عملیات در تاریکی
در یک چرخش سیاسی دراماتیک، دونالد ترامپ که در ابتدا و ظاهرا برای منصرف کردن اسرائیل از حمله به ایران تلاش می‌کرد، در نهایت از این عملیات نظامی حمایت کرد. وال استریت ژورنال در گزارشی اختصاصی به بررسی مذاکرات پشت پرده و جزئیات تغییر ناگهانی موضع کاخ سفید می‌پردازد.
روزنامه شرق در گزارشی نوشت:
چهارشنبه شب، درست پس از پایان پرده اول نمایش «بینوایان» در مرکز کندی، سناتور لیندزی گراهام (جمهوری‌خواه از کارولینای جنوبی)، رئیس‌جمهور ترامپ را برای گفتگویی کوتاه درباره ایران به کناری کشید. گراهام، مدیریت دولت ترامپ در مسئله هسته‌ای را بدون کشته شدن افراد، ستود. ترامپ در اشاره به مذاکرات بی‌سرانجام با تهران گفت: «بله، در حال تلاش هستیم.» و سپس افزود: «اما گاهی باید کاری را که لازم است انجام داد.» گراهام این جمله را نشانه‌ای از اشاره ترامپ به احتمال حمله اسرائیل به دشمن دیرینه‌اش برداشت کرد.
این دیدار، نقطه عطفی در میانه هفته‌ای پرالتهاب بود؛ هفته‌ای که در آن ترامپ از تلاش برای پیشگیری از حمله اسرائیل، به حمایت از کارزار غافلگیرانه حملات هوایی علیه تأسیسات هسته‌ای و رهبران ارشد نظامی و غیرنظامی ایران تغییر موضع داد؛ چرخشی ناگهانی که چشم‌انداز متزلزل دستیابی به توافق را بیش از پیش آشکار ساخت.
ترامپ روز جمعه اعلام کرد که از طرح‌های حمله اسرائیل آگاه بوده و مدعی شد که این عملیات تنبیهی، احتمال دستیابی به یک توافق هسته‌ای را حتی بیشتر می‌کند. ترامپ در گفتگو با وال استریت ژورنال گفت: «آنها باید معامله می‌کردند و هنوز هم می‌توانند تا زمانی که چیزی برایشان باقی مانده، معامله کنند.»
نخستین نشانه‌های تردید
با این حال، به نظر می‌رسید که ترامپ در اوایل هفته چندان خوش‌بین نبود. به گفته مقامات آمریکایی، او روز یکشنبه تیم امنیت ملی خود را به کمپ دیوید فراخواند و طی بحثی درباره خاورمیانه به آنها گفت که به طور فزاینده‌ای نسبت به موافقت تهران با یک توافق بدبین است. قرار بود ترامپ و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز بعد با یکدیگر گفتگو کنند و به گفته مقامات آمریکایی، رئیس‌جمهور قصد داشت به رهبر اسرائیل بگوید هرگونه حمله‌ای را تا زمانی که تلاش‌های دیپلماتیک استیو ویتکاف، فرستاده ویژه، مسیر خود را طی نکرده، به تعویق بیندازد.
ترامپ در نامه‌ای در ماه مارس به مقامهای ارشد ایران یک مهلت دوماهه را از زمان آغاز مذاکرات برای رسیدن به توافق تعیین کرده بود؛ ضرب‌الاجلی که ساعاتی قبل از آغاز حملات اسرائیل به پایان رسید. اما ایران پیشنهاد آمریکا مبنی بر اجازه غنی‌سازی موقت اورانیوم در ازای توقف نهایی عملیات سانتریفیوژهای داخلی را رد کرده بود. در تمام این مدت، فشار نتانیاهو برای حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران همواره در پس‌زمینه جریان داشت؛ تهدیدی که روزبه‌روز بزرگ‌تر می‌شد.
فشار نتانیاهو و آخرین تلاش‌های دیپلماتیک
به گفته مقامات آمریکایی، ترامپ در تماس تلفنی روز دوشنبه با نتانیاهو گفت که می‌خواهد دیپلماسی با تهران کمی بیشتر ادامه یابد. اما حتی خود ترامپ نیز در حال از دست دادن ایمان به استراتژی‌اش بود. این مقامات افزودند که نتانیاهو مخالفت همیشگی خود را تکرار کرد و گفت ایران توافقی را که ترامپ می‌خواهد، امضا نخواهد کرد و اسرائیل باید به آماده‌سازی برای حملات ادامه دهد.
به نظر می‌رسید این پیام در ترامپ اثر کرده بود. او در مصاحبه‌ای با نیویورک پست که روز چهارشنبه منتشر شد، درباره چشم‌انداز توافق هسته‌ای با ایران گفت: «اعتمادم به این موضوع کمتر و کمتر می‌شود.» وی افزود: «به نظر می‌رسد آنها در حال تعلل هستند و فکر می‌کنم این مایه تأسف است، اکنون نسبت به چند ماه پیش اطمینان کمتری دارم.»
سال‌ها بود که نتانیاهو تلاش می‌کرد مانع از مذاکرات تحت رهبری آمریکا با ایران بر سر برنامه هسته‌ای‌اش شود و استدلال می‌کرد که تنها نابودی سانتریفیوژهای غنی‌سازی و سایر تأسیسات می‌تواند تضمین کند که تهران مخفیانه در حال ساخت بمب نیست. رهبر اسرائیل از اینکه ترامپ در دور اول ریاست‌جمهوری خود توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را که توسط باراک اوباما منعقد شده بود، پاره کرد، بسیار خشنود بود و زمانی که ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش برای توافقی سخت‌گیرانه‌تر فشار آورد، عقب‌نشینی کرد
شمارش معکوس برای حمله
آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا در ماه ژانویه به این نتیجه رسیدند که اسرائیل در حال بررسی حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران است. تحلیل‌های اطلاعاتی حاکی از آن بود که اسرائیل تیم جدید ترامپ را برای حمایت از این تهاجم تحت فشار قرار خواهد داد، زیرا آنها رئیس‌جمهور جدید را برای پیوستن به یک حمله، قابل اعتمادتر از جو بایدن، رئیس‌جمهور سابق، می‌دانستند. بر اساس این ارزیابی، اسرائیلی‌ها معتقد بودند که پنجره فرصت برای متوقف کردن تلاش تهران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای در حال بسته شدن است.
در نشانه‌ای از افزایش نگرانی‌ها درباره حمله اسرائیل و پاسخ ایران، وزارت امور خارجه آمریکا روز چهارشنبه دستور خروج تمام کارکنان غیرضروری از سفارت آمریکا در بغداد را صادر کرد و اجازه خروج کارکنان غیرضروری و اعضای خانواده‌هایشان از بحرین و کویت را نیز داد. همزمان، پیت هِگزِت، وزیر دفاع، اجازه خروج داوطلبانه وابستگان نظامی از سراسر خاورمیانه را صادر کرد. ژنرال اریک کوریلا، فرمانده ارشد نیروهای آمریکایی در خاورمیانه، شهادت خود در کنگره را که برای روز بعد برنامه‌ریزی شده بود، لغو کرد و به مقر فرماندهی مرکزی در تامپا بازگشت.
در حالی که اضطراب در خاورمیانه و واشنگتن رو به افزایش بود، ترامپ به همراه گراهام و دیگر حامیانش از تماشای موزیکال مورد علاقه‌اش در مرکز کندی لذت می‌برد.
آغاز عملیات و واکنش کاخ سفید
وقتی ترامپ و نتانیاهو روز پنجشنبه بار دیگر گفتگو کردند، رهبر اسرائیل به ترامپ گفت که این آخرین روز از مهلت ۶۰ روزه‌ای است که او برای توافق ایران تعیین کرده بود. به نوشته وال استریت ژورنال و به گفته مقامات مطلع از این تماس، نتانیاهو گفت که اسرائیل دیگر نمی‌تواند منتظر بماند. اسرائیل باید از خود دفاع کرده و ضرب‌الاجلی را که خودِ ترامپ تعیین کرده بود، اجرا کند. به گفته مقامات دولت، ترامپ پاسخ داد که ایالات متحده مانع نخواهد شد، اما تأکید کرد که ارتش آمریکا در هیچ عملیات تهاجمی کمک نخواهد کرد. ترامپ در کاخ سفید به خبرنگاران گفت که این حمله را قریب‌الوقوع توصیف نمی‌کند، «اما این چیزی است که به خوبی می‌تواند اتفاق بیفتد.» او ادعا کرد در حالی که آمریکا و ایران به توافق نزدیک بودند، حملات اسرائیل می‌توانست «آن را به باد دهد.»
اسرائیل عملیات خود را عصر پنجشنبه، زمانی که ترامپ در یک پیک‌نیک برای اعضای کنگره در محوطه کاخ سفید حضور داشت، آغاز کرد. او بعداً به جی. دی. ونس، معاون رئیس‌جمهور، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، هگزت، وزیر دفاع، ژنرال دن کین، رئیس ستاد مشترک ارتش و دیگر مقامات ارشد در اتاق وضعیت پیوست تا رویدادها را رصد کنند.
روبیو در بیانیه‌ای اعلام کرد که اسرائیل به صورت یک‌جانبه عمل کرده و آمریکا هیچ نقشی در این حمله نداشته است؛ هرچند اذعان کرد که اسرائیل پیش از آغاز عملیات، واشنگتن را مطلع کرده بود. این تنها اظهارنظر رسمی از سوی آمریکا در حین انجام حمله بود.
بمب‌ها به تأسیسات کلیدی هسته‌ای ایران در نطنز اصابت کرده و به آن آسیب رساندند و فرماندهان ارشد نظامی از جمله سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، هدف قرار گرفتند. نتانیاهو متعهد شد که این عملیات تا هر زمان که لازم باشد ادامه خواهد یافت.
ترامپ که هفته را با مقاومت در برابر حمله به ایران آغاز کرده بود، به سرعت آن را به عنوان یک کارزار موفق که می‌تواند تلاش‌های دیپلماتیک او را تقویت کند، پذیرفت. او روز جمعه در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «ایران باید قبل از آنکه چیزی باقی نماند، توافق کند و آنچه را که زمانی به عنوان امپراتوری ایران شناخته می‌شد، نجات دهد.»
