رویکرد تازه دولت در پذیرش «مسئولیت» به‌جای« فرافکنی»
در روزهای اخیر، رویکرد دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، در سخنرانی‌هایش با تأکید بر پذیرش مسئولیت داخلی مشکلات کشور، توجه تحلیلگران را به خود جلب کرده است.
روزنامه آرمان امروز در گزارشی نوشت:
در روزهای اخیر، رویکرد دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، در سخنرانی‌هایش با تأکید بر پذیرش مسئولیت داخلی مشکلات کشور، توجه تحلیلگران را به خود جلب کرده است. پزشکیان در سخنرانی اخیر خود در اصفهان اظهار داشت که «اگر مشکلاتی وجود دارد یا مسائلی در کشور حل نشده، مقصر ما هستیم که خوب مدیریت نکرده‌ایم، نه آمریکا.»
این رویکرد «ما مقصریم»، به گفته ناظران، تغییری معنادار در سنت سیاسی ایران به شمار می‌رود؛ چرا که در طول تاریخ سیاسی کشور، معمولاً حاکمان تلاش کرده‌اند مقصر مشکلات را در بیرون از ساختار داخلی جست‌وجو کنند. پزشکیان در سخنان خود بارها بر این نکته تأکید کرده که اگر نتوانسته‌ایم از علم، همفکری و اجماع استفاده کنیم، مقصر خود ما هستیم و باید این ضعف‌ها را بپذیریم.
بر اساس دیدگاه جامعه‌شناختی او که در سال‌های گذشته نیز در کلاس‌های دانشگاهی مطرح می‌کرد، منشأ بسیاری از مشکلات ایران درونی است، نه بیرونی. او معتقد است گرچه عوامل خارجی در برخی چالش‌ها نقش دارند، اما نباید دلیل اصلی ناکامی‌ها را به آن‌ها نسبت داد، بلکه باید نخست سهم خود را در ناکارآمدی‌ها شناسایی و اصلاح کنیم.
پزشکیان تأکید دارد که پذیرش مسئولیت، نخستین گام در مسیر اصلاح و توسعه است؛ چراکه با انکار نقش خود، هیچ مسئله‌ای حل نخواهد شد. او این رویکرد را نوعی دگردیسی در مدیریت کشور می‌داند و باور دارد تا زمانی که مدیران و تصمیم‌گیران نپذیرند مقصر بخشی از مشکلات هستند، راهی برای تغییر واقعی گشوده نخواهد شد.
در روزهای اخیر، تأکید دکتر مسعود پزشکیان بر پذیرش مسئولیت داخلی مشکلات کشور بازتاب گسترده‌ای در محافل سیاسی و دانشگاهی داشته است. او در سخنرانی اخیر خود در اصفهان بار دیگر تصریح کرد که «اگر مشکلاتی وجود دارد، مقصر ما هستیم که خوب مدیریت نکرده‌ایم، نه آمریکا.» این موضع‌گیری، به گفته ناظران، حاکی از تغییری مهم در گفتمان مدیریتی کشور است.
غلامحسین مجیدی، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی، در گفت‌وگو با «آرمان امروز» با اشاره به اهمیت این نگرش می‌گوید که پذیرش مسئولیت از سوی رئیس‌جمهور نشانه بلوغ سیاسی و مدیریتی است. به باور او، جامعه ایران سال‌ها با پدیده فرافکنی سیاسی مواجه بوده است؛ جایی که مدیران ناکامی‌ها را به عوامل بیرونی نسبت می‌دادند، اما پزشکیان مسیر متفاوتی را برگزیده و مسئولیت را به درون بازگردانده است.
مجیدی تأکید می‌کند که این رویکرد در واقع نوعی بازنگری در مفهوم حکمرانی است؛ زیرا بدون پذیرش نقش خود در بروز مشکلات، هیچ اصلاح ساختاری امکان‌پذیر نیست. او معتقد است پزشکیان با تکیه بر مبانی علمی و تجربه دانشگاهی خود، به‌ویژه در حوزه جامعه‌شناسی توسعه، بر این باور است که بیشتر بحران‌های کشور ریشه‌ای درونی دارند و از ضعف در اجماع، همفکری و استفاده از ظرفیت نخبگان ناشی می‌شوند.
به گفته این استاد دانشگاه، پذیرش خطا نه‌تنها نشانه ضعف نیست بلکه نخستین گام برای اصلاح است. در حالی‌که بسیاری از مدیران از اعتراف به اشتباه پرهیز می‌کنند، پزشکیان می‌کوشد از طریق صراحت و خودانتقادی، فرهنگ پاسخ‌گویی را در سطح حاکمیت نهادینه کند. مجیدی این تغییر را «دگردیسی در مدیریت کشور» می‌داند که می‌تواند به بازسازی اعتماد عمومی و بازتعریف رابطه دولت و جامعه بینجامد.
او در پایان خاطرنشان می‌کند که تداوم این گفتمان، مشروط به آن است که در عرصه عمل نیز نمود پیدا کند. به گفته او، اگر رویکرد «ما مقصریم» از سطح گفتار فراتر رفته و به سیاست‌گذاری واقعی منجر شود، می‌تواند سرآغاز تحولی جدی در ساختار مدیریتی و سیاسی کشور باشد.
