ابهام‌های حمله ترامپ به ایران
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، مدعی «موفقیتی چشمگیر در عملیات نظامی» علیه تاسیسات هسته‌ای ایران شده است که بزودی مشخص خواهد شد، ادعای او تا چه اندازه صحت دارد اما آنچه از اکنون به طور روشن مشخص است، این بوده که ترامپ آمریکا را وارد جنگی کرده که خود نیز اذعان داشته، ممکن است تشدید شود.
نیویورک تایمز در گزاشی نوشت؛ فراتر از تردیدها درباره مبنای حقوقی بمباران ایران در حمله دونالد ترامپ به این کشور، آمریکا و جهان بیش از هر زمان در معرض خطر سه مساله مبهم اما اساسی هستند.
1. واکنش ایران چه خواهد بود؟
نخستین ابهام نحوه واکنش ایران به آمریکا است. آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر معظم ایران، پیش‌تر وعده داده بود «ضرری که آمریکا در صورت ورود نظامی به این درگیری خواهد دید، قطعاً جبران‌ناپذیر خواهد بود.»
ایران گزینه‌های متعددی پیش‌رو دارد از حمله به پایگاه‌های آمریکایی در عراق، بحرین و سایر نقاط منطقه. گزینه دیگر تلاش ایران برای بستن تنگه‌هرمز به‌طور کامل یا جزئی است که البته در حد احتمال است. در صورت انجام این اقدام، ضربه‌ای سخت به اقتصاد جهانی خواهد بود چراکه یک‌چهارم نفت جهان از این تنگه عبور می‌کند. به گفته کارشناسان، آمریکا شاید با گذشت زمان بتواند تنگه هرمز را بازگشایی کند اما این کار هزینه‌های اقتصادی و پیامدهای دیگری خواهد داشت. برای مثال سال 1988 وقتی ایران همین تنگه را مین‌گذاری کرد یکی از مین‌ها به ناوچه آمریکایی ساموئل بی. رابرتز آسیب جدی زد.
سال 2020 نیز زمانی که آمریکا قاسم سلیمانی، فرمانده ارشد ایرانی، را ترور کرد ایران با شلیک موشک به پایگاه‌های آمریکایی در عراق پاسخ این اقدام را داد و همزمان یک هواپیمای مسافربری اوکراینی به اشتباه هدف قرار گرفت و همه ۱۷۶ سرنشین آن جان باختند. بنابراین ممکن است ایران این بار بخواهد با شدت بیشتری پاسخ دهد تا بخشی از بازدارندگی خود را بازگرداند.
در اینجا بد نیست سخنان جیمز ماتیس، وزیر دفاع دولت اول ترامپ، را یادآوری کنیم. «هیچ جنگی تمام نمی‌شود مگر اینکه دشمن بگوید تمام شده است. شاید ما فکر کنیم جنگ تمام شده اما در واقع، دشمن هم حق رأی دارد.»
2. آیا تاسیسات هسته‌ای ایران نابود شده است؟
دومین ابهام این است که آیا حملات اسرائیل و آمریکا برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کرده یا به عکس حتی آن را تسریع کرده است. این موضوع تا حدی به این بستگی دارد که آیا بمباران فردو و دیگر تأسیسات واقعاً به اندازه‌ای که ترامپ ادعا کرده موفقیت‌آمیز بوده است یا نه راستی آزمایی این موضوع ممکن است زمان ببرد تا مشخص شود.
در این ارتباط تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی ترامپ؛ علناً اعلام کرده است ایران درحال ساخت سلاح هسته‌ای نیست.
3. آیا این نقطه پایان است؟
سومین و آخرین پرسش و البته مهم‌ترین آن‌ها این است که آیا این پایان درگیری است یا آغاز آن؟
به نظر می‌رسد خوش‌بین‌هایی مانند بنیامین نتانیاهو باور دارند که او و ایالات متحده می‌توانند به برنامه هسته‌ای ایران پایان دهند با این حال نتانیاهو یکی از حامیان جدی جنگ عراق بود و تصور می‌کرد آن جنگ نیز باعث تغییر در ایران خواهد شد اما در واقع، جنگ عراق به نفع ایران تمام شد. همچنین ظرفیت غنی‌سازی ایران حتی اگر با حمله آمریکا از بین رفته باشد، تخصص فنی آن به سختی از بین خواهد رفت.
هفته گذشته اپوزیسیون ایرانی از جمله نرگس محمدی، برنده جایزه صلح نوبل، بمباران‌ها را محکوم کردند و از ترامپ خواستند بمباران را متوقف کند نه اینکه به آن بپیوندد.
این همان چیزی است که سناتور کریس ون هولن، سناتور دموکرات ایالت مریلند، درباره خطرات آن این گونه گفت: «همه ما متفق‌القول قبول داریم که ایران نباید به سلاح هسته‌ای داشته باشد اما ترامپ تلاش‌های دیپلماتیک برای دستیابی به این هدف را کنار گذاشت و ترجیح داد جان آمریکایی‌ها را به خطر بیندازد، نیروهای ما در منطقه را در معرض تهدید قرار دهد و آمریکا را به سمت یک درگیری طولانی‌مدت دیگر در خاورمیانه بکشد. جامعه اطلاعاتی آمریکا بارها ارزیابی کرده که ایران در حال ساخت سلاح هسته‌ای نیست پس هنوز زمان برای دیپلماسی باقی بود.»
سخنرانی ترامپ پیروزمندانه بود اما هنوز بسیار زود است که جشن بگیریم و همچنان ابهام‌های بسیار زیادی باقی مانده است.
