نیویورک؛ آخرین مقصد قبل از «اسنپ‌بک»

روزنامه آرمان امروز در گزارشی نوشت:

زمان زیادی باقی نمانده است و اگر در نیویورک، در جریان مذاکرات جاری، توافقی حاصل نشود، مکانیسم ماشه یا همان اسنپ‌بک فعال خواهد شد و این موضوع پیامدهای عمیقی برای سیاست خارجی ایران به همراه خواهد داشت. مذاکرات در نیویورک، که در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در جریان است، فرصتی حیاتی برای ایران و قدرت‌های جهانی فراهم کرده تا بتوانند اختلافات باقی‌مانده بر سر احیای برجام یا دستیابی به توافقی جدید را حل‌وفصل کنند. اما با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل‌های زمانی و افزایش فشارهای سیاسی، پنجره فرصت برای دیپلماسی در حال بسته شدن است. فعال شدن اسنپ‌بک، که به معنای بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران است، می‌تواند شرایط را برای تهران پیچیده‌تر کند و کار سیاست خارجی ایران را در ابعاد مختلف دشوارتر سازد. اسنپ‌بک، که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت پیش‌بینی شده، مکانیسمی است که به یکی از اعضای دائم شورای امنیت اجازه می‌دهد در صورت ادعای نقض تعهدات برجام توسط ایران، تحریم‌های چندجانبه بین‌المللی را بازگرداند. این تحریم‌ها، که پیش از برجام در سال ۲۰۱۵ علیه ایران اعمال شده بودند، شامل محدودیت‌های گسترده‌ای در حوزه‌های اقتصادی، نظامی و حتی دیپلماتیک هستند. بازگشت این تحریم‌ها نه‌تنها فشار اقتصادی بر ایران را تشدید می‌کند، بلکه می‌تواند به انزوای بیشتر دیپلماتیک منجر شود. در شرایطی که اقتصاد ایران تحت فشار تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و مشکلات داخلی مانند تورم و بیکاری قرار دارد، بازگشت تحریم‌های شورای امنیت می‌تواند ضربه‌ای سنگین به تلاش‌های ایران برای بهبود وضعیت اقتصادی و جلب سرمایه‌گذاری خارجی وارد کند.

مذاکرات جاری در نیویورک از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند، زیرا این مذاکرات می‌توانند آخرین فرصت برای جلوگیری از فعال شدن اسنپ‌بک باشند. ایران و طرف‌های مقابل، به‌ویژه آمریکا و کشورهای اروپایی، در ماه‌های اخیر بارها بر سر مسائل کلیدی مانند میزان رفع تحریم‌ها، تعهدات هسته‌ای ایران و تضمین‌های لازم برای پایداری توافق به بن‌بست رسیده‌اند. ایران خواستار رفع کامل تحریم‌ها و تضمین‌هایی برای جلوگیری از خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق، مشابه آنچه در سال ۲۰۱۸ رخ داد، است. در مقابل، قدرت‌های غربی بر لزوم نظارت دقیق بر برنامه هسته‌ای ایران و حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید دارند. این اختلافات، همراه با فشارهای داخلی در کشورهای مذاکره‌کننده، از جمله انتخابات میان‌دوره‌ای در آمریکا، فضای مذاکرات را پیچیده‌تر کرده است. اگر توافقی در نیویورک حاصل نشود، فعال شدن اسنپ‌بک می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای سیاست خارجی ایران داشته باشد. نخست، بازگشت تحریم‌های شورای امنیت به معنای از بین رفتن دستاوردهای دیپلماتیک ایران در سال‌های پس از برجام است. ایران در سال ۲۰۱۵ توانست با امضای برجام، اجماع جهانی علیه خود را بشکند و روابط خود را با بسیاری از کشورها، به‌ویژه در اروپا و آسیا، بهبود بخشد. اما با فعال شدن اسنپ‌بک، این روابط بار دیگر تحت فشار قرار خواهند گرفت، زیرا کشورها و شرکت‌های خارجی به دلیل ترس از مجازات‌های سازمان ملل از همکاری با ایران خودداری خواهند کرد. این موضوع می‌تواند به کاهش صادرات نفت ایران، که یکی از منابع اصلی درآمد کشور است، منجر شود و فشار اقتصادی را تشدید کند.

دوم، اسنپ‌بک می‌تواند روابط ایران با کشورهای همسایه و منطقه‌ای را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در سال‌های اخیر، ایران تلاش کرده است با تقویت روابط با کشورهایی مانند چین، روسیه، ترکیه و کشورهای حوزه خلیج فارس، اثرات تحریم‌های آمریکا را خنثی کند. اما بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، که به‌طور گسترده‌تری از سوی جامعه بین‌المللی به رسمیت شناخته می‌شوند، می‌تواند این روابط را تضعیف کند. حتی کشورهایی مانند چین و روسیه، که در برابر تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا مقاومت نشان داده‌اند، ممکن است در برابر تحریم‌های چندجانبه شورای امنیت محتاط‌تر عمل کنند. این موضوع می‌تواند ایران را در موقعیت ضعیف‌تری در مذاکرات منطقه‌ای، به‌ویژه در موضوعاتی مانند یمن، سوریه و عراق، قرار دهد.

سوم، فعال شدن اسنپ‌بک می‌تواند به تشدید تنش‌های داخلی در ایران منجر شود. در شرایطی که نارضایتی‌ها رو به افزایش است، بازگشت تحریم‌های بین‌المللی می‌تواند فشار بیشتری بر دولت وارد کند و توانایی آن را برای پاسخگویی به مطالبات عمومی کاهش دهد. این موضوع می‌تواند به بی‌اعتمادی بیشتر به سیاست خارجی و دیپلماسی منجر شود و فضای سیاسی را ملتهب‌تر کند.