دلایل چین برای پاسخ رد به دونالد ترامپ
تصمیم چین برای ادامه خرید نفت از ایران و روسیه بخشی از استراتژی کلان این کشور برای کاهش وابستگی به غرب و ایجاد یک نظم جهانی چندقطبی است.
چین چند ساعت بعد از هند، به درخواست آمریکا برای خودداری از خرید نفت ایران و روسیه پاسخ رد داد و اعلام کرد، این خرید را در راستای منافع ملی‌اش می‌بیند. این پاسخ درحالی است که جنگ تعرفه‌ای بین آمریکا و چین با قوت تمام ادامه دارد و پکن همان طور که سه ماه پیش واشنگتن اعلام کرده بود، اگر نتواند به توافقی جامع با این کشور برسد، ممکن است متحمل تعرفه‌ای 100 درصدی شود.
با این حال چین هرچند دارای روابط خوبی با ایران و روسیه است و بویژه با تهران همکاری‌های اقتصادی کلانی دارد‌اما همان طور که در بیانیه صادر شده گفته است، در این تصمیم بیش از هرچیز به منافع خود فکر می‌کند.
مصرف کننده انرژی ارزان
چین دومین اقتصاد بزرگ جهان است و به عنوان یکی از بزرگترین مصرف کنندگان انرژی به منابع پایدار مطمئن نفت نیازمند است. در عین حال ترجیح می‌دهد این کالای اصلی انرژی را از منابعی تأمین کند که ارزان هم باشد. ایران و روسیه به عنوان دو کشوری که تحت سختترین تحریم‌های آمریکا و اروپا قرار دارند، پکن می‌تواند با کمترین بها انرژی مورد نیاز خود را دریافت کند از همین رو وزارت خارجه چین تاکید دارد، باید نفت مورد نیاز خود را همچنان از این دو کشور تهیه کند.
مبارزه با یکجانبه گرایی آمریکا
چین در سال‌های اخیر نشان داده همچون شخصیت آرام و صبور شی‌جین پینگ، رئیس جمهور این کشور، برای رسیدن به مقاصد خود یک استراتژی آرام دارد.
آسوشیتدپرس نیز در اینباره در تحلیلی نوشته است؛ چین تن دادن به درخواست آمریکا را خلاف استقلال رای خود می‌داند و معتقد است آمریکا با طرح این درخواست دستور‌گونه، حق حاکمیتی این کشور را نادیده گرفته است، همچنین تمایل ندارد تن به یکجانبه گرایی آمریکا بدهد و میخواهد خود را به عنوان یک قدرت مستقل و نه تابع نشان دهد.
درواقع مبارزه با یکجانبه گرایی آمریکا و تمایل این کشور به حفظ سلطه اقتصادی و سیاسی خود در آسیا دلیل دیگری است که پکن را واداشته تا به واشنگتن جواب رد بدهد. چین در پس درخواست آمریکا و تحریم‌های یکجانبه آن علیه ایران و روسیه و تهدید شرکای اقتصادی آنان به تعرفه‌های سنگین، تمایل به یک‌جانبه‌گرایی را می‌بیند. بنابراین به منظور حفظ نظام چند جانبه‌گرایی که در سال‌های اخیر برای آن تلاش بسیار کرده، حاضر نشده درخواست ترامپ برای خودداری از خرید نفت ایران و روسیه را بپذیرد.
توسعه نفوذ پکن
چین شاید بتواند منابع انرژی خود را از کشورهای دیگری هم تأمین کند اما این به معنای آن خواهد بود که در این خریدها باید از ارز دلار استفاده کند اما پکن سال‌ها در تلاش است با سیستم یک‌جانبه‌گرایی دلار نیز بستیزد. بنابراین با این پاسخ نه فقط با هژمونی آمریکا در منطقه می‌ستیزد و در کنار آن اولویت سیاست خارجی خود را برای گسترش نفوذش در منطقه برآورده می‌کند که با سلطه‌جویی دلار هم مبارزه می‌کند.
ابزاری برای مذاکره تعرفه‌ها با آمریکا
پکن همچنین با ادامه خرید نفت ارزان از ایران و روسیه نه فقط به منابع ارزان انرژی دست می‌یابد که در کنار آن قصد دارد از این اقدام به عنوان اهرم فشاری در مذاکرات خود با آمریکا در جنگ تعرفه‌ای استفاده کند. از منظر ژئوپلیتیک، تصمیم چین برای ادامه خرید نفت از ایران و روسیه بخشی از استراتژی کلان این کشور برای کاهش وابستگی به غرب و ایجاد یک نظم جهانی چندقطبی است. چین با حمایت از ایران و روسیه، نه‌تنها به منابع انرژی ارزان دسترسی پیدا می‌کند بلکه همان‌طور که اسکات کندی، تحلیلگر، در سی‌بی‌اس نیوز گفته است، قصد دارد از این اقدام به عنوان اهرم فشاری در مذاکرات تجاری با آمریکا استفاده کند. زیرا می‌داند آمریکا بویژه در دولت دونالد ترامپ خواهان فشار حداکثری بر ایران و روسیه است. بنابراین امیدوار است بتواند از علاقه ترامپ به این مساله استفاده کرده و در صورت لزوم با کاهش و یا حتی قطع خرید از ایران و روسیه از میزان تعرفه‌هایی که آمریکا در نظر دارد بر کالاهای چینی اعمال کند، بکاهد.
در منطق کشوری که اقتصاد برای آن اصل مهم سیاست خارجی است، سود تجاری بیش از هرنوع همکاری و مشارکتی اهمیت دارد. این همان چیزی است که در بیانیه وزارت خارجه چین در پاسخ به درخواست ترامپ تحت عنوان «منافع ملی» دیده می‌شود.
