سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاق؛ عواملی که پایه‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر را در صنایع خلاق تضعیف می کند
رئیس هیئت مدیره صندوق پژوهش و فناوری خلاق اظهار کرد: در حوزه صنایع خلاق پس از یک دهه، هنوز باید درباره نظام مسائل آن گفت‌وگو کنیم و پیگیر حل چالش‌ها باشیم.
سجادی نیری، رئیس هیئت مدیره صندوق پژوهش و فناوری خلاق، در مراسم تأمین مالی و افق‌های سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق که به همت این صندوق برگزار شد، اظهار کرد: در حوزه صنایع خلاق پس از یک دهه، هنوز باید درباره نظام مسائل آن گفت‌وگو کنیم و پیگیر حل چالش‌ها باشیم.
وی با بیان این که موضوع سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایعخلاق پیچیده است، افزود: این سوال که آیا سرمایه‌گذاری خطرپذیردر صنایع خلاق موضوعیت دارد یا خیر، هنوز در دنیا نظرات متفاوتی دارد. هدف بنده ارائه مدلی برای پاسخ به این سوال استکه کشورهایی مانند فنلاند به آن دست یافته‌اند.
سجادی نیری با تعریف سرمایه‌گذاری خطرپذیر به عنوانسرمایه‌گذاری جسورانه در مراحل خاصی از حیات کسب‌وکار باامید به مقیاس‌پذیری ، به چالش‌های اصلی این حوزه در صنایعخلاق اشاره کرد: وابستگی به نیروی انسانی خلاق و مسائلمالکیت فکری و سانسور، پایه‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر را درصنایع خلاق تضعیف می‌کند. این چالش‌ها موجب کاهش جذابیتحوزه برای سرمایه‌گذاران می‌شود.
وی با اشاره به تجربیات جهانی، از جمله سرمایه‌گذاری‌های موفقدر شرکت‌هایی مانند سوپرسل و روبیو ، خاطرنشان کرد: پیش‌بینی می‌کنم ایران در افق پنج‌ساله آینده به بلوغ لازم برایایجاد نمونه‌های مشابه دست یابد. نمونه‌هایی مانند بوکس مدیا و هتل‌های اقتصادی در هندوستان نیز نشان می‌دهند مسئلهمقیاس‌پذیری در صنایع خلاق قابل حل است.
رئیس هیئت مدیره صندوق پژوهش و فناوری خلاق با تأکید بر دوراهکار صنعت بازاریابی و استراتژی پنجره‌ای برای مقیاس‌پذیری، گفت: پاسخ به سوال سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاقمثبت است، اما شرط آن، الگوبرداری از تجربیات جهانی و تلاشبرای تدوین مدل‌های بومی است.
وی در ادامه با اشاره به سابقه تاریخی سرمایه‌گذاری خطرپذیر درجهان خاطرنشان کرد: صندوق‌های بزرگ جهانی از جمله "بسمهر" (Bessemer) که از سال ۱۹۱۱ فعالیت خود را آغاز کرده، ونهادهای مطرحی مانند "ایندکس ونچرز" (Index Ventures) و"اندرسن هوروویتز" (Andreesen Horowitz)، عموماً سهم بزرگیاز پرتفوی خود را به صنایع خلاق اختصاص نداده‌اند. در دهه‌های۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ در ایالات متحده، اولویت با حوزه‌های فناوریاطلاعات و سلامت بود و سایر حوزه‌ها به تدریج به دایرهسرمایه‌گذاری خطرپذیر اضافه شدند.
رئیس هیئت مدیره صندوق پژوهش و فناوری خلاق گفت: پیش‌بینی من این است که ایران در افق پنج‌ساله آینده به بلوغیخواهد رسید که شاهد نمونه‌های مشابهی در کشور باشیم.
سجادی نیری با تمایز قائل شدن بین زیربخش‌های صنایع خلاقتوضیح داد: سرمایه‌پذیری در حوزه‌های دیجیتال‌محور مانندبازی‌های ویدیویی، انیمیشن و محتوای دیجیتال، به مراتبساده‌تر از حوزه‌های تلفیقی با سخت‌افزار یا هنرهای سنتی است.
سجادی نیری در پایان، تجربه کشور فنلاند را نمونۀ موفقی ازگذار از یک صنعت سنتی به خلاق دانست و گفت: پس از افولنوکیا، "صنایع خلاق" همانند سیمرغی از خاکستر برخاست وشرکت‌های بزرگی مانند سوپرسل و روبیو را پرورش داد. صندوق"آی‌پی‌سی" (IPC) در فنلاند نمونه‌ای درخشان است که پرتفویخود را کاملاً بر حوزه‌های سینما، انیمیشن، بازی و کسب‌وکارهایمبتنی بر بلاگرها متمرکز کرده و مقیاس‌پذیری را به خوبی محققساخته است. این تجربیات ثابت می‌کند که با الگوگیری صحیح، سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاق نه تنها ممکن، بلکه بسیاراثرگذار است.
وی از حاضران در این مراسم تشکر کرد و ابراز امیدواری کرد کهچنین محافلی به توسعه سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق کمک کند.
یک کارشناس حوزه سرمایه‌گذاری: صنایع خلاق با چالش مقیاس‌پذیری مواجه است
در مراسم تامین مالی و افق‌های سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق کهبه همت صندوق پژوهش و فناوری صنایع خلاق برگزار شد، پژمان، مدیر موسسه محک، به بررسی چالش‌ها و فرصت‌هایسرمایه‌گذاری خطرپذیر در این حوزه پرداخت.
وی با اشاره به موضوع سرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاق، اظهار داشت: این سوال همواره مطرح است که آیا سرمایه‌گذاریخطرپذیر در حوزه صنایع خلاق موضوعیت دارد یا خیر؟ به نظرمن هنوز این سوال موضوعیت دارد و در دنیا نیز نظرات متفاوتیدرباره آن وجود دارد.
پژمان با بیان اینکه صنایع خلاق با چالش‌های متعددی روبروهستند، افزود: وابستگی به نیروی انسانی خلاق و مسئله مالکیتفکری و سانسور، از جمله چالش‌های اصلی در این حوزه محسوبمی‌شوند. این چالش‌ها، مقیاس‌پذیری کسب‌وکارها را با مشکلمواجه می‌کنند و باعث می‌شوند سرمایه‌گذاری خطرپذیر برایصنایع خلاق چندان جذاب به نظر نرسد.
وی با اشاره به تجربیات جهانی در این زمینه، خاطرنشان کرد: دردنیا نیز سرمایه‌گذاران خطرپذیر با این چالش‌ها مواجه بوده‌اند. برای مثال، در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، اولویت سرمایه‌گذاریخطرپذیر در ایالات متحده عمدتاً بر حوزه‌های فناوری اطلاعات وسلامت متمرکز بود و سایر حوزه‌ها در دهه‌های بعد به این عرصهاضافه شدند.
مدیر موسسه محک با اشاره به نمونه‌های موفق سرمایه‌گذاری درصنایع خلاق، از شرکت‌هایی مانند «سوپرسل» خالق بازی «کلشآو کلنز» و «روبیو» خالق «انگری بردز» نام برد و گفت: «اینشرکت‌ها نشان دادند که با وجود چالش‌ها، سرمایه‌گذاری خطرپذیردر صنایع خلاق امکان‌پذیر است. پیش‌بینی می‌کنم در افق پنجسال آینده، کشور ما نیز به این بلوغ خواهد رسید و نمونه‌هاییمشابه این شرکتها را در حوزه صنایع خلاق شاهد خواهد بود.»
پژمان در پایان با تأکید بر ضرورت توجه به راهکارهایمقیاس‌پذیری در صنایع خلاق، افزود: پاسخ به سوال آیاسرمایه‌گذاری خطرپذیر در صنایع خلاق امکان‌پذیر است یا نه، مثبت است؛ اما به شرط آنکه چالش‌های موجود با راهکارهاییمانند توسعه بازار و استراتژی‌های چندرسانه‌ای مرتفع شوند. تجربه جهانی و نمونه‌های محدود داخلی نشان می‌دهد که بااندیشه و تلاش، می‌توان در این حوزه نیز موفق بود.
این مراسم با حضور سرمایه‌گذاران، فعالان حوزه صنایع خلاق ونمایندگان نهادهای پژوهشی برگزار شد و به بررسی فرصت‌ها وچالش‌های پیش‌روی سرمایه‌گذاری در این صنایع پرداخت.
رئیس صندوق پژوهش و فناوری صنایع خلاق مطرح کرد؛شرکت‌های فعال در صنایع خلاق در یک قدمی آستانه دانش بنیانشدن
رئیس صندوق پژوهش و فناوری صنایع خلاق با بیان اینکهصندوق نوآوری و شکوفایی بر اساس اساسنامه ای که دارد اجازهورود به صنایع خلاق ندارد، گفت: قرار است بر اساس پیگیری هایانجام شده که با همکاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانشبنیان ریاست جمهوری و شورایعالی انقلاب فرهنگی در دست اقداماست تغییراتی در بحث تعاریف و الزامات دانش بنیانی ایجادشود که به زودی بخش عمده ای از صنایع خلاق را دانش بنیانتلقی کنیم تا به این واسطه از ظرفیت صندوق نوآوری بهره ببرند.
سید مهدی سادات در مراسم تامین مالی و افق‌های سرمایه‌گذاریدر صنایع خلاق گفت:بر اساس اساسنامه صندوق نوآوری وشکوفایی و با پیگیری‌های معاونت علمی و شورای عالی انقلابفرهنگی، بخش عمده‌ای از صنایع خلاق واجد شرایط شناسایی وبه عنوان شرکت‌های دانشبنیان تلقی می‌شوند.
وی افزود: این روند، امکان استفاده صنایع خلاق از ظرفیت‌هایحمایتی صندوق نوآوری را فراهم می‌آورد و مسیر جدیدی برایتوسعه این صنایع خواهد گشود.
رییس صندوق پژوهش و فناوری صنایع خلاق با بیان اینکهصنایع خلاق می‌توانند در قالب شرکت‌های دانشبنیان فعالشوند، اظهار داشت: این رویکرد جدید می‌تواند راهکار مناسبیبرای حل چالش‌های مالی و زیرساختی صنایع خلاق باشد.
سادات با اشاره به مردم‌محور و فرهنگ‌محور بودن صنایع خلاق، خاطرنشان کرد: این ویژگی‌ها صنایع خلاق را به حوزه‌ایاستراتژیک برای توسعه فرهنگی و اقتصادی کشور تبدیل کردهاست.
وی در پایان تأکید کرد: با این رویکرد، شرکت‌های دانش‌بنیانمی‌توانند با ورود به عرصه صنایع خلاق، هم به توسعه اقتصادیو هم به تقویت بنیان‌های فرهنگی کشور کمک شایانی کنند.
وی با اشاره به مشکلات صنایع خلاق گفت: مشکل این است کهزیرساخت های مالی برای صنایع خلاق کمی دشوار تر از سایرصنایع است زیرا این استارتاپ های خلاق کسب و کار کوچک دارندو هنوز به بلوغ نرسیده اند؛ زیرساختهای مالی برای صنایع خلاقوجود ندارد.
وی اضافه کرد: حداقل در ۱۵ سال اخیر که از نزدیک با آنها تعاملداریم و با صنایع خلاق کار می کنیم این چالش ها را به چشمخود دیده ایم.
سادات با تاکید بر اینکه حاکمیت و دولت می تواند کسب و کارهایکوچک را کمک کند، گفت: فعالان در صنایع خلاق همچنین بافرایندهای تجاری سازی، تعاملات بازرگانی و بنگاه داری و ... آشنا نیستند و اگر کسی بدون اطلاع وبدون داشتن الزامات وابزارها وارد این مقوله شده قطعاً با شکست مواجه شده است.
به گفته وی، بازگشت سرمایه یک ساله یکی دیگر از مشکلاتصنایع خلاق است؛ شرکتها در این موضوع با بازگشتی یک سالهمشکل دارند که حاکمیت باید این مشکل را بررسی و حل کند؛ نکتهدیگه آن بازپرداخت سه ماهه است؛ در حالی که ممکن است آنشرکت هنوز به سود نرسیده باشد. در مباحثی که سوداوری جدیندارد یارانه فرهنگی دولت را داریم گه ضروریست ابزارهای ان رافراهم کنیم.
وی در بخش دیگری گفت: دولت پول ندارد؟ قبول. ولی دست ازسرپول درآوردن هم بردارد. دولت رقیب مردم نشود. اگر رگولاتوراست دست انداز ایجاد نکند.
ملکی‌فر: حمایت غیرمستقیم صندوق نوآوری از صنایع خلاق
سیاوش ملکی فر، معاون توسعه صندوق نوآوریو شکوفایی در یکی از پنل‌های مراسم «تأمین مالی و افق‌هایسرمایه‌گذاری در صنایع خلاق» که به همت صندوق پژوهش وفناوری صنایع خلاق برگزار شد، درباره حمایت‌های صندوقنوآوری از صنایع خلاق گفت: ابزار تامین مالی خیلی متنوع استو اشکال مختلفی دارد. ما نظام تامین مالی نوآوری می‌خواهیم کهباید خلاق باشد و ابزارهای جدید خلق کند.
وی افزود: نظام تامین مالی باید رشد کند و ابزارهای جدید خلقکند. الان ما در ۵ سال اخیر چند ابزار مالی جدید خلق کردیم. بانکمرکزی، رئیس سازمان بورس و رئیس بیمه مرکزی ابزارهای تامینمالی خلق می‌کنند. ما باید به این سه نفر بگوییم، باید بگوییم کهآقا شما چقدر پویایی نظام تامین مالی نوآوری را تامین کردید، تنظیم کردید و چقدر به آن کمک کردید. ابزارهای ما پایانی ندارد.
ملکی فر با اشاره به بازار تامین مالی شرکتها، خاطرنشان کرد: شرایط VC در کشور ما پر ریسک است و VC های ما خیلیخطرپذیر نبودند. هر چقدر در بحث‌های مالی از دولت دورتر باشیدبهتر است و با دولت نباید شریک شد. شراکت باید با بخشخصوصی باشد که بلد باشد.
معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی ادامه داد: دولت بایدکارهایی کند. نهاد تامین مالی نیاز به سیاست‌هایی دارد که بخشخصوصی دست شما را بگیرد. دولت باید پشت شتاب‌دهنده باشد، بدهی را ابزار تامین مالی جمعی سهم را اجرا کند.
وی در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: صندوق از خلاق‌هایدانش‌بنیان حمایت می‌کند، اما غیردانش‌بنیان‌ها نیاز به واسطهمانند صندوق‌های پژوهش و فناوری دارند. ورود ما غیرمستقیمبوده که منطق آن درست است. ما سرمایه‌گذار محدود درصندوق‌های جسورانه بورسی بودیم که روی صنایع خلاقسرمایه‌گذاری می‌کنند و منافع ما آنجاست.
سیاوش ملکی فر در پایان تأکید کرد: صندوق نوآوری و شکوفاییبه واسطه کارخانه‌های نوآوری، صندوق‌های جسورانه بورسی، شتاب‌دهنده‌ها و صندوق پژوهش و فناوری از صنایع خلاق غیردانش‌بنیان حمایت می‌کند.
