مناقشه شرکت در اسکار
درخواست سینماگران: متولی معرفی فیلم به آکادمی، خانه سینما باشد نه نهاد دولتی
روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت:
دیگر عادت شده در هر مقطعی پیگیری مسائل و موضوعات مهم سینما به بحران تبدیل شود، مباحثی که می‌توان در سایه مشورت و با بحث و بررسی‌های فراوان به نتیجه مطلوب رساند یا با فضا‌سازی‌ها و ماجراجویی‌ها، به گره کور در سینمای ایران بدل شوند.
تازه‌ترین مورد هم حواشی انتخاب نماینده سینمای ایران برای اسکار است، جدال و کشمکش بر سر اینکه هیات انتخاب یا متولی معرفی فیلم به اسکار از جانب خانه سینما و نهاد صنفی و غیر دولتی باید صورت پذیرد نه بنیاد سینمایی دولتی فارابی. هر ساله اختلاف سلیقه بر سر انتخاب فیلم میان سینماگران و مدیران سینما وجود داشت، اما امسال این مهم ابعاد و حواشی وسیع‌تری پیدا کرد.
ماجرا از آنجا آغاز شد که اواسط مرداد در خبرها آمده بود که قرار است امسال خانه سینما متولی انتخاب نماینده سینمای ایران برای اسکار 2026 باشد.
با این نگاه که اساسا مسوولیت معرفی فیلم برای شرکت در اسکار فیلم خارجی بر اساس قوانین اسکار باید توسط هیات داوری یا کمیته‌ای متشکل از هنرمندان و دست‌اندرکاران صنعت سینما مانند کارگردان، تهیه‌کننده، بازیگر، فیلمبردار، فیلمنامه‌نویس، تدوینگر، سازنده موسیقی، صداگذار و ... بدون حضور مدیر و مسوول باشد.
بخش چالشی ماجرا آنجا بود در تمام سال‌هایی که نماینده سینمای ایران به اسکار معرفی شده، فرهنگستان علوم و هنرهای سینمایی امریکا با بنیاد سینمایی فارابی در مقام سازمان مورد تایید در ارتباط بوده و همواره به شکل رسمی از بنیاد سینمایی فارابی برای معرفی فیلم ایرانی دعوت به عمل آورده و فرم‌ها را برای بنیاد ارسال کرده است.
البته به این نکته هم باید اشاره کرد که در سال‌های اخیر کانون کارگردانان و سینماگران در تلاش بودند متولی انتخاب فیلم برای معرفی به اسکار خانه سینما باشد نه نهاد دولتی فارابی.
اما رائد فرید‌زاده، رییس سازمان سینمایی در واکنش به چنین خواسته‌ای به ایسنا گفت: فارابی نهادی است که مورد تایید آکادمی است و این نهاد طی این سال‌ها توانسته جایگاه سینمای ایران را در اسکار حفظ کند و این کار کمی نیست. اگر این بنیاد بی‌طرفانه برخورد نمی‌کرد و به دنبال تحمیل رای خود بود، مطمئن باشید که این فرآیند سال‌ها قبل متوقف می‌شد. رییس سازمان سینمایی همچنین درباره اینکه آیا در سال‌های آینده مسوولیت معرفی فیلم به خانه سینما واگذار می‌شود یا خیر، توضیح داد: اگر قرار باشد این مسوولیت به خانه سینما منتقل شود باید یک روال اداری در ارتباط با آکادمی صورت گیرد.
اما این نگاه رییس سازمان سینمایی به مذاق مدیران خانه سینما خوش نیامد و آنها طی بیانیه‌ای اعلام کردند: به نظر می‌رسید بر مبنای مذاکرات بارویکرد جدیدی از مدیران سازمان سینمایی مواجه شویم، لیکن در ادامه ایشان همان سازوکار پیشین که از نظر خانه سینما برای شرایط فعلی مناسب نیست را در پیش گرفته‌اند.لذا بر مبنای تصمیم هیات رییسه، اعلام می‌داریم؛ خانه سینما نقشی در برگزاری جلسات کمیته یاد شده نخواهد داشت. از طرفی واقفیم که این تصمیم می‌تواند شرایط نامطلوبی را برای تشکیل کمیته یاد شده -که به دلیل اعلام اسامی‌شان به آکادمی امکان تغییر ندارد- به وجود آورد که در نتیجه لطمه اصلی متوجه امکان حضور یکی از آثار همکارانمان خواهد بود، از این رو از آن دسته از اعضای کمیته یاد شده که به واسطه تماس هیات رییسه خانه سینما عضویت در کمیته را پذیرفتند، درخواست می‌کنیم همکاری لازم را با نهاد برگزارکننده (بنیاد سینمایی فارابی) مبذول فرمایند.
ماجرای حذف ایران از اسکار
امسال ابعاد ماجرای اسکار ایران تا جایی پیش رفته که صحبت‌هایی که در نشست مطبوعاتی همایون اسعدیان، مدیرعامل خانه سینما مطرح شد گویای این بود که تلاش‌هایی از سوی جریانی در خارج از کشور صورت می‌گیرد که اسم ایران از اسکار حذف شود که اسعدیان درباره واکنش خانه سینما و نامه‌نگاری‌ها از خارج از کشور برای حذف ایران از آکادمی اسکار گفت: برای حفظ سهمیه باید سعی کنیم کمیته آکادمی تشکیل و حتما یک فیلم به اسکار معرفی شود و قرار نیست به خاطر اختلاف درونی، کل ماجرا منتفی شود، با این حال تلاش می‌کنیم تا سال آینده این درگاه به خانه سینما منتقل شود.
حمایت جمعی از سینماگران از تصمیم خانه سینما در اسکار
بعد از صبحت‌های مدیرعامل خانه سینما و رییس سازمان سینمایی، اولین جلسه کمیته معرفی فیلم به اسکار تشکیل شد با این حال جمعی از سینماگران از تصمیم خانه سینما برای کناره‌گیری رسمی از کمیته انتخاب فیلم برای اسکار حمایت کرده و بیانیه منتشر کردند.
در این بیانیه آمده بود: «ما گروهی از سینماگران ایران که فرآیند بازپسین تصمیم‌گیری‌ها در معرفی نماینده سینمای ایران به آکادمی اسکار ۲۰۲۶ را دنبال کرده‌ایم، تصمیم خانه سینما برای پرهیز از مشارکت در سازوکار ابهام‌آمیز و ناکارآمد معرفی فیلم را تصمیمی مسوولانه، روشن و در راستای حفظ استقلال جامعه سینمای ایران ارزیابی می‌کنیم. ما بر این باوریم که شایسته است معرفی فیلم به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی امریکا بر پایه سنجش‌های صنفی و حرفه‌ای، شفاف و به دور از دخالت نهادهای دولتی و ایدئولوژیکال، توسط نهادهای صنفی و با استقلال کامل شکل گیرد، زیرا مداخله‌های گوناگون دولت در این روند، نه تنها استقلال هنری و حرفه‌ای را خدشه‌دار می‌کند، بلکه فرصت‌های ارزشمند سینمای ایران برای حضور در معتبرترین رویداد جهانی سینما در پیوند با سلایق جناح‌های دولتی، دستخوش فرازونشیب‌ها و ملاحظات رسمی می‌شود.
ما نیز از استقلال نهاد صنفی در تصمیم‌گیری‌ها حمایت می‌کنیم و باور داریم که راه صیانت و رشد سینمای ایران در استقلال نهاد سینما و عدم دخالت‌های غیرصنفی و دولتی گره خورده است.»
حواشی فیلم جعفر پناهی
اما شنیده‌های ما حاکی از این است که تعدادی سینماگران در تلاشند تا یک تصادف ساده واپسین ساخته جعفر پناهی که نخل طلای کن را برای سینمای ایران به ارمغان آورده به اسکار معرفی شود .
جدال بین پیرپسر و زن و بچه
بعد از کشمکش‌های فراوان، در چند روز اخیر خبرهای فضای رسانه‌ای گویای این بود جلسات کمیته معرفی فیلم به اسکار در بنیاد سینمایی فارابی تشکیل شده، از فیلم‌های زیادی به عنوان فهرست نامزدهای معرفی به اسکار 2026 یاد می‌شود، اما آنچه اهمیت دارد اینکه به شکلی منطقی و علمی هم اگر بخواهیم در نظر بگیریم شرایط معرفی فیلم به اسکار در «زن و بچه» سعید روستایی و «پیرپسر» اکتای براهنی از دیگر فیلم‌های یک‌سال اخیر سینمای ایران بیشتر دیده می‌شود. گفته می‌شود امروز نماینده سینمای ایران به اسکار معرفی می‌شود.
