توافق تجاری امریکا و بروکسل زمینه‌ساز صلح تجاری می‌شود؟
مقام‌های رسمی اتحادیه اروپا این هفته پس از آنکه با طرحی برای توافقی تجاری موافقت کردند در موضع دفاعی قرار گرفتند، چراکه به ادعای گروهی از ناظران طرح مورد اجماع به ضرر اروپا است.
روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت:
مقام‌های رسمی اتحادیه اروپا این هفته پس از آنکه با طرحی برای توافقی تجاری موافقت کردند در موضع دفاعی قرار گرفتند، چراکه به ادعای گروهی از ناظران طرح مورد اجماع به ضرر اروپا است. این توافق تعرفه‌هایی ۱۵درصدی بر اکثر صادرات اروپا اعمال می‌کند، درحالی که تعرفه‌های خودروهای امریکایی و برخی محصولات کشاورزی به صفر کاهش یافته است. در همین راستا، فرانسوا بایرو، نخست‌وزیر فرانسه در شبکه‌های اجتماعی روز اجماع بروکسل و واشنگتن را روز «تاریک» برای اروپا خواند. یکی از وزرای فرانسوی نیز این توافق را «نامتعادل» توصیف کرد و نماینده پارلمان اروپا از بلژیک با گرایش چپ‌گرا با تأسف نوشت: «چه بر سر اروپا آمد؟» پاسخ مقامات اتحادیه اروپا ساده است: این موقعیت می‌توانست به فاجعه‌ای تبدیل شود و به جنگی تجاری تمام‌عیار منجر گردد. با این حال، این توافق بدتر از چیزی بود که تقریبا هیچ‌یک از مقامات ارشد اتحادیه اروپا چند هفته پیش انتظارش را داشتند. دستیابی به این نتیجه نیازمند ترکیبی از امتیازدهی، دیپلماسی و حتی تملق بود.
چالش برای انتخاب گزینه بد و بدتر!
آسلاک برگ، پژوهشگر مرکز اصلاحات اروپا در لندن، در گفت‌وگو با نیویورک تایمز درباره اجماع اروپا و امریکا درباره طرح تعرفه‌ها گفت: توافق کنونی شاید یکی از بهترین نتایجی بود که اروپا می‌توانست به دست آورد. به باور این تحلیلگر: «بسیاری از واکنش‌های اولیه نشان داد که گروهی این توافق را شکستی سیاسی و تحقیری برای اتحادیه اروپا می‌دانند.» او در ادامه خاطرنشان کرد: «آیا این همان چیزی است که اتحادیه اروپا می‌خواست؟ خیر. آیا ایده‌آل است؟ خیر. اما اگر این توافق پایدار بماند- که شرط بزرگی است- دست‌کم درجه‌ای از پیش‌بینی‌پذیری را فراهم می‌کند.» چالش از دوم آوریل آغاز شد، بازه زمانی که ترامپ آن را «روز رهایی» نامید. ترامپ در باغ رز کاخ سفید تعرفه‌های جدید و اغلب سنگینی را اعلام کرد، ازجمله تعرفه ۲۰درصدی برای اتحادیه اروپا. با این همه ماروش شفچوویچ، کمیسر تجارت اتحادیه اروپا، روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری اعلام کرد: «جهانی که پیش از دوم آوریل وجود داشت، دیگر نیست.» او افزود: «ما ناچاریم خود را با شرایط جدید سازگار کنیم.» پیش‌تر اروپایی‌ها امیدوار بودند بتوانند این نرخ را به شدت کاهش بدهند و حتی در صورت ناکامی، تلافی کنند. اما از همان ابتدا، هماهنگی میان ۲۷ کشور عضو اتحادیه برای پاسخی متحد و قاطع دشوار بود، زیرا هر کشور برای حفاظت از صنایع کلیدی خود لابی می‌کرد.
پاشنه آشیل بروکسل
بعد از گذشت چند ماه، تهدیدات تعرفه‌ای ترامپ شدت گرفت. او برای مدتی کوتاه تعرفه‌های ۵۰درصدی را مطرح کرد و سپس هشدار داد که اگر اتحادیه اروپا به توافق نرسد، تعرفه‌های ۳۰درصدی اعمال خواهد کرد. در ابتدا، مقامات اتحادیه اروپا این ارقام را صرفا تاکتیک‌های مذاکراتی می‌دانستند. آنها از توافقی که بریتانیا با ترامپ امضا و تعرفه‌های ۱۰درصدی را تثبیت کرد، انتقاد داشتند. به باور آنها، اتحادیه اروپا به عنوان اقتصادی بزرگ و تاثیرگذار، باید اهرم فشاری برای دستیابی به توافقی بهتر می‌داشت، اما پس از هفته‌ها مذاکرات دشوار با تیم مذاکره‌کننده امریکایی -که شامل ۱۰ سفر تیم شفچوویچ به واشنگتن، به علاوه تماس‌ها و پیام‌های متعدد بود- مقامات تجاری اتحادیه اروپا به این نتیجه رسیدند که ترامپ درباره تهدیدات خود جدی است. این موضوع یکشنبه شب، زمانی که اورزولا فون در لاین، رییس کمیسیون اروپا، بازوی اجرایی این بلوک، با ترامپ در زمین گلفی در اسکاتلند دیدار کرد تا توافقی نهایی کند، کاملا روشن شد. ترامپ مدت‌ها بود که از اصول دوحزبی این کشور سرپیچی کرده و اتحادیه اروپا را دشمن و تجارت جهانی را سیستمی توصیف می‌کند که به زیان ایالات‌متحده وارد عمل شده است. او آماده بود تهدیدات تعرفه‌ای خود را عملی کند، حتی اگر به معنای آسیب به روابط دو سوی اقیانوس اطلس باشد. در بهار، مقامات اروپایی امیدوار بودند تعرفه‌های کلی را به ارقام تک‌رقمی پایین، که پیش از امسال رایج بود، کاهش بدهند. وقتی این هدف غیرواقعی به نظر رسید، آنها برای تعرفه ۱۰درصدی تلاش کردند. با روشن شدن جدیت ترامپ در گفت‌وگوهای متعدد با تیمش در هفته‌های اخیر
-به ویژه با هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی و جمیسون گریر، نماینده تجاری ایالات‌متحده- مذاکره‌کنندگان اروپایی به تدریج به سمت پذیرش اعطای امتیازاتی در راستای اهداف اصلی خود حرکت کردند. تا اواخر هفته گذشته، مشخص شد که آنها با تعرفه ۱۵درصدی، هم‌صدا با چند شریک تجاری دیگر امریکا، کنار خواهند آمد. مقامات اتحادیه اروپا در ابتدا برای حذف کامل تعرفه‌ها در دو سوی اقیانوس اطلس برای خودروها و محصولات صنعتی تلاش کردند، اما حالا صادرکنندگان امریکایی از تعرفه صفر برای این کالاها برخوردار خواهند شد، درحالی که به گفته مقامات ارشد کمیسیون اروپا صادرکنندگان اروپایی با تعرفه ۱۵درصدی مواجهند.
شکافی که عریان شد!
برخی سیاستمداران اروپایی، به ویژه مقام‌های رسمی فرانسه، خواستار مقاومت بیشتر این بلوک برای جلوگیری از تعرفه‌های بالاتر بودند. اتحادیه اروپا فهرستی از تعرفه‌های تلافی‌جویانه برای اعمال بر کالاهای امریکایی تدوین کرده بود، اما در ماه آوریل برای ایجاد فرصت جهت مذاکره و سپس دوباره در همین ماه، اجرای تعرفه‌ها را به تعویق انداخت و هفته گذشته، طرح‌هایی برای اعمال تعرفه بر ۹۳میلیارد یورو از محصولات امریکایی، که از ۷ آگوست اجرایی می‌شد، نهایی شد. اما حالا انتظار می‌رود با توافق جدید، این اقدامات تلافی‌جویانه معلق شوند. به باور ناظران ناهماهنگی میان کشورهای اروپایی یکی از دلایل شکست و انفعال بروکسل بود. در آن بازه زمانی و پس از آن، کشورهای مختلف دیدگاه‌های متفاوتی درباره لزوم بررسی اقدامات شدیدتر، مانند تحریم‌های تجاری علیه شرکت‌های خدماتی امریکایی، داشتند.از همین رو چند صدایی میان آنها عریان و دستیابی به اجماع نسبی دور از ذهن به نظر می‌رسید. با نزدیک شدن به تاریخ اجرای تعرفه‌های ۳۰درصدی در اول آگوست، مقامات اروپایی به این فکر افتادند که اگراین تلافی به جنگ تجاری‌ای تمام عیار تبدیل شود تا چه حد می‌تواند زیان‌بارباشد. ترامپ بارها گفته بود که اگر هر شریکی تعرفه‌های تلافی‌جویانه اعمال کند، او با تعرفه‌هایی به‌مراتب بالاتر پاسخ خواهد داد. اتحادیه اروپا اما همه اولویت‌های خود را حدف نکرد و درباره آنها عقب‌نشینی نکرد. به نوشته خبرگزاری سی‌ان‌ان، این بلوک برای تغییر مقررات سختگیرانه‌تر خود درباره کسب و کارهای دیجیتال، که دولت امریکا به دنبال آن بود به هیچ توافقی تن نداد. علاوه بر این، کشورهای اروپایی با طرح پیشنهادی پذیرش محصولات کشاورزی حساس مانند مرغ و گوشت گاو موافقت نکردند. در همین راستا گروهی از کارشناسان در پاسخ به منتقدان برخی موفقیت‌هایی که مقامات امریکایی اکنون جشن می‌گیرند، می‌گویند، طبیعتا افزایش خرید محصولات انرژی امریکا، احتمالا به هر حال رخ می‌داد. اروپا پیش‌تر در حال متنوع‌سازی منابع سوخت خود از روسیه بود. شفچوویچ، کمیسر تجارت اروپا، گفت که انگیزه اصلس از حصول این توافق - که هنوز بسیاری از جزییات آن باید نهایی و اعلام شود - تنها به تعرفه‌ها محدود نبود. او گفت: «نمی‌توانم به همه جزییات مذاکرات با ترامپ بپردازم، اما اطمینان می‌دهم که موضوع فقط تجارت نبود.» شفچوویچ اشاره کرد که مسائل امنیتی، اوکراین و روسیه نیز در این مذاکرات نقش داشتند. اروپا سخت تلاش داشته تا ایالات‌متحده را در ناتو فعال نگه دارد، درحالی که روسیه رویکردی تهاجمی‌تر در پیش گرفته و دولت امریکا تاکید دارد که کشورهای اروپایی باید هزینه‌های دفاعی بیشتری متحمل شوند. ترامپ گاهی در حمایت از اوکراین در برابر روسیه تردید نشان داده است. به نوشته رویترز، در بازه زمانی که ایالات‌متحده به شریکی چالش‌برانگیزتر برای اروپا تبدیل شده، این توافق تعرفه‌ای درباره تعلیق جنگی تجاری تمام‌عیار که هر دو طرف را متضرر می‌کرد، می‌تواند موفقیتی قابل توجه باشد.با این همه شفچوویچ گفت: «جنگ تجاری شاید برای برخی جذاب باشد، اما پیامدهای جدی دارد.» این توافق «جریان‌های تجاری را حفظ می‌کند، مشاغل در اروپا را نجات می‌دهد و فصلی جدید در روابط اتحادیه اروپا و امریکا می‌گشاید.» او نگفت که این فصل لزوما روشن‌تر خواهد بود یا خیر.
