ماجرای ادعای دعاهای عبری در خیابان و پخش اذان‌ در ساعات مختلف در تهران چیست؟

در روزهای گذشته، خبر پیدا شدن چند برگ کاغذ با نوشته‌هایی عجیب و نمادهایی که گفته می‌شود مرتبط با طلسم و دعاهای یهودی و اسرائیلی است، نگاه‌ها را در تهران به خود جلب کرد. این کاغذها که گفته شد به‌طور پراکنده در برخی مناطق شهر پیدا شده اند، فضای مجازی را به محلی برای حدس و گمان و شایعات تازه بدل کردند  و  خیلی زود تبدیل به سوژه‌ای تازه برای شایعات و روایت‌های فضای مجازی شدند؛ سوژه‌ای که شاید بیشتر از آنکه جدی باشد، رنگ‌ و بوی خرافه و شوخی دارد.

همزمان با انتشار این تصاویر و اخبار، روایت‌هایی از شنیده شدن صدای اذان در ساعات غیرمعمول در تهران هم مطرح شد؛ به گونه‌ای که برخی شهروندان مدعی شدند در نیمه‌شب یا ساعت‌هایی که به‌طور معمول اذان پخش نمی‌شود، صدای اذان شنیده‌اند؛ موضوعی که باعث شگفتی و حتی نگرانی آنان شده است. این روایت‌ها در ابتدا شبیه شایعات و طنز  به نظر می‌رسید، اما با گسترش انتشار آنها، نگاه‌ها را به سوی بررسی دقیق‌تر این ماجرا کشاند.

بررسی‌های مقدماتی خبرنگار ما نشان می‌دهد که بیشتر مساجد و حسینیه‌ها در تهران برای پخش اذان از دستگاه‌های خودکار استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها با استفاده از موقعیت جغرافیایی که از طریق GPS به دست می‌آید، زمان شرعی اذان را محاسبه و در ساعت دقیق آن را پخش می‌کنند. بر همین اساس، هرگونه اختلال یا دستکاری در سیگنال GPS می‌تواند این زمان‌بندی دقیق را به هم بریزد و باعث شود که صدای اذان در زمانی اشتباه پخش شود، کارشناسان حوزه فناوری می‌گویند احتمال اختلالات موضعی در GPS، در روزهای بعد از جنگ 12 روزه وجود دارد که ممکن است باعث پخش اذان در ساعات غیرمعمول شود، در سال‌های اخیر هم گزارش‌هایی از بروز چنین اختلالاتی در نقاط مختلف جهان ثبت شده که در آنها، دستگاه‌های مبتنی بر GPS دچار خطا شده‌اند. اگرچه تاکنون هیچ گزارشی از این دست در سطح گسترده در تهران ثبت نشد، اما شایعه‌های اخیر این احتمال را پررنگ‌تر کرده است.

با این حال، ماجرای «اذان در وقت غیرشرعی» و «طلسم‌های عجیب» همچنان در فضای مجازی سوژه شایعه و تحلیل‌های رنگارنگ است. به نظر می‌رسد این داستان‌ها بیشتر از آنکه سندی بر وجود توطئه یا خطر باشند، نمونه‌ای از همان ترکیب آشنا ی خرافات قدیمی، خیال‌پردازی  کاربران فضای مجازی و  خطاهای تکنولوژیکی است.