نبرد کنگره آمریکا با ترامپ برای رهایی از جنگ با ایران

نیویورک تایمز در گزارشی با اشاره به درگیری ایران و اسرائیل نوشت؛ اگرچه دونالد ترامپ تاکنون از اعزام نیروهای نظامی آمریکا برای حمایت از کارزار هوایی اسرائیل خودداری کرده اما احتمال چنین اقدامی را نیز رد نکرده است. طوری که پنتاگون درحال اعزام ناوها و هواپیماهای جنگی به منطقه خاورمیانه است تا در صورت تصمیم ترامپ برای پیوستن به جنگ، گزینه‌های بیشتری در اختیار داشته باشد. هرچند که همین الان نیز با رهگیری موشک‌ها و پهپادهای ایرانی در حال حمایت و دفاع از اسرائیل است.

اما بر اساس قانون اساسی آمریکا، اعلان جنگ از اختیارات کنگره است نه رئیس‌جمهور. هرچند که در چند دهه اخیر به کاخ سفید آزادی عمل داده شده تا در قالب «جنگ با تروریسم» به برخی کشورهای جهان نیرو اعزام کند اما باتوجه به اینکه ترامپ به‌طور جدی در حال بررسی پیوستن به جنگ اسرائیل است، قانون‌گذاران منتخب باید حق خود را بازپس گیرند و با رأی‌گیری مشخص کنند آیا حاضرند نیروهای آمریکایی را به سوی خطر در جنگی دیگر در خاورمیانه بفرستند یا نه.

مری الن اوکانل، استاد حقوق  در دانشگاه نوتردام و کارشناس حقوق بین‌الملل، معتقد است وضعیت کنونی با تصمیم‌های گذشته برای ورود به جنگ افغانستان در سال ۲۰۰۱ و عراق در سال ۲۰۰۳، که در هر دو مورد کنگره مجوز جنگ صادر کرده بود، تفاوت‌هایی دارد.

در آن دو مورد این مجوزها به فرمانده‌کل نیروهای مسلح اختیارات گسترده‌ای با محدودیت‌هایی بسیار اندک داده بود تا نیروهای آمریکایی را به افغانستان و عراق اعزام کند اما همین رویکرد آمریکا را در مسیر جنگ‌های بی‌پایان قرار داد. اکنون نیز مشخص نیست دولت ترامپ در صورت تصمیم به اقدام نظامی علیه ایران چه مبنای قانونی را مطرح خواهد کرد اما کارشناسان حقوقی تردید دارند او به‌لحاظ قانونی دستاویز خوبی داشته باشد.

این درحالی است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، گفته برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای اقدام نظامی انجام داده و چنین کاری را ضروری دانسته‌ اما ارزیابی سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا نشان می‌دهد تهران هنوز تصمیمی برای تسلیحاتی کردن برنامه هسته‌ای خود ندارد و سال‌ها با این توانایی فاصله دارد. با این وجود نتانیاهو ماه‌هاست ترامپ را برای حمله به ایران تحت فشار گذاشته است. هرچند که ترامپ تاکنون از چنین اقدامی خودداری کرده و به جای آن برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران به دیپلماسی روی آورده اما حمایت نظامی آمریکا از اسرائیل به معنای آن است که باید دیپلماسی را کنار بگذارد و به نظامی‌گری روی آورد.

ترامپ تاکنون از صدور دستور حمله خودداری کرده زیرا نگران آغاز جنگی نافرجام در خاورمیانه است اما از آنجا که ممکن است موضع او تغییر کند، تیم کین، سناتور دموکرات، از ایالت ویرجینیا در قطعنامه‌ای ترامپ را ملزم کرد باید برای حمله نظامی به ایران از کنگره مجوز بگیرد. این قطعنامه به قانون اختیارات جنگی سال ۱۹۷۳ استناد می‌کند که هدفش جلوگیری از ورود رئیس‌جمهور به جنگ بدون اطلاع کنگره است.

با این حال سناتور کین با چالش بزرگی برای جلب حمایت جمهوری‌خواهان روبه‌رو است اما قانون‌گذاران باید به فراخوان او پاسخ دهند. کنگره اکنون بیش از دو دهه است مسئولیت خود را رها کرده اما دیگر نباید اختیار آغاز جنگ را به کاخ سفید دهد زیرا جهان به‌اندازه کافی شاهد مشارکت آمریکا در «جنگ‌های بی‌پایان» بوده است.