آزمون بزرگ دیپلماسی درآلاسکا

روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت:

روسای جمهور روسیه و امریکا قرار است روز جمعه ۱۵ آگوست در آلاسکا دیدار کنند. این نخستین دیدار رهبران دو کشور از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵ است. این ملاقات در شرایطی برگزار می‌شود که همزمان طرح آتش‌بس پیشنهادی روسیه، شامل امتیازات ارضی قابل توجه به این بازیگر، به امریکا و اروپا ارایه شده است. به گزارش وال‌استریت ژورنال، مسکو در این طرح خواستار عقب‌نشینی کامل نیروهای اوکراینی از استان دونتسک در شرق اوکراین شده و متقابلا اعلام کرده در صورت تحقق این امر، حاضر به برقراری آتش‌بس کامل است. این طرح همچنین شامل واگذاری کنترل استان‌های دونتسک و لوهانسک به روسیه به همراه شبه‌جزیره کریمه است، منطقه‌ای که روسیه در سال ۲۰۱۴ به تصرف خود درآورده و خواستار آن است تا در سطح بین‌الملل به رسمیت شناخته شود. اگرچه روسیه اکنون نیز بخش بزرگی از این مناطق را در کنترل دارد، اما نیروهای اوکراینی هنوز شهرهای کلیدی و مناطق مهمی را دراختیار دارند که به سنگرهای دفاعی اوکراین تبدیل شده‌اند. نکته مبهم و مهم برای مقام‌های اروپایی این است که سرنوشت مناطق جنوبی زاپوریژیا و خرسون که روسیه بخش‌هایی از آنها را تصرف کرده، چه خواهد شد. برداشت‌ها درباره برنامه‌های روسیه در این مناطق اما متناقض است؛ برخی می‌گویند مسکو قصد تثبیت خطوط فعلی را دارد و برخی دیگر احتمال عقب‌نشینی کامل روسیه را مطرح کرده‌اند. یک مقام امریکایی به وال‌استریت ژورنال گفت که پوتین خواستار توقف جنگ در خطوط فعلی است و پس از آن مذاکراتی درباره تبادل اراضی صورت خواهد گرفت، اما هنوز مشخص نیست چه مناطقی در مقابل به اوکراین بازگردانده می‌شود. ازسوی دیگر، مقامات اوکراینی و اروپایی به‌شدت با این طرح مخالفت کرده‌اند و شناسایی کنترل روسیه بر مناطق اشغالی را رد می‌کنند. همچنین، قانون اساسی اوکراین رییس‌جمهور این کشور را از تغییر یک‌جانبه مرزها منع کرده است. ولودیمیر زلنسکی پیش‌تر اعلام کرده که تنها پس از برقراری آتش‌بس کامل و بدون قید و شرط، حاضر به گفت‌وگو درباره مسائل ارضی است.

برخی ناظران مدعی‌اند طرح پوتین با هدف افزایش فشار داخلی بر زلنسکی طراحی شده است، چراکه بسیاری از مردم اوکراین خواستار پایان جنگ هستند اما حاضر به واگذاری بخش‌های بزرگ از خاک کشور نیستند. این طرح می‌تواند کی‌یف را تحت فشار بگذارد تا وارد مذاکرات شود و همزمان به مسکو فرصت دهد از تحریم‌های جدید امریکا بگریزد. چنان‌که مهلت تعیین شده توسط ترامپ برای موافقت روسیه با آتش‌بس در جمعه گذشته به پایان رسید، اما ترامپ پس از اعمال تعرفه ۵۰ درصدی بر واردات نفت از هند، که یکی از بزرگ‌ترین خریداران نفت روسیه است، ممکن است سایر تحریم‌ها را تا زمان پیشرفت مذاکرات به تعویق بیندازد. در همین راستا سی‌ان‌ان با انتشار گزارشی مدعی شد: به نظر می‌رسد شرایط پیرامون نشست آلاسکا به‌شدت به نفع مسکو است و مشخص است چرا پوتین پس از ماه‌ها مذاکرات نمایشی، مشتاقانه این فرصت را پذیرفته است. کی‌یف و متحدان اروپایی‌اش با نگرانی به پیشنهادات اولیه استیو ویتکاف نماینده ترامپ، واکنش منفی نشان داده‌اند، چرا‌که این پیشنهاد، اوکراین را ملزم به واگذاری باقی‌مانده استان‌های دونتسک و لوهانسک در ازای آتش‌بس می‌کند. اروپا همچنین نگران است این توافق مانند نمونه تاریخی معاهده مونیخ در سال ۱۹۳۸ شود؛ معاهده‌ای که به نظر نویل چمبرلین وزیر خارجه پیشین بریتانیا در آن زمان، یک سند بی‌ارزش برای مهار آلمان نازی بود. یوری اوشاکوف، دستیار پوتین اما آلاسکا را مکانی عالی برای گفت‌وگو درباره همکاری‌های اقتصادی میان واشنگتن و مسکو توصیف کرده است. الکساندر گابوِف، مدیر مرکز کارنگی روسیه و اوراسیا، در این رابطه به نیویورک تایمز گفت که پوتین در نشست آلاسکا دنبال چند گزینه است: توافقی که ترامپ آن را به اوکراین تحمیل کند؛ توافقی که ترامپ قبول کند اما زلنسکی رد کند و امریکا حمایت از اوکراین را کنار بگذارد؛ یا ادامه مسیر فعلی برای ۱۲ تا ۱۸ ماه آینده تا اوکراین از نظر نیروی انسانی به مشکل بخورد. گابوِف می‌گوید پوتین می‌داند ترامپ حاضر به ارایه امتیازاتی است که دیگر رهبران امریکایی حاضر به آن نیستند و این می‌تواند اتحاد غرب را دچار شکاف کند. همزمان در تحلیلی از شورای آتلانتیک نیز آمده است که ترامپ در دو ماهه اخیر با افزایش فشارها بر کرملین زمینه دیدار با پوتین را فراهم کرده است. این فشارها شامل ترغیب اعضای ناتو به افزایش هزینه‌های دفاعی، تهدید به تحریم‌های جدید روسیه و افزایش تعرفه‌ها بر هند به دلیل خرید نفت روسیه بوده است. در مقابل، پوتین با اعتماد به نفس این دیدار را رقم خواهد زد و انزوای بین‌المللی خود پس از آغاز جنگ را به عنوان سد دفاعی در برابر اقدامات امریکا و اروپا می‌بیند. این گزارش همچنین تاکید دارد که احتمالا روسیه در سه تا پنج سال آینده تلاش خواهد کرد توان نظامی خود را بازسازی کند و با دقت نظاره‌گر پایبندی کشورهای اروپایی به تعهدات افزایش هزینه‌های دفاعی خواهد بود و خروج گسترده نیروهای امریکایی از اروپا فضای ماجراجویی‌های پوتین را افزایش خواهد داد.