افزایش ابتلا به کرونا در کشور
مصرف نادرست داروها به دغدغه‌ای جدی برای سلامت جامعه تبدیل شده است. جامعه در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ شاهد مصرف ۲۸ میلیارد عدد دارو بود که بخش قابل توجهی از آن را آنتی‌بیوتیک‌ها تشکیل می‌دهند؛ داروهایی که در بسیاری از موارد برای درمان عفونت‌های ویروسی سرماخوردگی، آنفولانزا و کرونا استفاده می‌شوند و تأثیری در درمان ندارند.
۲۸ میلیارد عدد دارو که صدرنشین‌های آن داروهای سرماخوردگی، آنتی بیوتیک و داروهای کدئین‌دار هستند، عددی قابل تامل برای بازنگری در مصرف داروست.
مصرف ۲۸ میلیارد عدد دارو مربوط به نیمه نخست سال ۱۴۰۴ است؛ یعنی هنوز فصول سرد سال شروع نشده، میزان مصرف داروهای مربوط به سرماخوردگی بالاست. این مساله به دلیل فرهنگ نادرست مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در جامعه است که می‌تواند بر سلامت جسمانی تاثیری چشمگیر برجای بگذارد.
مسعود مردانی، متخصص بیماری‌های عفونی و فلوشیپ فوق تخصصی عفونی در بیماران نقص ایمنی در گفت‌وگو با فرارو به بررسی آمارهای ارائه شده در مورد مصرف دارو پرداخته است:
مسعود مردانی گفت: « داروهای سرماخوردگی معمولاً عارضه‌ای ندارند و مصرف آن‌ها بلامانع است، اما وضعیت آنتی‌بیوتیک‌ها متفاوت است و نیاز به احتیاط دارد. با این حال، آمار موجود ممکن است دقیق نباشد. بسیاری از خانواده‌هایی که مهاجرت کرده‌اند، هنگام سفر به ایران داروها را در پلاستیک‌ها جمع‌آوری کرده و با خود می‌برند و سپس بین خود و فامیلشان توزیع می‌کنند. علاوه بر این، کشورهایی مانند افغانستان و عراق نیز متقاضی داروهای ایرانی هستند، چرا که قیمت دارو در ایران مناسب‌تر است و همین موضوع باعث قاچاق دارو به این کشورها می‌شود. بنابراین، داده‌های موجود درباره مصرف داروها ممکن است کاملاً دقیق نباشد.»
عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی، شایع‌ترین علت مراجعه به پزشک
او افزود: «مسأله مهم این است که شایع‌ترین علت مراجعه مردم به پزشک، عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی است و پس از آن مشکلات گوارشی قرار دارد. به‌عنوان نمونه، در آمریکا سندروم روده تحریک‌پذیر شایع‌ترین علت مراجعه مردم به پزشکان متخصص است.»
او اشاره کرد: «با آغاز فصل سرد، به‌ویژه در ماه‌های مهر، آبان و آذر، بروز عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی اجتناب‌ناپذیر است. سرمای هوا باعث می‌شود تجمع افراد در منازل، ادارات و مدارس بیشتر شود و در چنین شرایطی، اگر یکی از افراد به بیماری عفونی دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا کرونا مبتلا باشد، امکان انتقال بیماری به دیگران افزایش می‌یابد.»
این متخصص بیماری‌های عفونی گفت: «اما در زمینه مصرف دارو، شایع‌ترین علت استفاده نابه‌جا، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی است. این موضوع، خود مهم‌ترین عامل ایجاد مقاومت میکروبی در جهان به شمار می‌رود. دلیل این امر آن است که هنوز در فرهنگ عمومی این تصور رایج است که اگر سرماخوردگی گرفتیم و آنتی‌بیوتیک موجود است، باید مصرف شود، در حالی که چنین کاری تاثیری در درمان ندارد.»
کرونا، آنفولانزا و سرماخوردگی با آنتی بیوتیک درمان نمی‌شود
او افزود: «ویروس‌های شایعی که در این فصل با آن‌ها مواجه می‌شویم شامل ویروس سرماخوردگی، ویروس آنفولانزا نوع A و B، کرونا که در چند وقت اخیر افزایش پیدا کرده و غیره هستند و هیچ‌کدام با آنتی‌بیوتیک درمان نمی‌شوند. داروی مناسب برای عفونت‌های ویروسی، آنتی‌بیوتیک نیست. جالب است بدانید که حتی مصرف آنتی‌بیوتیک به‌صورت پیشگیرانه یا «برای احتیاط» نیز اشتباه است. این مصرف نابه‌جا باعث ایجاد مقاومت آنتی‌بیوتیکی می‌شود و اگر فرد در آینده دچار عفونت باکتریایی واقعی شود که با داروی ساده‌ای مانند پنی‌سیلین قابل درمان بوده، اکنون بدن او نسبت به آن مقاوم شده و مجبور است از داروهای تزریقی، بستری در بیمارستان و داروهای ویژه برای درمان استفاده کند.»
او تاکید کرد: «فرهنگ‌سازی در استفاده از آنتی‌بیوتیک در میان مردم اهمیت بسیار بالایی دارد. عفونت‌های ویروسی اصلاً نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک ندارند و اگر مردم از مصرف غیرضروری آن پرهیز کنند، هم دچار مقاومت میکروبی نمی‌شوند و هم از هدررفت دارو جلوگیری می‌شود.»
مردانی گفت: «دلیل اینکه مصرف دارو در تهران بالاتر از سایر شهرهاست، این است که تهران پایتخت کشور است، بالاترین جمعیت را دارد و تعداد زیادی از بیماران از سراسر کشور به مراکز مختلف تهران مراجعه کرده و داروهای خود را از پایتخت تهیه می‌کنند.»
راهکارهای جایگزین برای پیشگیری و درمان
فلوشیپ فوق تخصصی عفونی در بیماران نقص ایمنی گفت: «در اولین قدم، اگر به سرماخوردگی مبتلا هستید، می‌توانید با مصرف یک قرص مخصوص سرماخوردگی درمان شوید و نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارید. داروهایی مانند پروفن و داروهای مشابه آسیب زیادی به سیستم بهداشت و درمان وارد نمی‌کنند، هرچند هرچه مصرف آن‌ها کمتر باشد، بهتر و منطقی‌تر است.»
او افزود: «پس از آن، رعایت بهداشت فردی و اجتماعی اهمیت دارد. شست‌وشوی مکرر دست‌ها را به یک عادت روزانه تبدیل کنید. همچنین اگر دچار علائم عفونت ویروسی دستگاه تنفسی شامل عطسه، سرفه، آبریزش بینی، تب و بدن درد هستید، از حضور در محل کار یا مدرسه خودداری کنید. بسیاری از والدین نگران هستند که با غیبت فرزندانشان از مدرسه، درس‌ها عقب بیفتد، در حالی که این نگرانی صحیح نیست؛ زیرا فرزند بیمار نه تنها خود تحصیل نمی‌کند بلکه ممکن است چند نفر دیگر را نیز مبتلا کرده و از تحصیل آن‌ها جلوگیری کند. نمونه‌های متعددی وجود دارد که در اثر چنین شیوعی، کلاس‌ها تعطیل شده‌اند. اگر کارمند هستید، در این شرایط در محل کار حاضر نشوید؛ با استراحت در منزل می‌توانید بهبود یابید و از انتقال بیماری به دیگران جلوگیری کنید.»
او ادامه داد: «افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند شامل کسانی می‌شوند که بالای ۶۰ سال دارند، دارای بیماری‌های قلبی و ریوی هستند، باردار هستند، مبتلا به HIV هستند، داروهای کورتون مصرف می‌کنند، سرطان دارند یا تحت شیمی‌درمانی هستند و کودکان ۶ ماه تا ۶ سال. این افراد باید با شروع فصل سرد، برای پیشگیری از ابتلا به آنفولانزا واکسینه شوند. اگر تاکنون واکسن نزده‌اند، می‌توانند با مراجعه به پزشک، داروخانه یا مراکز بهداشتی و درمانی آن را دریافت کنند. دریافت واکسن به پیشگیری از عوارض جدی عفونت ویروسی دستگاه تنفسی از جمله سینه‌پهلو، عفونت چرکی گوش، برونشیت، مننژیت یا سینوزیت کمک می‌کند و به سالم شدن جامعه نیز یاری می‌رساند.»
او تاکید کرد: «در مواقعی که به مهمانی‌های بزرگ دعوت شده‌اید، حتماً ماسک بزنید و از بوسیدن، در آغوش کشیدن و دست دادن خودداری کنید. اگر علامت بیماری دارید، در خانه استراحت کنید، مایعات کافی مصرف کنید، برای تب از استامینوفن استفاده کنید و از مرکبات و آبمیوه‌های طبیعی برای تقویت سیستم ایمنی بهره ببرید تا بدن شما در مقابله با ویروس‌های دستگاه تنفسی فوقانی از جمله کرونا و آنفولانزا توانمند باشد.»
منبع: فرارو
