معمای«نفوذهای نامرئی»
در سال‌های اخیر، موضوع «نفوذ» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تهدیدهای امنیتی علیه جمهوری اسلامی ایران مورد توجه نهادهای امنیتی و تحلیل‌گران سیاسی قرار گرفته است.
روزنامه آرمان امروز در گزارشی نوشت:
در سال‌های اخیر، موضوع «نفوذ» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تهدیدهای امنیتی علیه جمهوری اسلامی ایران مورد توجه نهادهای امنیتی و تحلیل‌گران سیاسی قرار گرفته است. این مسئله به‌ویژه پس از ترور شهید محسن فخری‌زاده در دماوند و اظهارات برخی مسئولان سابق، از جمله علی یونسی، به‌شکل جدی‌تری در محافل رسانه‌ای و امنیتی مطرح شد.
ماجرای دسترسی رژیم صهیونیستی به اسناد هسته‌ای ایران و انتقال آن‌ها به تل‌آویو، که با نمایش عمومی این اسناد همراه بود، یکی از نمونه‌های بارز نفوذ اطلاعاتی ارزیابی می‌شود. از سوی دیگر، در روزهای اخیر نیز رسانه‌های عبری از دستگیری یک سرباز اسرائیلی به اتهام جاسوسی برای ایران خبر دادند؛ مسئله‌ای که بار دیگر توجه افکار عمومی را به پیچیدگی‌ها و دوطرفه‌بودن پدیده نفوذ جلب کرد. کارشناسان معتقدند که نفوذ، ابزاری مؤثر در مواجهه‌های اطلاعاتی بین کشورهایی است که روابط تنش‌آمیزی با یکدیگر دارند. تجربه جنگ ۱۲ روزه، ترور دانشمندان هسته‌ای، حملات سایبری، هک سامانه‌های راداری و برخی اقدامات ایذایی در داخل کشور، همگی نشانه‌هایی از تهدیدهای پنهانی هستند که از سوی عوامل نفوذی صورت گرفته و زنگ خطر جدی برای امنیت ملی به‌صدا درآورده‌اند. بر همین اساس، تحلیل‌گران امنیتی بر ضرورت طراحی و اجرای راهکارهایی جهت شناسایی، مهار و مقابله با نفوذ تأکید دارند. ارتقای هوشیاری عمومی، پاکسازی نهادها از عوامل مشکوک، تقویت سامانه‌های حفاظتی و اطلاعاتی، و افزایش همکاری میان دستگاه‌های مسئول از جمله اقداماتی است که می‌تواند در کاهش این تهدید مؤثر واقع شود. از سوی دیگر، برخی فعالان سیاسی نیز با اشاره به شرایط اجتماعی کشور، بر اهمیت تقویت گفتگو میان دولت و ملت تأکید دارند. در همین زمینه، آذر منصوری، فعال سیاسی، در توییتی نوشته است: «ایران امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند گفت‌وگوست.» این نگاه، از لزوم توجه هم‌زمان به امنیت ملی و انسجام اجتماعی حکایت دارد؛ دو مؤلفه‌ای که در برابر تهدیدهای خارجی و نفوذ، نقش مکمل ایفا می‌کنند. در روزهایی که گمانه‌زنی‌ها درباره فعالیت‌های جاسوسی در منطقه و به‌ویژه ایران شدت گرفته، هادی اعلمی فریمان، کارشناس مسائل سیاسی، در گفت‌وگو با روزنامه آرمان امروز به تبیین ابعاد مختلف نفوذ سازمان‌یافته و کارکردهای آن در منازعات منطقه‌ای پرداخت. او معتقد است که پدیده نفوذ، دیگر صرفاً در قالب عملیات اطلاعاتی تعریف نمی‌شود، بلکه بخشی از استراتژی‌های کلان نظامی کشورها برای تغییر مسیر سیاست داخلی رقباست. اعلمی فریمان با اشاره به مبانی نظری این پدیده گفت: «وقتی از نفوذ صحبت می‌کنیم، در ادبیات آکادمیک با مفهومی طرفیم که ذیل سیاست‌های «میلیتاریستی» تعریف می‌شود. در این چارچوب، نفوذ و جاسوسی ابزارهایی هستند که کشورها برای تأثیرگذاری بر ساختار قدرت در کشور رقیب به کار می‌گیرند؛ ابزارهایی که معمولاً توسط ارتش، نیروهای امنیتی یا پلیس سیاسی دنبال می‌شود.»
از پروتکل‌های صهیونی تا آیپک: نفوذ برنامه‌ریزی‌شده و بلندمدت
به گفته او، هدف از این نوع نفوذ، فعال‌سازی گروه‌ها یا افراد ذی‌نفع در کشور هدف است تا در بزنگاه‌های تصمیم‌سازی، سیاست آن کشور را در مسیر دلخواه کشور متخاصم هدایت کنند. این کارشناس سیاسی با اشاره به تحولات پس از جنگ ۱۲ روزه اخیر میان ایران و اسرائیل اظهار کرد: «اتفاقاتی که پس از آن جنگ در داخل ایران رخ داد، ازجمله بازداشت تعدادی از عوامل جاسوسی، نشان می‌دهد که شبکه نفوذ اسرائیل، به‌ویژه از طریق موساد، فعالیت سازمان‌یافته‌ای در کشور داشته است. استفاده از ریزپرنده‌ها، عوامل نفوذی و عملیات‌های دقیق، حکایت از سطح بالای برنامه‌ریزی دشمن دارد.» وی همچنین به تفاوت عملکرد شبکه‌های نفوذ در کشورهای مختلف منطقه اشاره کرد و افزود: «در لبنان و سوریه، شبکه‌های نفوذ اسرائیل عملکرد موفق‌تری داشتند، اما در یمن به‌دلیل بافت عقیدتی و ویژگی‌های سرزمینی خاص، چندان مؤثر نبوده‌اند.»
به باور این تحلیلگر مسائل سیاسی، پروژه نفوذ از مدت‌ها پیش در دستور کار صهیونیسم بین‌الملل قرار داشته است. او با اشاره به اسناد معروف چون پروتکل‌های دانشوران صهیون گفت: «اسرائیلی‌ها با استناد به آن سند تاریخی، نقشه‌ای جامع برای تأثیرگذاری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها طراحی کرده‌اند. در ایالات متحده، این نفوذ در قالب آیپک به‌صورت آشکار دیده می‌شود، اما در کشورهای اسلامی، چهره مخفی‌تر و عملیات‌محورتری دارد.» اعلمی فریمان راهکار مقابله با این تهدید را در تقویت همبستگی ملی، اعتماد عمومی به ساختار سیاسی و افزایش شفافیت در حاکمیت می‌داند. به گفته او: «هیچ ایرانی منصف و باوجدان، تمایلی به خدمت به دشمن ندارد، مگر آنکه یا نسبت دچار وسوسه‌های مالی شده باشد.» او در پایان تأکید کرد: «جذب افراد از سوی سازمان‌های بیگانه عمدتاً از مسیر ضعف‌های اقتصادی، ناامیدی اجتماعی یا حتی فریب از سوی اتباع بیگانه انجام می‌شود. البته تعیین ابعاد دقیق این نفوذها، وظیفه نهادهای امنیتی است، اما شرط موفقیت در این میدان، انسجام داخلی و تقویت هویت ملی است.»
