زخم کهنه فلسطین همچنان باز است

امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی آوش درباره آخرین تحولات مرتبط با آتش‌بس میان اسرائیل و گروه‌های مقاومت گفت: بر اساس توافقات انجام‌ شده قرار است روز دوشنبه مبادله اسرا و زندانیان صورت گیرد اما برخی تغییرات در روند اجرای آن به‌منظور تداوم آتش‌بس مطرح شده است. با این حال سنت سیاسی و نظامی اسرائیل نشان می‌دهد که این رژیم معمولاً به آتش‌بس‌هایی که می‌پذیرد پایبند نمی‌ماند. اسرائیل در جنگ غزه به اهداف خود دست نیافته و تحت فشار سنگین افکار عمومی و حتی دولت وقت ایالات متحده ناگزیر به پذیرش آتش‌بس شده است. ازاین‌رو امکان ازسرگیری مجدد درگیری‌ها کاملاً محتمل است. در طول دهه‌های گذشته رابطه اسرائیل و فلسطینی‌ها همواره با تنش همراه بوده است؛ گاهی در قالب جنگ و گاهی با شدت کمتر. بنابراین استمرار آرامش فعلی چندان قابل اتکا نیست. 

او افزود: چند موضوع کلیدی در این میان وجود دارد که دستیابی به آن‌ها بسیار دشوار است از جمله وضعیت حماس و حذف این گروه از آینده سیاسی فلسطین. حماس صرفاً یک گروه نیست بلکه یک ایدئولوژی و شیوه مبارزه است. حتی اگر نام آن تغییر کند و دیگر عنوان «حماس» به‌کار نرود، مفهوم مقاومت همچنان پابرجا خواهد ماند. این مسئله می‌تواند زمینه‌ساز ادامه درگیری‌ها در مقیاسی گسترده‌تر باشد. با توجه به سوابق تاریخی و رویکرد اسرائیل در منطقه نمی‌توان چندان به پایداری آتش‌بس خوش‌بین بود.

ابوالفتح ادامه داد: احتمال دارد پس از تبادل اسرا برای مدتی کوتاه درگیری متوقف شود اما تردیدی نیست که مجدداً موجی از حملات موشکی یا عملیات‌های مقاومتی آغاز خواهد شد. توافق اخیر هیچ راه‌حل اساسی برای مناقشه ارائه نمی‌دهد و در بهترین حالت، وضعیت را به شرایط پیش از هفتم اکتبر بازمی‌گرداند. حتی اگر حماس حذف شود گروه دیگری جای آن را خواهد گرفت زیرا مسأله اصلی ـ یعنی حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین ـ همچنان بی‌پاسخ مانده است. تا زمانی‌که فلسطینی‌ها صاحب کشور خود نشوند این زخم باز خواهد ماند و درگیری‌ها تداوم خواهد داشت. 

او درباره نقش ایران در تحولات اخیر تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره اعلام کرده است که مدافع آرمان فلسطین است و هر تصمیمی که اکثریت مردم فلسطین اتخاذ کنند، مورد پذیرش تهران خواهد بود. راه‌حل پیشنهادی ایران برگزاری همه‌پرسی در سرزمین تاریخی فلسطین است؛ همه‌پرسی‌ که در آن مسلمانان، یهودیان و آوارگان فلسطینی بتوانند آزادانه در تعیین نوع حکومت آینده مشارکت کنند و در صورت تشکیل هر دولتی چه با اکثریت یهودی و چه مسلمان ایران آن را به رسمیت خواهد شناخت. این راه‌حل مبتنی بر اراده مردم و تشکیل کشوری واحد است.

ابوالفتح تأکید کرد: اگر فلسطینی‌ها به‌صورت رسمی راه‌حل دوکشوری را بپذیرند ایران مخالفتی نخواهد داشت. نقش ایران حمایت از احقاق حقوق ملت فلسطین است و دخالت مستقیم در تصمیم‌گیری‌های داخلی این ملت را به رسمیت نمی‌شناسد. به همین دلیل جمهوری اسلامی در مذاکرات اخیر حضور نداشته زیرا بر این باور است که تصمیم نهایی باید توسط خود فلسطینی‌ها اعم از حماس یا تشکیلات خودگردان اتخاذ شود.