توافق مهم تروئیکای اروپا و ایران/ اسرائیل رکب خورد
نخستین دور گفتوگوها بین ایران و سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس بعد از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه علیه ایران برگزار و آخرین تحولات مربوط به لغو تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای، بررسی شد.
بعد از مذاکرات تهران و واشنگتن که به‌دلیل حملات اسرائیل و آمریکا ناتمام مانده است، صبح روز جمعه ایران با تروئیکای اروپایی در استانبول به مذاکره نشست. انگلیس، فرانسه و آلمان با تکرار تهدیدها درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه وارد مذاکره شدند اما در پایان طرفین اعلام کردند به گفتوگوها ادامه خواهند داد. همزمان با این مذاکرات رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خبر از حرکت ایران و آژانس به سمت مذاکرات فنی داد. ریاست هیات ایرانی در این نشست را که در کنسولگری ایران در استانبول برگزار شد، «کاظم غریب‌آبادی» و «مجید تخت‌روانچی»، معاونان وزارت خارجه برعهده داشتند. بنا بر اطلاعاتی که کاظم غریب‌آبادی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، از طرف اروپایی‌ها نیز مدیران سیاسی سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان موسوم به E3 حضور داشتند.
وال استریت ژورنال به نقل از یکی از مقامات اروپایی درباره آنچه در کنسولگری ایران گذشت، خبر داد: «در این نشست پیشنهاد مشخصی از سوی تروئیکای اروپایی و اتحادیه اروپا برای پیگیری مسیر دیپلماتیک ارائه شد. تروئیکای اروپایی آماده استفاده از مکانیسم ماشه است اما اگر ایران گام‌هایی را اتخاذ کند، حاضر به تمدید مهلت آن است.»
خبرگزاری رویترز نیز با تاکید بر اینکه اولین دور مذاکرات ایران و اروپا «جدی، صریح و مفصل» بود، خبر داد، ایران پیش از نشست پیشنهاد تمدید قطعنامه سازمان ملل را که بزودی تاریخ انقضای آن به سر خواهد رسید، رد کرد.
در همین ارتباط اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، نیز به ایرنا گفت: «اساسا وقتی اصل موضوع بازگرداندن تحریم‌ها فاقد هرگونه دلیل و وجاهت قانونی و منطقی است و طرف‌های اروپایی به دلیل عملکردشان صلاحیت و مجوز چنین کاری ندارند، صحبت‌کردن از تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ را نیز به‌طور مضاعف بی‌معنا و بی‌مبنا می‌دانیم و با آن مخالفیم.»
بقایی همچنین درباره تهدید مکرر کشورهای اروپایی مبنی بر استفاده از سازوکار مکانیسم ماشه گفت: «سه کشور اروپایی به دلیل نقض مستمر تعهدات خود طبق برجام و موضع‌گیری حمایتی از حملات نظامی آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه تاسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز ایران، دیگر صلاحیت حقوقی برای استفاده از -یا حتی تمدید- سازوکارهای برجامی که خود ناقض آن هستند ندارند.»
مذاکرات فنی با آژانس
سخنان بقایی در حالی بیان شده است که همزمان با مذاکرات ایران و اروپا، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نیز از آمادگی جمهوری اسلامی برای مذاکرات فنی با این نهاد خبر داد و اعلام کرد، ایران با انجام چنین مذاکراتی در سطح کارشناسی اعلام آمادگی کرده است.
پیشتر نیز کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه ایران، خبر داده بود که قرار است، تیم فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی دو یا سه هفته آینده برای بحث در مورد چگونگی همکاری‌های آتی ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران سفر کند.
وی با این حال تاکید کرده بود، این هیات از تاسیسات هسته ای ایران بازدید نخواهند کرد، زیرا: «در شرایط جدید، نحوه اجرای تعهدات نیازمند گفت‌وگوهای تازه با آژانس است و این موضوع اهمیت دارد.»
در همین ارتباط اسماعیل بقایی نیز گفته است: «ایران کماکان عضو معاهده منع اشاعه (ان‌پی‌تی) و موافقتنامه جامع پادمان است اما در وضعیت فعلی (پس از حملات غیرقانونی رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه تاسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران) مبنا و چارچوب تعامل ما با آژانس، قانون اخیر مصوب مجلس است که همکاری با آژانس را منوط به کسب مجوز و هماهنگی لازم با شورایعالی امنیت ملی کرده است.»
خبرهای بد برای نتانیاهو، خوش برای ایران
هرچند ادامه مذاکرات سیاسی بین تهران و واشنگتن همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد اما همزمانی آغاز مذاکره ایران و اروپا و اعلام ادامه آن در کنار قدم گذاشتن مجدد ایران و آژانس در مسیر آغاز مذاکره و تدبیریابی برای تعامل سازنده طرفین و اعلام زمان به‌رسمیت شناختن کشور فلسطین از سوی فرانسه و حمایت چند کشور اروپایی از این سیاست، سه خبر تلخ در 24 ساعت عصر پنج‌شنبه تا ظهر جمعه برای نتانیاهو و اسراییل بود.
در نقطه مقابل اما همین رخدادها برای ایران مثبت و امیدوارکننده است. در این بین نخستین نشست ایران با اعضای تروئیکای اروپایی که با گارد بسته وارد مذاکره شده بودند، هرچند با توافق یا دستاورد مشخصی به پایان نرسید اما اعلام رضایت طرفین به ادامه مذاکره به تنهایی دستاورد بزرگی محسوب می‌شود.
ورود آتی نمایندگان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران و آغاز مذاکرات فنی بین آنها نیز باوجود بی‌اخلاقی‌های ریاست این نهاد (که گزارش او دستاویزی برای حمله اسرائیل به ایران شده و اطلاعاتی درباره تاسیسات اتمی را فاش کرده بود) رویداد مثبتی برای ایران خواهد بود زیرا این مذاکرات می‌تواند راه را بر ادعاهایی که ایران در حال خروج از ان‌پی‌تی بوده و در حال پیش‌رفتن به سمت سلاح هسته‌ای است، می‌بندد.
باوجود خبرهای مثبت یک ماه پیش‌رو، چگونگی تعامل تهران و اروپا و همین‌طور تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بسیار تعیین کننده است و سرنوشت ایران با مکانیسم ماشه را تعیین خواهد کرد.
