ماشه روی پیشانی گردشگری؟

روزنامه آرمان امروز در گزارشی نوشت:

شاید با فعال شدن قریب الوقوع «مکانیسم ماشه» و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل برای کشورمان، یکی از آسیب های جدی در این حوزه به اقتصاد سبز ایران و دور شدن از دلارها و یوروهایی است که توریست ها و گردشگران با خود به ایران می آوردند. شرایط وضعیت گردشگری خارجی ایران خوب نیست و از چند سال گذشته بیشترین توریست هایی که به ایران می آمدند از کشور عراق بود، اما حال که تعداد کشورهایی که برای سفر به ایران اعلان قرمز یا هشدارهای سفر داده اند و به اتباعشان اعلام کرده اند که درصورت سفر به ایران، تبعات اتفاقات بر عهده خودشان است، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، تک و تنها در میانه سایه جنگ، تحریم و تبلیغات ایران هراسی ایستاده و نه راه پس دارد، نه راه پیش. این موضوعات را می توان در نشست خبری روز گذشته انوشیروان محسنی بندپی، به عنوان معاون گردشگری کشور به وضوح دید. جایی که این مدیر با سابقه کشورمان سعی می‌کرد که سوالات پشت سر خبرنگاران در رابطه با تاثیرات فعال شدن مکانیسم ماشه بر صنعت گردشگری خارجی به مناسبت هفته گردشگری که در سالن خلیج فارس معاونت گردشگری برگزار شد، ر ا با تفکر و بدون هیجان‌زدگی پاسخ دهد، اما در چهره او به وضوح مظلومیت این وزارتخانه و حوزه گردشگری احساس می شد و اینکه چه راه سختی برای فعالیت در حوزه جذب گردشگران خارجی دارند.

در شرایطی که کارشناسان براین باورند که گردشگری خارجی فقط ورود پول نیست؛ این صنعت حلقه ارتباطی با جهان است. هر پرواز گردشگری که لغو می‌شود، یعنی یک پل فرهنگی و اقتصادی کمتر. در این شرایط هرچند که بندپی بر این باور است که «ایران هیچ محدودیتی برای پذیرش گردشگران خارجی ندارد» گفت: فعال شدن مکانیسم ماشه تهدیدی بزرگ‌تر از دوران جنگ ۱۲ روزه نیست. ما نقشه راه داریم و با اتکا به ظرفیت‌های بی‌بدیل گردشگری زیارت، سلامت و میراث فرهنگی، توسعه پایدار گردشگری ایران را با رویکردی راهبردی دنبال می‌کنیم.

از سوی دیگر معاون گردشگری کشور با اشاره به جایگاه بی‌همتای ایران در حوزه میراث تاریخی و فرهنگی گفت: ایران از نظر ظرفیت‌های تمدنی در جهان بی‌نظیر است. این پشتوانه ارزشمند به ما امید می‌دهد و ما را در مسیر توسعه گردشگری مصمم‌تر می‌کند. نقش ما مسئولانه است و ما موضوعات را با رویکردی راهبردی و آینده‌نگرانه دنبال می‌کنیم.

وی یکی دیگر از راهکارها برای کاهش تاثیرات منفی مکانیسم ماشه را لغو روادید اعلام کرد، حتی یک طرفه، و گفت: «تاکنون ۳۳ کشور متقاضی این همکاری بوده‌اند. همچنین مذاکرات برای برقراری پروازهای مستقیم نیز در حال انجام است که می‌تواند مسیرهای جدیدی را برای توسعه گردشگری باز کند. اگرچه با آغاز جنگ تحمیلی اخیر، ورود گردشگران اروپایی کاهش یافته است، اما جریان گردشگری ایران متوقف نشده و همچنان بیش از سه و نیم میلیون گردشگر از عراق و جمع زیادی از کشورهای منطقه مانند عمان، تاجیکستان، گرجستان، ارمنستان و آذربایجان به ایران سفر می‌کنند. هدف‌گذاری ما در آینده نزدیک، رساندن گردشگران ایرانی و عراقی به پنج میلیون نفر است.

او با بیان این که «رونق گردشگری به امنیت و دیپلماسی بین‌المللی گره خورده است»، افزود: در شرایط تحریم، حضور ایران در نمایشگاه‌ها و رویدادهای بین‌المللی افزایش یافته و وزارت میراث‌فرهنگی با تأمین هزینه‌های غرفه‌ها، امکان حضور فعال بخش خصوصی در معرفی ظرفیت‌های ایران را فراهم کرده است.

این گفته ها در شرایطی مطرح می شود که یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های گردشگران خارجی در ایران، محدودیت دسترسی به سیستم بانکی بین‌المللی است. بازگشت تحریم‌ها موجب می‌شود کارت‌های اعتباری بین‌المللی مانند ویزا و مسترکارت در ایران کارایی نداشته باشند و رزرو آنلاین هتل‌ها یا پروازهای داخلی با مشکل مواجه شود. این وضعیت نه تنها سفر را برای گردشگران دشوار می‌کند، بلکه موجب کاهش جذابیت ایران در مقایسه با مقاصد رقیب می‌شود.

در موزه ها بسته است

در این شرایط محمدابراهیم ابراهیمی، عضو جامعه تورگردانان ایران گفته است: «همه ما باید مسئولیت‌پذیر باشیم، آن در شرایطی که اندک گردشگران خارجی با وجود هشدارها و ملاحظات انتخاب کرده‌اند به ایران سفر کنند، باید شرایط را برای حضور آن‌ها فراهم کنیم. نمی‌توان چندماه کاخ‌ها و موزه‌های مهم پایتخت را بدون اطلاع‌رسانی مناسب تعطیل نگه داشت. معمول است که توراپراتورها و گردشگران خارجی وب‌سایت این اماکن را، و نه اینستاگرام و کانال تلگرامی، چک می‌کنند، و اگر بیانیه، بخشنامه و آیین‌نامه و خبری در این‌باره وجود دارد باید در سایت اعلام شود.»

از سوی دیگر کارشناسان معتقدند اگرچه تحریم‌ها عامل مهمی در بحران گردشگری ایران هستند، اما راهکارهایی مانند تمرکز بر بازار کشورهای همسایه، تسهیل روادید، حمایت از گردشگری داخلی و بهره‌گیری از ظرفیت دیپلماسی فرهنگی می‌تواند بخشی از خسارت‌ها را جبران کند. آینده گردشگری ایران بیش از هر زمان دیگری به تصمیم‌های کلان سیاست خارجی گره خورده است؛ صنعتی که اگر قربانی تحریم شود، نه‌تنها کسب‌وکارهای کوچک، بلکه تصویر جهانی ایران هم آسیب خواهد دید.

در این میان، معاون گردشگری کشور با اشاره به رشد آمار گردشگران افزود: در سال ۱۴۰۲ بیش از ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار گردشگر خارجی وارد ایران شدند، در حالی که سال قبل این عدد ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر بود. با این حال، در فروردین ۱۴۰۴ نسبت به فروردین سال گذشته، شاهد رشد ۴۸.۵ درصدی گردشگران ورودی بوده‌ایم که نشان‌دهنده پویایی بازار گردشگری ایران است. وی در پایان با اشاره به استراتژی توسعه گردشگری ایران تصریح کرد: برنامه جامع ما برای توسعه گردشگری پس از جنگ در قالب ۱۴ محور مشخص طراحی شده است. تمرکز ما تنها بر اروپا نیست، بلکه ارتباط مؤثر با همه کشورهایی که علاقه‌مند به بازدید از ظرفیت‌های ایران هستند، در دستور کار قرار دارد. لغو روادید حتی به‌صورت یک‌جانبه و ایجاد خطوط هوایی مستقیم بخشی از این راهبرد است که آینده روشنی را برای صنعت گردشگری ایران رقم خواهد زد.