عدالت در درمان

«پزشک خانواده» قرار بود یک اتفاق بزرگ در مسیر سلامت کشور باشد. برنامه‌ای که حدود ۲۰ سال از عمر آن می‌گذرد و هنوز نتیجه امیدوار کننده‌ای نداشته. این طرح که قرار بود سلامتی را به ارمغان بیاورد در بن‌بست‌ بی‌پولی‌ها، عدم هماهنگی‌ها و اعمال سلیقه‌ها گرفتار شده و سال‌هاست که بر زمین مانده است.

پزشک خانواده در پچ و خم ناهماهنگی 

برنامه «پزشک خانواده و نظام ارجاع» یکی از مهم‌ترین اولویت‌های نظام سلامت از ابتدای دولت چهاردهم که از سوی شخص رئیس‌جمهور و همچنین وزیر بهداشت اعلام شده است؛ برنامه‌ای که بنای آن در اواخر دولت هشتم و زمان تصدی مسعود پزشکیان در وزارت بهداشت گذاشته شد.

در ابتدای کار قرار بود «پزشکی خانواده» از روستاها آغاز و سپس به شهرها برسد؛ بر همین اساس این طرح از اواخر دولت هشتم در روستاها آغاز شد. با این حال به اجرا درآمدن این طرح بیش از هرچیز بستگی به فراهم شدن زیر ساخت دارد. با این حال برخی ناهماهنگی‌ها و البته اختلافاتی که میان وزارتخانه‌های بهداشت و رفاه در طول دولت‌های گذشته وجود داشت، باعث شد تا طرح پزشکی خانواده در روستاها نیز انتظارات را برآورده نکند و توسعه آن در شهرها با اما و اگر همراه شود. 

پزشک خانواده در دولت چهاردهم اجرایی می‌شود؟

به هر روی، پس از کش و قوس‌های زیاد، اخبار ضد و نقیض و فراهم نشدن زیرساخت‌ها این طرح به 2 استان فارس و مازندران خلاصه شد که آن هم در مرحله آزمون و خطا باقی مانده و نیازمند یک سری تغییرات و اصلاحات اساسی است. این درحالی است که اجرای درست و اصولی طرح پزشک خانواده می‌تواند یکی از اقدامات بسیار موثر و بی‌نظیر دولت در زمینه سلامت کشور باشد. 

هرچند این طرح با فراز و فرودهای زیادی همراه بود اما با روی کار آمدن دولت چهاردهم این طرح دوباره در کانون توجهات قرار گرفته است و حالا آنطور که خبرها نقل می‌کنند چندین جلسه با حضور مسئولان مربوطه در وزارت بهداشت و رفاه  با هدف بررسی راهکارهای اجرای آن در جریان است. 

یکی از وعده‌های پزشکیان پیش از انتخابات این بود که اگر این طرح به درستی اجرا شود همه از سیستان و بلوچستان تا کردستان و خوزستان، همان خدمتی را دریافت خواهند کرد که شخصی در شمال تهران دریافت می‌کند.

از سوی دیگر دکتر محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت اجرای این طرح را از اولیت‌های خود معرفی و برای آغاز آن از سال ۱۴۰۴ بودجه‌ای بالغ بر ۸۵ همت پیش‌بینی کرد؛ اعتباری که نهایتا در مجلس و برای امسال بالغ بر ۳۰ همت لحاظ و تصویب شد.

اجرای طرح آزمایشی از امسال

اما بالاخره زمان اجرای طرح آزمایشی پزشک خانواده آغاز شده است. 

آنطور که علی جعفریان، مشاور عالی وزیر بهداشت وعده داده بود طرح پزشک خانواده در بهار امسال به صورت آزمایشی در مناطق مختلف اجرا می‌شود و به تدریج در سطح کشور گسترش پیدا میکند. 

با این حال قرار است طرح پزشک خانواده با همان الگوی سابق اجرایی شود؟ علی جعفریان گفته است مدلی که اکنون برای پزشکی خانواده در نظر گرفته شده، با شکل سنتی و قدیمی آن که صرفاً به مهر زدن و ثبت یک ویزیت محدود می‌شد، کاملاً متفاوت است. ساختار پزشکی خانواده باید متناسب با نیازهای امروز طراحی و اجرا شود. در همین راستا یکی از زیرساخت‌های کلیدی، پرونده الکترونیک سلامت است که اهمیت بسیار بالایی دارد. 

این در حالیست که پیش از این هم بارها بر لزوم توجه به پرونده الکترونیک سلامت در اجرا برنامه‌های پزشک خانواده اشاره شده بود. پرونده الکترونیک سلامت، یک پروژه بسیار مهم و پیچیده است که بر اساس ماده ۶۹ قانون برنامه هفتم توسعه در حال اجراست. 

یک فرصت عالی برای دولت پزشکیان

یکی از مواردی که اجرایی شدن طرح پزشک خانواده اهمیت دارد این است که دولت قبول کند طرح پزشک خانواده برای سلامت مردم اهمیت بالایی دارد. با این حال کارشناسان معتقدند که اجرایی شدن این طرح در زمان ریاست جمهوری مسعود پزشکیان می‌تواند یک فرصت طلایی باشد چرا که او آغازگر پزشک خانواده روستایی بوده است.