سناریوهای تقابل با شورای حکام

روزنامه آرمان ملی در گزارشی نوشت:

هفته گذشته با اتمام جلسه فصلی شورای حکام سازمان ملل که بازوی نظارتی این نهاد محسوب می‌شود باز هم شاهد نفوذ غربی‌ها برای چالش‌ آفرینی برای جمهوری اسلامی بودیم.

با تصمیماتی که در ادامه به آنها اشاره خواهیم داشت باید بگوییم که پرونده هسته‌ای ایران وارد فاز جدیدی شده است که بازتاب‌های جدی بین‌المللی دارد و می‌تواند مسیر مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای را تغییر دهد. در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قطعنامه‌ای با ۱۹ رأی موافق، ۳ رأی مخالف (روسیه، چین و بورکینافاسو) و ۱۱ رأی ممتنع تصویب شد که ایران را «در نقض تعهدات پادمانی» خود طبق قرارداد پادمان NPT معرفی می‌کند. دلیل این ارزیابی، عدم ارائه توضیح فنی معتبر از سوی ایران در مورد ذرات اورانیوم کشف‌شده در سایت‌هایی اعلام‌نشده و همچنین همکاری ناکافی در بررسی فعالیت‌های مشکوک بوده است. تهران در واکنش به این تصمیم آژانس اعلام کرده که یک مرکز غنی‌سازی جدید راه‌اندازی خواهد کرد و همچنین باتوجه به فشارهای موجود به فعالیت‌های صلح‌آمیز خود ادامه خواهد داد. از سوی دیگر، در صحنه بین‌المللی و سیاسی، ایران همکاری نزدیکی با چین و روسیه را برای مقابله با بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل به کار گرفته است. تاکنون چین و روسیه نیز به‌طور رسمی از موضع ایران حمایت کرده‌اند؛ آنها بارها اقدامات اروپایی‌ها را برای بازگردانی تحریم‌ها «غیرقانونی» خوانده‌اند و تلاش کرده‌اند با طرح‌هایی در شورای امنیت، اجرای فوری تحریم‌ها را به تعویق بیندازند ولی هنوز نتیجه‌ای دربر نداشته است. با این حال، پیشنهادی از جانب این دو کشور برای تأخیر در بازگشت تحریم‌ها با شکست روبه‌رو شد و قطعنامه‌ پیشنهاد تعویق تحریم‌ها در شورای امنیت پذیرفته نشد. این تحولات نشان‌دهنده تشدید تنش‌های هسته‌ای میان ایران و غرب است، اما هم‌زمان بر اهمیت همکاری تهران با بازیگرانی مانند چین و روسیه برای کاهش فشار تحریمی تاکید می‌کند. مقدمه چنین روندی می‌تواند فصل تازه‌ای در دیپلماسی هسته‌ای باشد، فصلی که سیاست‌گذاری منطقه‌ای و محاسبات بین‌المللی را بار دیگر به چالش کشیده است. در ادامه به آخرین تحولات پیرامون پرونده هسته‌ای ایران اشاره خواهیم کرد.

هماهنگی با مسکو

تهران و مسکو به‌رغم انتقادهای بسیاری که در داخل ایران به روابط مطرح می‌شود همچنان در مسیر همگرایی و همکاری قرار دارند. در این مورد سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، ظهر دوشنبه در تماس تلفنی با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، درباره روابط دوجانبه و تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو و تبادل نظر کرد. وزیر امور خارجه کشورمان در این گفت‌وگو با اشاره به ابتکارها و رایزنی‌های دیپلماتیک ایران با کشورهای منطقه در راستای صیانت از صلح و ثبات منطقه، بر اهمیت تقویت این روند با مشارکت همه طرف‌های ذی‌مدخل تأکید کرد.

عراقچی همچنین با اشاره به رویکرد سازنده و مسئولانه جمهوری اسلامی ایران در قبال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بر ضرورت پایبندی آژانس به صلاحیت‌های فنی این نهاد و پرهیز از رفتارهای سیاسی و اثرپذیری از فشارها و اعمال نفوذ سیاسی آمریکا و برخی دیگر از اعضای اروپایی تاکید کرد.

در ادامه لاوروف نیز ضمن استقبال از شکل‌گیری چارچوب‌ مشورت و همکاری‌ منطقه‌ای، آمادگی مسکو را برای استمرار هماهنگی‌های نزدیک با تهران اعلام کرد. همچنین دو طرف با اشاره به نشست آتی شورای حکام که قرار است برای آینده پرونده هسته‌ای ایران تصمیم بگیرد، ضمن تأکید بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران، بر هماهنگی مواضع در این چارچوب توافق کردند. در این گفت‌وگوی تلفنی، مباحث کنسولی میان دو کشور نیز مورد بررسی و پیگیری قرار گرفت.

هشدار به غربی‌ها

با وجود سناریوهای ضد ایرانی که پیش‌تر آماده شده است ولی جمهوری اسلامی همچنان بر مواضع دیپلماتیک تاکید دارد. در این مورد رضا نجفی، نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره اقدام آمریکا و سه کشور اروپایی در ارائه پیش‌نویس قطعنامه جدیدی در شورای حکام آژانس گفت: «غربی‌ها در ادامه سوءاستفاده‌های خود از سازوکارهای بین‌المللی برای تحمیل دیدگاه‌های غیرمنطقی و قلدرمآبانه خود علیه ملت ایران، درصددند با بهره‌گیری سوء از اکثریت عددی خود در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آنچه را که در نیویورک به‌دست نیاوردند در وین تحمیل کنند. تحمیل گزارش‌دهی بر مدیرکل بر اساس قطعنامه‌های منقضی شده شورای امنیت، علاوه بر اینکه اقدامی کاملا غیرقانونی و ناموجه است در عمل نیز به پیچیدگی‌های موجود خواهد افزود و ضربه‌ای دیگر به دیپلماسی وارد خواهد کرد. اقدام غیرقانونی آمریکا و سه کشور اروپایی هیچ تغییری در وضعیت فعلی اجرای پادمان در ایران که نتیجه تجاوز جنایتکارانه آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ایران و مماشات و همدستی سه کشور اروپایی است، ایجاد نمی‌کند.»

موضع‌گیری ضدایرانی

ابتدای هفته جاری رسانه‌های داخلی آمریکا با بیان اینکه انتظار می‌رود در روزهای آتی (انتهای این هفته) قطعنامه‌ای در رابطه با ایران صادر شود اعلام کرد که هیچ ارجاعی به شورای امنیت سازمان ملل و هیچ قطعنامه عدم پایبندی وجود نخواهد داشت. لارنس نورمن، خبرنگار روزنامه وال استریت ژورنال در یک رشته پیام در شبکه اجتماعی ایکس در پاسخ به پرسشی درباره احتمال ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد نوشت: «می‌دانم که خیلی بعید است. (در حال حاضر) برنامه، این نیست. همان‌طور که گزارش دادم، قبلاً در دست بررسی بود اما الان نیست. این هفته یک قطعنامه چهارجانبه صادر خواهد شد. این قطعنامه به گروسی (مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) در مورد الزامات گزارش‌دهی دستوراتی شفاف می‌دهد و ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس سرزنش می‌کند.» او در همین مورد ادامه داد: «اما به نظر می‌رسد، فضا این است که بیایید به دیپلماسی زمان بدهیم. درگیری آمریکا و ایران هنوز تازه است، بیایید آن را تشدید نکنیم. بنابراین، فعلاً هیچ ارجاعی به شورای امنیت سازمان ملل و هیچ قطعنامه عدم پایبندی وجود ندارد. با این حال، این وضعیت برای همیشه ادامه نخواهد یافت.»