سه بر هیچ به نفع پوتین؛ حاصل هماوردی رؤسای جمهوری آمریکا و روسیه

دوشنبه شب دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، روسای جمهوری آمریکا و روسیه، سه ماه پس از نخستین مذاکره تلفنی‌شان، دیگر بار تماسی تلفنی برقرار کردند که این بار دو ساعت به طول انجامید. مذاکره‌ای که انتقاد فراوان رسانه‌های آمریکایی و اروپایی را به دنبال داشت و اغلب آنها رئیس‌جمهوری آمریکا را بازنده این مذاکره نامیدند.

ترامپ، مرد کوچک

نیک پاتون والش، تحلیلگر سی‌ان‌ان، در این خصوص از این نوشت؛ چقدر ترامپ کوچک‌تر از پوتین ظاهر شد. او نوشت: «لحظاتی پس از تماس تلفنی ترامپ و پوتین، رئیس‌جمهوری آمریکا که  از قبل هم به نظر می‌رسید پای خود را از جنگ اوکراین بیرون خواهد کشید، این کار را کرد. او پنج روز قبل میانجی‌گری پرشور و صلح‌طلبی بود که می‌خواست دشمنی بین رو‌ٔسای جمهوری روسیه و اوکراین را برطرف کرده و آنها را برای دیداری در ترکیه آماده کند اما پس از تماس دوشنبه‌اش با پوتین به‌سادگی گفت که اوکراین و روسیه باید مستقیماً مذاکره کنند زیرا فقط خود آنها هستند که می‌توانند به این وضعیت پایان دهند. او حتی وظیفه میانجیگری بین آنان را از دوش خود برداشت و بر دوش واتیکان و  پاپ جدید گذاشت. شاید ایالات متحده هنوز کاملاً از این روند خارج نشده باشد اما ترامپ طوری صحبت می‌کند که انگار می‌خواهد شخص دیگری رهبری مذاکرات را برعهده داشته باشد.»

این تحلیلگر آمریکایی در ادامه دیدگاه خود درباره تماس تلفنی ترامپ با پوتین را چنین شرح داده است: ایالات متحده در حال حاضر اهرم فشار چندانی علیه روسیه ندارد. بله می‌تواند تحریم‌ها را تشدید کند حتی همانطور که ترامپ هفته گذشته گفت می‌تواند «تحریم‌های ثانویه»‌ای علیه تأمین‌کنندگان مالی روسیه یعنی خریداران نفت آن شامل هند و چین اضافه کند اما اگر این تهدید را عملی کند باعث ایجاد شکاف تجاری دیگری با قدرت‌های جهانی خواهد شد که به‌تازگی با آن کنار آمده است. آمریکا به جای این کار می‌تواند برای تشویق روسیه به مصالحه با اوکراین تحریم‌ها را کاهش دهد تا احساس کند، امتیازی به دست آورده است.

باد در مشت‌ها

سم کایلی از سردبیران روزنامه ایندیپندنت چاپ انگلیس نیز رئیس‌جمهوری آمریکا را بازنده این مذاکره می‌داند و معتقد است، او هیچگاه نتوانسته در میدان مذاکره به قدرت پوتین برسد. او در ادامه نوشت: «کاخ سفید امیدوار بود این تماس تلفنی نشان دهنده نفوذ رئیس جمهوری آمریکا در کرملین بود اما کاملاً ناامید شد زیرا برعکس آنچه که آنها می‌خواستند، این تماس نشان داد دوباره این پوتین است که نخ‌ها را در دست دارد. رئیس جمهوری آمریکا کم کم دارد به این نتیجه می‌رسد، مقابل پوتین چیز زیادی در دست ندارد. البته همیشه همین‌طور بوده و وقتی صحبت از پوتین می‌شود ضعف او آشکار بوده‌است. ترامپ در شبکه‌های اجتماعی تصویری قدرتمند از خود به نمایش می‌گذارد اما وقتی پشت تلفن با پوتین وارد مذاکره می‌شود، هرقدر تلاش کند خود کنترل مذاکره را در دست داشته باشد، به نتیجه نمی‌رسد.»

پوتین، سیاستمدار سیّاس

با این حال سایت خبری تحلیلی ای‌یو تودی در مقاله‌ای که برگزیده سردبیر این سایت است هرچند ترامپ را ناموفق ارزیابی کرد اما پوتین را نیز فرد سیاستمداری دانست که با ترفند‌های خاص خود همچنان بر طبل جنگ می‌کوبد. نویسنده این مقاله نکته قابل توجه مذاکره تلفنی رؤسای جمهوری آمریکا و روسیه را این دانست که ترامپ در طول تماس تلفنی خود احتمال دیدار شخصی با پوتین را مطرح کرد و گفت که چنین دیداری می‌تواند به شکستن بن‌بست در مذاکرات صلح کمک کند. اما همان‌طور که ترامپ اذعان داشته در طول مکالمه آنها هیچ پیشرفت مشخصی در جهت این هدف حاصل نشد و دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، هم بعد از مذاکره اظهار کرد، هیچ جدول زمانی برای توافق بر سر تفاهم‌نامه پیشنهادی پوتین تعیین نشده که به این معنی است، روسیه تشکیل هیات مذاکره‌کننده و تهیه هرگونه توافقی را به تأخیر خواهد انداخت.

ای‌یو تودی در نهایت نتیجه‌گیری کرد: «این تعلل عمدی با تاکتیک‌های گذشته کرملین - به ویژه تاکتیک استفاده از مذاکرات طولانی مدت به عنوان وسیله‌ای برای خرید زمان و در عین حال حفظ وضع موجود در میدان نبرد - سازگار است.»

به اعتقاد نویسنده این مقاله به نظر می‌رسد ترامپ در طول و پس از این تماس تلفنی استراتژی دیپلماتیک همیشگی پوتین را تقویت کرده است. در این استراتژی پوتین همواره تلاش می‌کند ضمن حفظ مذاکرات در بحبوحه جنگی فعال مراقب باشد، هدف تحریم‌های جدید قرار نگرفته و برای جهت‌دهی به رویکرد واشنگتن از روابط شخصی بپرهیزد. تمایل پوتین به شرکت در گفت‌وگوهای طولانی با ترامپ - که البته اغلب فاقد نتایج اساسی است - نشان دهنده الگویی است که در آن به دنبال به تأخیر انداختن صلح و در عین حال ارائه تصویری از دیپلماسی در حال انجام است.