تقویت شبکه مقاومت
«علی لاریجانی» در اولین سفر رسمی‌اش به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی، عازم عراق و بیروت شده است.
روزنامه ایران در گزارشی نوشت:
نیوعرب در رابطه با سفر منطقه‌ای لاریجانی نوشت: عراق و ایران یک توافقنامه امنیتی جدید را به‌طور رسمی به منظور بهبود همکاری در امتداد مرز مشترک خود امضا کرده‌اند، در حالی که بغداد با تنش‌های سیاسی داخلی و فشارهای فزاینده ایالات متحده بر حامیان ایران در عراق روبه‌رو است.
این توافق در جریان نخستین سفر رسمی علی لاریجانی به بغداد حاصل شد؛ سفری که با هدف تقویت همکاری‌های امنیتی دوجانبه در بحبوحه افزایش تنش‌های منطقه‌ای انجام گرفت. محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق بر روند امضای این توافق نظارت کرد.
علیه مرزهای تنش
به نوشته «نیو عرب» این پیمان جدید بر پایه توافق ماه مارس ۲۰۲۳ بنا شده که با هدف تشدید کنترل بر منطقه مرزی میان ایران و اقلیم کردستان عراق، پس از سال‌ها افزایش تنش، امضا شده بود. اخیراً، مقام‌های کرد عراقی چندین گروه معارض مسلح کرد ایرانی را تحت فشار قرار داده‌اند تا خلع سلاح شده و از پایگاه‌های کوهستانی خود به اردوگاه‌های تازه‌تأسیس شهری منتقل شوند. یکی از این گروه‌ها، کومله، تحت فشار اتحادیه میهنی کردستان- که روابط نزدیکی با تهران دارد - اعضای خود را از اردوگاه‌های نزدیک سلیمانیه منتقل کرده است. این پایگاه خبری در ادامه نوشت: با این حال، این تلاش برای خلع سلاح با مقاومت جناح‌های مسلح درون این گروه‌ها مواجه شده است. مقام‌های ایرانی نگرانند که در صورت بروز مجدد درگیری با اسرائیل و ایالات متحده، این گروهک ضد ایرانی بتواند از خاک اقلیم کردستان عراق وارد ایران شده و دست به اقدامات تروریستی بزند. ترتیبات امنیتی جدید مرزی با هدف جلوگیری از چنین نفوذی تدوین شده و مفاد آن احتمالاً اجازه استرداد رهبران آنها را برای محاکمه در تهران فراهم می‌کند.
شطرنج تهران-واشنگتن در بغداد
«العربی الجدید» هم در گزارشی نوشت: سفر لاریجانی در حالی انجام می‌شود که نخست‌وزیر السودانی در تلاش است جایگاه سیاسی خود را در بحبوحه اختلافات درون «چارچوب هماهنگی» تثبیت کند، احمد العضاض، تحلیلگر سیاسی گفت که انتخابات آتی عراق در ماه نوامبر می‌تواند تحول‌آفرین باشد و احتمالاً به جای جناح‌های تثبیت‌شده طرفدار ایران، سیاستمداران شیعه غیرنظامی را به قدرت برساند.
چهار منبع سیاسی و امنیتی عراق به «العربی الجدید» گفته‌اند که آمریکا بر بغداد فشار آورده تا آنچه را «تسلیحات راهبردی» در اختیار گروه‌های نظامی و شبه نظامی می‌نامد، از جمله موشک‌های با برد متوسط و پهپادهای مسلح، برچیند و هشدار داده که در صورت بی‌توجهی به این خواسته‌ها، احتمال حملات هوایی اسرائیل وجود دارد. نگرانی‌های آمریکا بر گروه‌هایی مانند کتائب حزب‌الله، حرکت النجبا و کتائب سیدالشهدا متمرکز است؛ گروه‌هایی که توانایی هدف قرار دادن اهدافی در داخل اسرائیل و پایگاه‌های آمریکایی در منطقه را نشان داده‌اند. گزارش شده است که واشنگتن همچنین خواستار بسته شدن صنایع تولیدات نظامی الحشد الشعبی و بازگرداندن مناطق تحت کنترل- مانند جرف‌الصخر و العوجه - به اختیار دولت شده است. تنش‌های دیپلماتیک نیز زمانی بروز یافت که وزارت خارجه عراق سفیر بریتانیا در بغداد را احضار کرد تا در اعتراض به اظهارات او- که گفته بود پس از شکست گروه داعش دیگر نیازی به الحشد الشعبی نیست - مراتب نارضایتی خود را اعلام کند؛ اظهاراتی که بغداد آن را تضعیف‌کننده حاکمیت عراق دانست.
الجزیره دیگر رسانه ای بود که به پیام‌های سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به بغداد و بیروت پرداخت. در گزارش رسانه قطری آمده است: اولین سفر خارجی علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران ، به عراق و لبنان، موضوعات زیادی را در مورد ابتکارات و پیام‌های تهران به هر دو کشور مطرح کرده است.
به گفته جانی منیر نویسنده و تحلیلگر سیاسی، سفر لاریجانی در چارچوب تصمیم دولت لبنان برای محدود کردن مالکیت سلاح به دولت انجام می‌شود، در زمانی که این مقام ایرانی تلاش می‌کند دولت را از تصمیم خود منصرف کند. با این حال، لاریجانی مشتاقانه منتظر تمدید مهلت تصویب طرح کنترل تسلیحات در لبنان است.
سفر لاریجانی به عراق برای بحث در مورد مسائل اقتصادی و امنیتی، به ویژه لزوم تصویب قانون نیروهای بسیج مردمی (حشد الشعبی) با توجه به ملاحظاتی که نیروهای سنی و شیعه ابراز کرده‌اند، انجام می‌شود.
این مسأله در مصاحبه‌ای با عصام الفیلی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه المستنصریه، مطرح شد. او تأکید کرد که عراق بخشی از امنیت ملی ایران است و اکثر رهبران نیروهای بسیج مردمی به دکترین ولایت فقیه اعتقاد دارند.
بر این اساس، الفیلی می‌گوید که ایران به دنبال حفظ حضور قوی در عراق است. ایران امیدوار است که عراق «با توجه به صحبت‌ها در مورد خاورمیانه جدید»، «به عنوان یک حائل در برابر هرگونه توسعه‌طلبی آمریکا در منطقه» باقی بماند. به گفته الفیلی، روابط لاریجانی با عراق محدود به نیروهای شیعه نیست. او همچنین روابط نزدیکی با رهبران برجسته سنی دارد و این امر اهمیت این دیدار را با توجه به هشدارهای ایالات متحده به بغداد برجسته می‌کند. ایران واکنش قابل توجهی به طرح دولت لبنان برای خلع سلاح حزب‌الله نشان می‌دهد. این ممکن است پاسخی به تحلیل‌ها، فرضیه‌ها و حتی خیال‌پردازی‌هایی باشد که می‌گفتند تهران پس از شهادت دبیرکل سابق حزب‌الله، سید حسن نصرالله، از آن دست خواهد کشید و بنابراین مفهوم محور مقاومت را پس از سقوط سوریه به دست جهادی‌های سلفی کنار خواهد گذاشت.
پیام های ویژه
روزنامه «رای الیوم» هم در تحلیل حضور لاریجانی در لبنان نوشت: اگرچه اسرائیل با سنگر گرفتن در پشت طرح خلع سلاح یا مهار حزب‌الله و ادامه بمباران خاک لبنان، در امور این کشور دخالت می‌کند، اما ظاهراً ایران نمی‌خواهد به اظهاراتی در مورد خلع سلاح حزب‌الله که آن را «رویایی محقق ناشدنی» توصیف می‌کند، محدود بماند. در عوض، علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی را به بیروت می‌فرستد و پیام‌های ویژه‌ای از سوی رهبری ایران به همراه دارد.
به نظر می‌رسد ایران از طریق حمایت صریح خود از متحدانش در عراق و لبنان، پس از ترور و شهادت سید حسن نصرالله، سقوط دولت بشار اسد رئیس جمهور سابق سوریه و از همه مهم‌تر، پیروزی در جریان جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، در تلاش برای احیا یا بازسازی محور مقاومت است.
به نوشته رای الیوم طبیعتاً سفر لاریجانی به لبنان مورد استقبال حزب‌الله قرار خواهد گرفت، چرا که رهبری آن کاملاً با ایران در مورد موضع سلاح مقاومت موافق است. پیام‌های لاریجانی خطاب به این حزب و رهبری آن نیست، بلکه خطاب به مخالفان آن است که به واشنگتن و تل‌آویو امید بسته‌اند و در آنجا پناهگاهی می‌یابند. این روزنامه نوشت: ایران نمی‌خواهد در امور لبنان دخالت کند، همانطور که اظهارات لاریجانی نیز موید آن است. او تأکید کرد که مواضع ایران در قبال لبنان همواره روشن بوده است: با شعار حفظ وحدت ملی لبنان تحت هر شرایطی، تأکید بر استقلال لبنان و تقویت روابط اقتصادی و تجاری دوجانبه.
آیا مخالفان محور مقاومت این پیام‌های دوستانه ایران را درک خواهند کرد یا کسانی که به دنبال خلع سلاح حزب‌الله هستند، در صحنه‌ای که نتیجه‌اش نامعلوم است، به تحریکات آمریکایی، اسرائیلی و برخی کشورهای عربی گوش خواهند داد؟
