کاهش ۱۱ درصدی بستری مجدد بیماران
میزان بستری مجدد بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن حدود ۱۱ درصد کاهش پیدا کرده است. بیماران مزمن پس از ترخیص از مراکز درمانی، همواره با چالشهای متعددی روبهرو بودند از جمله تبعیت نکردن از شیوه درمان که شامل اجرا نکردن صحیح رژیم دارویی و غذایی است.
روزنامه ایران در گزارشی نوشت:
میزان بستری مجدد بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن حدود ۱۱ درصد کاهش پیدا کرده است. بیماران مزمن پس از ترخیص از مراکز درمانی، همواره با چالشهای متعددی روبهرو بودند از جمله تبعیت نکردن از شیوه درمان که شامل اجرا نکردن صحیح رژیم دارویی و غذایی است. برای حل این مشکل، از سال ۱۴۰۰ طرحی آزمایشی با عنوان «پرستار پیگیر» در کشور اجرایی شد. بعد از نتایج موفقیت‌آمیز آن، این طرح اکنون در ۹۰۰ بیمارستان برای پشتیبانی از بیماران اجرایی میشود. این در حالی است که خود‌درمانی و عمل کردن به تجویزهای دوست و آشنا هم از دیگر چالشهای بیماران مزمن به شمار می‌رود. ضعف سیستم پیگیری ترخیص هم دغدغه دیگری بود که باید حل میشد. بیمار بعد از ترخیص ارتباطش با کادر درمان به طور کامل قطع و انگیزه کافی برای تداوم درمان از او گرفته میشد. با اجرای این طرح، در بلند‌مدت شاهد کاهش تعداد موارد بستری مجدد بیماران مزمن، جلوگیری از مراجعات غیرضروری به اورژانس بیمارستانها و در نهایت کاهش هزینههای نظام سلامت خواهیم بود.
پرستار پیگیر، برنامه مراقبتی است که در آن یک پرستار، مسئولیت پیگیری وضعیت سلامت یک بیمار خاص را برعهده می‌گیرد و با ارائه آموزش‌ها و پشتیبانی‌های تلفنی، به بهبود وضعیت سلامت بیمار کمک می‌کند. دکتر عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مورد هدف از اجرای طرح «پرستار پیگیر» میگوید:«این طرح بر اساس مطالعات بومی و رساله چند نفر از دانشجویان دکتری کلید خورد. عموماً بیماران بعد از ترخیص از بیمارستانها و مراکز درمانی، پیگیری جدی بعد از درمان برایشان انجام نمیشد و فقط به آموزش‌های ابتدایی و با اثربخشی محدود اکتفا میکردند و بیمار به حال خودش رها میشد. به همین دلیل و طبق مطالعات انجام شده، طرح «پرستار پیگیر» در سال 1400 با 5 بیماری مزمن آغاز به کار کرد و با توجه به بازخوردهای مثبت آن، اکنون در 15 بیماری و در تمام کشور اجرا میشود.»
900 بیمارستان، پرستار پیگیر دارد
بیماری‌های مزمن مثل نارسایی قلب، بیماری انسدادی ریه، سکته مغزی، دیابت، سرطان و... جزو بیماری‌های تحت پوشش طرح «پرستار پیگیر» هستند. دکتر عبادی با اشاره به اینکه هر دو گروه کودکان و بزرگسالان مشمول این طرح میشوند، توضیح میدهد:«شروع این طرح ابتدا با 10 بیمارستان کلید خورد و اکنون به 900 بیمارستان رسیده است. بیمارستانهای سازمان تأمین اجتماعی و نیروهای مسلح هم جزو پوشش این طرح قرار دارند. بیماران بعد از ترخیص از طریق پرستار مربوطه بررسی میشوند و حدود یک ماه تا یک سال پرستار مورد نظر به شکل تلفنی روند درمانی بیمار را پیگیری می‌کند و آموزش‌های لازم در مورد خودمراقبتی و نحوه مصرف داروها و... توسط پرستار به بیمار ارائه میشود.»
او در مورد چهار شاخص اثربخشی این طرح میگوید:«مؤلفه «بستری مجدد» یکی از شاخصههای ارزیابی طرح «پرستار پیگیر» است. خوشبختانه میزان بستری مجدد بین 5 تا 11 درصد در بیماری‌های مختلف کاهش پیدا کرده است. این موضوع کمک می‌کند با کاهش اشغال تختها، هزینههای درمانی از جیب بیماران کاهش یابد. موضوع دوم «مراجعات غیربرنامه‌ریزی شده» است؛ گاهی بعد از ترخیص، به بیمار میگویند دو هفته دیگر دوباره مراجعه کند که جزو مراجعه معمول به حساب می‌آید. حالا خارج از این برنامه، اگر مشکلی برای بیمار پیش بیاید که منجر به مراجعه او به مرکز درمانی شود، یعنی درمان با ضعفهایی همراه بوده که بر اساس این طرح تعداد مراجعات غیربرنامه‌ریزی شده اندازه‌گیری میشود. شاخص سوم، میزان «رضایتمندی بیمار» است که مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌گیرد. خوشبختانه بالای 90 درصد از بیمارانی که از این طرح استفاده کردند، رضایت داشتند. شاخص چهارم که اخیراً به طرح اضافه شده، «تبعیت از درمان» است و بر مبنایی، مقید بودن بیمار به دستورات دارویی و خودمراقبتی است که به او آموزش داده شده و توسط پرسشنامههای مشخص مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.»
تا پایان سال 100 درصد بیماران
پرستار پیگیر دارند
بر اساس آمار، 64 درصد بیمارانی که در این 15 بیماری ترخیص میشوند، تحت پوشش طرح «پرستار پیگیر» قرار میگیرند. معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تأیید این موضوع توضیح میدهد:«حفظ کرامت انسانی، یکی از اهداف این طرح است و مردم نسبت به اجرای این طرح رضایت دارند. اجرای طرح «پرستار پیگیر» نه‌تنها باعث رضایت مردم شده، بلکه از منظر اقتصادی نیز آورده‌های خوبی برای نظام سلامت داشته است. بر اساس هدفگذاریهایی که انجام دادیم، مقرر شده است تا پایان سال، 100 درصد بیماران در این 15 بیماری تحت پوشش طرح «پرستار پیگیر» قرار گیرند.»
دکتر عبادی درباره افزایش تعداد بیماریها در این طرح توضیح میدهد:«دو هدف مشخص داریم؛ اول اینکه تعداد بیماری‌های تحت پوشش طرح «پرستار پیگیر» را از 15 بیماری به 20 بیماری ارتقا دهیم. البته این افزایش به دستورالعملهای بالینی و مراقبتی در کمیتههای فنی و علمی نیاز دارد. در ابتدای طرح، 5 بیماری را پوشش دادیم و اکنون به 15 بیماری رسیدیم، همچنین بعد از جنگ تحمیلی 12 روزه، دستورالعمل جدیدی را صادر کردیم تا افرادی که دچار حوادث جنگی میشوند هم در پوشش طرح «پرستار پیگیر» قرار گیرند. هدف دوم، پوشش صددرصدی بیماران در این طرح است. این طرح در کنار استفاده از فناوری‌های نوین، راهی روشن برای بهبود خدمات درمانی در کشور به شمار می‌رود. امیدواریم بتوانیم تا پایان سال به این اهداف جامه عمل بپوشانیم.»
معاون پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درمورد پرستارانی که به وسیله این طرح مراقبت و تماس با بیماران را برعهده دارند، میگوید:«پرستاران مشغول در این طرح باید تجربه بالینی بیش از 15 سال داشته باشند و تنوع بیماریها را بشناسند. پرستارانی که کارشناس ارشد پرستاری دارند یا افرادی که کارشناس ارشد بهداشت جامعه هستند، میتوانند از طریق این طرح به بیماران کمک کنند. البته برای همه این موارد دستورالعمل و پروتکل نوشته شده است که بر اساس آن عمل میکنیم.»
