بریکس در غیاب سران

روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت:

نشست دو روزه بریکس در حالی روز یکشنبه در شهر ریودوژانیروی برزیل با دستورکار «جنوب جهانی فراگیر و پایدار» آغاز به کار کرد که عدم حضور سران این بلوک نوظهور اقتصادی بازتاب‌های زیادی را به دنبال داشته است. غیبت پررنگ رؤسای‌جمهور چین و روسیه، موسسان این گروه و نیز غیبت سران سه کشور عضو تازه پیوسته یعنی ایران، مصر و امارات، نشان از شکنندگی بریکس در مواجهه با آزمون انسجام دارد. وزرای دارایی کشورهای عضو بریکس در روز شنبه خواستار خروج انحصار ریاست صندوق بین‌المللی پول از اروپا شدند؛ اما عدم استقبال سران از نشست روز یکشنبه نشان می‌دهد ایفای نقش سیاسی پررنگ‌تر برای شکل‌دهی به یک ائتلاف جهانی و تبدیل آن به سدی در برابر نفوذ آمریکا همچنان امری دور از دسترس است. این برای تهران که تلاش می‌کند با نزدیکی به شرق و جنوب جهانی در قالب گروه بریکس، پشتوانه‌ای سیاسی و اقتصادی فراهم کند، خبر امیدوارکننده‌ای نیست.

«موزه هنر مدرن ریو» مکانی است که سران و وزرای خارجه کشورهای عضو بریکس یا همان اقتصادهای نوظهور جهان روزهای یکشنبه و دوشنبه در آن گرد هم آمدند تا در هفدهمین نشست این گروه درباره طیف وسیعی از موضوعات، از تنش در غرب آسیا و حمله به یکی از کشورهای عضو یعنی ایران تا بحران انسانی در غزه و تعرفه‌‌‌های تجاری اعمال‌‌‌شده از سوی دونالد ترامپ رئیس‌‌‌جمهور آمریکا، بحث و تبادل‌نظر کنند.

سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، شامگاه شنبه وارد برزیل شد تا در نشست بریکس به میزبانی برزیل در ریو‌‌‌دو‌‌‌ژانیرو شرکت کند. حضور وزیر خارجه کشورمان در جمع همتایان خود از روسیه، هند، چین، برزیل و آفریقای جنوبی ( اعضای بنیان‌گذار بریکس) که در زمره کشورهای قدرتمند و دارای نفوذ جهان به شمار می‌‌‌روند، آن هم کمتر از دو هفته بعد از پایان تجاوز رژیم صهیونیستی و بمباران مراکز هسته‌‌‌ای کشورمان توسط ایالات متحده آمریکا از اهمیت ویژه‌‌‌ای برخوردار است. نشست سران گروه بریکس متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی، اتیوپی، امارات متحده عربی، ایران، عربستان سعودی و مصر در برزیل ظهر روز گذشته آغاز شد و قرار است به مدت دو روز ادامه یابد.

اسماعیل بقایی در این خصوص در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «برای شرکت در هفدهمین اجلاس سران کشورهای عضو ‎بریکس وارد ریودوژانیرو در ‎برزیل شدیم.» بقایی نوشت: «شعار "جنوب جهانی فراگیر و پایدار" را باید با همکاری همه‌‌‌جانبه بین کشورهای عضو این سازمان به پیش برد.» به گفته سخنگوی دستگاه دیپلماسی، عراقچی قرار است در این روز علاوه بر مشارکت در برنامه‌‌‌های اجلاس، با همتایان و برخی دیگر از مقام‌‌‌های عالی‌رتبه شرکت‌کننده دیدار و رایزنی کند.

حاضران و غایبان ریودوژانیرو

نشست سران بریکس در برزیل در شرایطی در حال برگزاری است که چهار نفر از سران کشورهای مهم عضو غایب نشست هستند. شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، با ربودن بخشی از توجه از اجلاس امسال، تصمیم گرفت نخست‌وزیرش را به جای خود بفرستد. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، نیز به دلیل حکم بازداشت از سوی دادگاه کیفری بین‌المللی، به صورت آنلاین در این اجلاس شرکت می‌کند و سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، به نمایندگی از مسکو در این نشست حضور دارد. مسعود پزشکیان، رئیس‌‌‌جمهور ایران و عبدالفتاح السیسی، رئیس‌‌‌جمهور مصر نیز در نشست حاضر نخواهند بود. با‌این‌حال، بسیاری از سران کشورها، از جمله نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند و سیریل رامافوسا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، روزهای یکشنبه و دوشنبه برای بحث و گفت‌وگو در موزه هنرهای مدرن ریو گرد هم خواهند آمد.

بریکس و جنگ 

سازمان کشورهای بریکس از همان ابتدا و با هدف شکل دادن به مجموعه‌‌‌ای بنیان نهاده شد که بتواند نظمی تازه و البته غیر‌غربی را در جهان ایجاد کند؛ اتحاد اقتصادهای نوظهور که ایران هم عضویت در آن را برای پیشبرد اهداف خود ضروری می‌‌‌دانست و اکنون به فاصله کمتر از یک ماه از تعرض رژیم اسرائیل به تمامیت ارضی خود، از کشورهای عضو بریکس بیش از هر موضوع دیگری، اتخاذ موضعی صریح‌‌‌تر درباره این تجاوز را خواهد خواست.

بدعت خطرناک

البته چین روز گذشته  بار دیگر هدف قرار دادن تاسیسات هسته‌ای ایران توسط آمریکا را محکوم کرد و از بی‌توجهی به قوانین بین‌المللی انتقاد نمود. وانگ‌یی، وزیر خارجه چین، در جریان سفر خود به فرانسه در این باره گفت: «ایالات متحده به‌صورت وقیحانه تاسیسات هسته‌ای یک کشور مستقل، ایران، را بمباران کرد. این یک بدعت خطرناک است.»

وی در این باره تاکید کرد که «اگر این اقدام به فاجعه هسته‌ای منجر شود، کل جهان بهای آن را خواهد پرداخت.»

وانگ یی در ادامه افزود: «اگر تنها قدرت ملی تعیین‌کننده درست و نادرست باشد، پس قوانین کجاست؟ عدالت کجاست؟ این به‌اصطلاح قدرت، صلح واقعی به ارمغان نخواهد آورد. این جعبه پاندورا را باز خواهد کرد.» منظور از اصطلاح «جعبه پاندورا» آن است که چنین اقدامی پیامد‌های نامعلومی خواهد داشت که قابل پیش‌بینی و ارزیابی نیستند. رویترز گزارش داد دو منبع که نخواستند نامشان فاش شود گفتند که پیش از این اجلاس، مذاکره‌‌‌کنندگان برای یافتن زبان مشترک برای بیانیه مشترک در مورد بمباران غزه، تجاوز رژیم اسرائیل علیه ایران و اصلاح پیشنهادی شورای امنیت با اختلافاتی مواجه بودند.