دیپلماسی با ایران بهتر از جنگ است، اگر ترامپ و نتانیاهو بگذارند

کمی بیش از دو هفته پیش دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، به امید دستیابی به توافقی با تهران از نخست‌وزیر اسرائیل خواست تأسیسات هسته‌ای ایران را بمباران نکند. بنیامین نتانیاهو بدون توجه به این درخواست جنگ خود با ایران را آغاز کرد.  چند ساعت بعد در میان جشن فاکس‌نیوز از این حمله  رئیس‌جمهور آمریکا هم تلاش کرد، وانمود کند او نیز با این حمله موافق بوده است. او حتی پا را فراتر گذاشت و از ایران خواست بدون قید و شرط تسلیم شود. 

فریبکاری ترامپ

ظاهرا این کار یک فریبکاری مسلم بود  زیرا چند روز بعد، دستور حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را صادر کرد. همه اینها درحالی بود که مقامات دولت، متحدان و کارکنان پنتاگون در اظهارنظرهایی فاش کردند که در سردرگمی عجیبی میان نظرات مختلفی که او بیان می‌کرد، بودند. طوری که درست در زمانی که مقامات ارشد دولت در حال تاکید بر این بودند که آمریکا فقط برنامه هسته‌ای ایران را هدف گرفته، خود ترامپ ناگهان در اقدامی غافلگیر کننده از «آتش‌بس کامل و جامع» خبر داد. 

نگاهی به تنوع موضع‌گیری‌های ترامپ نشان می‌دهد او تابع انگیزه‌های آنی، نتایج سریع و ستایش‌های بلند و بالای دیگران است. او به طور معمول به آخرین شخصی که با او صحبت کرد، واکنش نشان می‌دهد. او به هرچیزی که احساس می‌کند می‌تواند برایش افتخار بیاورد، توجه بسیار نشان می‌دهد.

اول خودم بعد دیگری

نتانیاهو هم مانند ترامپ در تصمیم‌گیری‌های کلان بیش از هرچیز بر منافع سیاسی شخصی تمرکز می‌کند. طوری که ممکن است در اوج تنش‌ها با ایران، ناگهان از انتخابات زودهنگام خبر دهد هرچند که در دشمنی با تهران همیشه ثابت قدم بوده‌ است و البته از آن برای پرت کردن حواس جهانی از جنگ غزه و تداوم کشتار در آن استفاده می‌کند.  

استراتژی مرد دیوانه

پژوهشگران و اساتید روابط بین‌الملل در دسته‌بندی‌های استراتژی‌های سیاسی یک استراتژی خاص هم معرفی کرده‌اند که در واقع «تئوری مرد دیوانه» ریچارد نیکسون است. بر مبنای این استراتژی اگر دشمنان باور کنند که رئیس‌جمهوری آمریکا واقعا دیوانه است، ممکن است عقب‌نشینی کنند. البته اساتید این حوزه درباره ارزش این استراتژی اختلاف‌نظرهایی دارند اما نیکسون از این استراتژی برنامه‌ریزی شده و با اهداف روشنی استفاده می‌کرد. حمله غیرقانونی ترامپ به ایران قماری بود که تاریخ بعدها درباره آن قضاوت خواهد کرد. با این حال اعلام آتش‌بس تنها موضع‌گیری خوشایندی بود که ترامپ در روز دوشنبه اتخاذ کرد. جهان نیازمند دیپلماسی است نه جنگ اما خطر همچنان پابرجا است زیرا رویکردهای ترامپ نامشخص و پر آشوب است و با افزایش پیام‌ها و سخنان او، خطرها چند برابر نیز خواهد شد.