظر شرعی نه حرام است و نه مکروه. این باورها صرفاً از فرهنگ‌های محلی نشأت گرفته‌اند و پایه‌ای در منابع دینی ندارند.

نظر مراجع تقلید درباره اعمال در ماه صفر

برای اطمینان بیشتر، نظرات مراجع تقلید در مورد رفتارهای مربوط به ماه صفر را بررسی می‌کنیم:

 آیت‌الله خامنه‌ای:

هیچ دلیلی بر نحس بودن ماه صفر وجود ندارد و ترک اعمال مباح در آن، تنها بر پایه خرافه است.

 آیت‌الله سیستانی:

خرافات درباره نحسی صفر و ترک ازدواج یا تجارت در آن مردود است. معیار ما باید قرآن و سنت باشد، نه شایعات.

 آیت‌الله سبحانی:

باور به نحس بودن زمان‌ها یا مکان‌ها بدون دلیل شرعی از مصادیق شرک خفی است.

بنابراین بر اساس فتاوای علمای معتبر، هیچ یک از کارهای معمول (ازدواج، سفر، خرید، افتتاح کسب‌و‌کار) در ماه صفر حرام یا حتی مکروه نیستند.

خرافات رایج درباره ماه صفر

در بسیاری از جوامع مسلمان، به ویژه در برخی مناطق ایران، هند، پاکستان و کشورهای عربی، باورهایی درباره نحس بودن ماه صفر رواج دارد که از نظر شرعی درست نیستند.

مهم‌ترین خرافات رایج:

ازدواج در صفر باعث جدایی یا مرگ همسر می‌شود.

سفر در صفر موجب بیماری یا تصادف می‌شود.

شروع کار در این ماه منجر به ورشکستگی می‌شود.

در ماه صفر ۷۰ نوع بلا نازل می‌شود.

نوشتن حرز امام جواد (ع) تنها راه نجات از بلا در صفر است.

پاسخ دین به این خرافات:

اسلام دینی بر پایه عقل‌ است. و احادیث و آیات بسیاری وجود دارد که باور به خرافات و پیروی از اوهام و گمان را بر مسلمانان نهی کرده اند.

پیامبر اکرم (ص) فرمود: 

«لَا عَدْوَى وَ لَا طِیَرَةَ وَ لَا هَامَةَ وَ لَا صَفَرَ»

یعنی: «نه سرایت بدون دلیل وجود دارد، نه بدشگونی، نه موجودات موهوم و نه نحسی صفر.»

این حدیث معروف به روشنی نشان می‌دهد که پیامبر اسلام، نحس بودن ماه صفر را رد کرده‌اند.

اعمال مستحب و توصیه‌شده در ماه صفر

در حالی که اعمالی در ماه صفر حرام نیست، توصیه هایی برای دفع بلا و افزایش خیر و برکت وجود دارد مانند:

۱. صدقه دادن

۲. دعاهای ویژه

دعای حرز امام جواد (ع): برای دفع چشم‌زخم و بلا

دعای چهل‌و‌یکم صحیفه سجادیه: برای حفظ از شر و بلا

آیه‌الکرسی، معوذتین، چهارقل

۳. ختم قرآن یا سوره‌هایی مانند:

سوره انعام

سوره یس

سوره واقعه

۴. توسل به اهل بیت (ع)

خواندن زیارت عاشورا، زیارت پیامبر اکرم (ص)، و زیارت جامعه کبیره در این ماه فضیلت بسیار دارد.

ماه صفر مانند دیگر ماه‌های قمری، از نظر شرعی هیچ تفاوت خاصی ندارد. آنچه باعث گره‌خوردن این ماه با نحسی شده، وقایع تلخ تاریخی است، نه آموزه‌های دینی. بر اساس فتاوای مراجع، انجام هیچ‌یک از کارهای روزمره مانند ازدواج، سفر، معامله یا شروع کسب‌وکار در این ماه حرام یا مکروه نیست. آنچه از ما خواسته شده، توکل به خدا، پرهیز از خرافات و انجام اعمال نیک است.

سوالات متداول

آیا واقعاً ماه صفر نحس است؟

خیر. طبق احادیث معتبر، هیچ ماهی نحس نیست. نحسی صفر از خرافات رایج فرهنگی است.

ازدواج در ماه صفر حرام است؟

خیر، نه تنها حرام نیست بلکه از نظر فقهی کاملاً مجاز است. تنها به دلیل برخی وقایع تاریخی، برخی افراد ترجیح می‌دهند آن را به تأخیر بیندازند.

آیا سفر در ماه صفر مکروه است؟

خیر. هیچ دلیل شرعی برای مکروه بودن سفر در این ماه وجود ندارد.

چه دعاهایی در ماه صفر توصیه شده؟

حرز امام جواد، زیارت عاشورا، آیه‌الکرسی، معوذتین، و صدقه از اعمال توصیه‌شده‌اند.

آیا شروع کسب‌و‌کار جدید در ماه صفر اشکال دارد؟

از نظر شرع، هیچ ایرادی ندارد. این تفکر کاملاً فرهنگی و فاقد مبنای دینی است.