پایان پوپولیسم در ارتباط دولت و مردم
رابطه دولت در کشور ما رابطه دولت و ملت، امری سامان نیافته است. هنوز مشخص نیست با پایان انتخابات، مطالبات مردم چطور باید به دولت برسد و این مطالبات چطور باید عملیاتی شود.
محمدرضا جوادی یگانه رئیس مرکز ارتباطات مردمی نهاد ریاست جمهوری در گفتگوئی با روزنامه ایران گفت:
رابطه دولت در کشور ما رابطه دولت و ملت، امری سامان نیافته است. هنوز مشخص نیست با پایان انتخابات، مطالبات مردم چطور باید به دولت برسد و این مطالبات چطور باید عملیاتی شود. این مسأله زمانی دشوارتر می‌شود که به یاد بیاوریم اساساً مفهوم «مردم» واژه‌ای گنگ و بدون مدلول است و آنچه در جامعه وجود دارد، گروه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی، مثلاً کشاورز، کارمند یا معلم، با سلیقه‌ها و گرایش‌های متفاوت است. حال چگونه باید به مطالبات این گروه‌های مختلف اجتماعی پاسخ داد تا «عدالت» هم اجرا شود؟ درباره رابطه دولت و مردم در دولت چهاردهم با محمدرضا جوادی یگانه، رئیس مرکز ارتباطات مردمی نهاد ریاست جمهوری گفت و گو کرده‌ایم؛ رئیس مرکزی که به طور مستقیم مطالبات مردم را به دولت و رئیس‌جمهوری منتقل می‌کند. تا اینجای کار، مهم‌ترین تغییر در این نهاد نسبت به گذشته، قطع فرآیندهای مبتنی بر پوپولیسم است، به این معنی که به درخواست‌های فردی برای دریافت پول یا منابع دیگر مستقیم توجه نمی‌شود،بلکه مسأله حل معضلات عمومی است، نه نیازهای فردی.
شما در شهریورماه 1403 کار خود را در مرکز ارتباطات مردمی نهاد ریاست جمهوری شروع کردید. در ابتدای کار خود با چه وضعیتی روبه‌رو بودید و در آن زمان در این مرکز چه ارتباط و چه نگاهی به مردم وجود داشت؟
مرکز ارتباطات مردمی ریاست جمهوری سابقه‌ای طولانی دارد. پیش از انقلاب به شکل یک اداره کلی برای رسیدگی به شکایت‌ها فعالیت می‌کرد. در دهه‌های 1370 و 1380 این مرکز به مرکز ارتباطات مردمی تبدیل شد و همچنان وظیفه پاسخگویی به شکایت‌ها را هم برعهده دارد. در کنار این وظیفه، با برجسته شدن موضوع سفرهای استانی رؤسای جمهوری، به ویژه از زمان آقای احمدی‌نژاد، مرکز ارتباطات مردمی بیشتر مطرح شد. در این دوره از سفرهای استانی رؤسای جمهوری، مردم تشویق می‌شدند نامه بدهند و درخواست‌های خود را مستقیماً به رئیس‌جمهوری اعلام کنند. از سال ۱۳۸۷ که اطلاعات آماری شماره تماس و سامانه ۱۱۱، سامانه ۶۱۳۳ به همراه اطلاعات آماری نامه‌های دستی مردم جمع‌آوری شده، تا امروز حدود ۲۰ میلیون تقاضا از حدود ۱۵ میلیون نفر ثبت شده است. از این تعداد، ۱۹ میلیون مربوط به تقاضای فردی است که شامل درخواست کمک، وام، اشتغال، حل مشکلات شخصی و مسائل درمانی می‌شود. مردم در سفرهای رؤسای جمهوری یا غیر سفرها، تشویق می‌شدند مشکلات خود را بیان کنند و پاسخ هم دریافت کنند. اما این رویکرد از عدالت فاصله دارد، زیرا آن دسته از مردم که دسترسی و نزدیکی بیشتری به رؤسای جمهوری یا ارکان دولت دارند، مورد توجه ویژه قرار می‌گیرند و در مقابل، بقیه مردم کمتر دیده می‌شوند. آقای دکتر پزشکیان به این شیوه از ارتباط با مردم نقد داشت و معتقد بود کمک‌ها نباید فقط به افرادی داده شود که به رئیس جمهوری دسترسی دارند یا به نوعی با نامه یا هر شیوه دیگری، توجه ارکان دولت و رؤسای جمهوری را به خود جلب می‌کنند یا اینکه در سفرهای استانی و مراسم استقبال و سخنرانی‌ها حضور دارند. براساس همین تأکید آقای دکتر پزشکیان، در سفرهای استانی جدید، اساساً «استقبال مردمی از رئیس جمهوری در مسیر» از سفرها حذف شد و به جای آن رئیس‌جمهوری به صورت مستقیم و در سالن‌هایی مانند مصلی یا ورزشگاه مشکلات مردم را می‌شنود و با آنان دیدار می‌کند. این تغییر نگاه مورد تأکید دکتر پزشکیان، سیاست اجرایی مورد تأکید مجموعه نهاد ریاست جمهوری و معاونت اجرایی رئیس جمهوری شده است که درعین حال سرپرست نهاد ریاست جمهوری هم هستند. نگاه جدید به این صورت است که در سفرهای استانی شکایت‌ها، انتقادات و پیشنهاد های مردم ثبت و پیگیری شود. اما هدف از ثبت این شکایت ها یا انتقاد و پیشنهاد، این است که اگر بخشی از دستگاه اجرایی بد عمل می‌کند، در آن حوزه مشکلات مردم شناسایی و حل شود.
گفتید از سال ۸۷ آمار نامه‌های دریافتی در سفر استانی وجود دارد. سفرهای استانی در دولت‌های هاشمی و خاتمی هم بود، اما به نظر می‌رسد شما از یک تغییر رویه خبر می‌دهید؛ یعنی تا پیش از دولت چهاردهم، روند رایج این بود که هر کسی می‌توانست نامه خود را به تیم همراه رئیس‌جمهوری برساند و کمک مالی دریافت کند و بر همین اساس فهرست بلندی از این درخواست‌ها وجود دارد.
سالانه منابع بودجه برای این موضوع پیش‌بینی می شد که بخشی از آن به مرکز ارتباطات مردمی اختصاص می‌یافت. اما در دولت چهاردهم ما موارد درخواست‌های شخصی از قبیل مساعدت مالی و تقاضای اشتغال را از دستور اولویت کار مرکز جابه‌جا کردیم و تمرکز خود را بر سفرهای استانی و ارتباط مستقیم با مردم گذاشتیم تا نظرات مردم را به صورت فعال دریافت کنیم. به این معنا که منتظر نمی‌مانیم مردم به ما اطلاع دهند، خودمان به مناطق مختلف می‌رویم تا اطلاع کسب کنیم و نظرات آنان را درباره بخش‌های مختلف جویا شویم. برای هر سفر استانی، پیش از آغاز سفر، پیمایش تلفنی انجام می‌شود تا مشکلات استان شناسایی و رضایت مردم از عملکرد مسئولان استانی سنجیده شود. همچنین از مردم پرسیده می‌شود اگر جای رئیس‌جمهوری بودند، کدام کار را در اولویت قرار می‌دادند؟ اطلاعات این پیمایش‌ها علاوه بر رئیس‌جمهوری، در اختیار همه اعضای هیأت دولت قرار می‌گیرد. علاوه بر این، با تأکید رئیس‌جمهوری، پروژه‌ای پیمایشی را دنبال کردیم که نتایج اولیه آن تازه به دست آمده. در این پروژه، هر دستگاه دولتی یا خدماتی، مجموعه‌ای از خدمات را به مردم ارائه می‌دهد. از طریق یک پیمایش حضوری میزان رضایت مردم از این خدمات را ارزیابی کردیم. قرار است این پیمایش به صورت منظم تکرار شود تا ببینیم چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا رضایت مردم در بخش‌های مختلف افزایش یابد.
بنابراین مرکز ارتباطات مردمی و خود نهاد ریاست جمهوری ، بنا به تأکید آقای پزشکیان، به جای اینکه دنبال جلب رضایت یک فرد باشد که نامه می‌نویسد و مبلغی یا کمکی دریافت می‌کند، می‌خواهد گلوگاه‌هایی را که مانع رسیدن منابع به عده کثیری از مردم می‌شود شناسایی و نواقص را در حوزه اجرایی برطرف کند؟
دقیقاً همین‌طور است. مسأله عدالت بسیار مهم است که خب، به آن توجه نمی‌شود. ما بر مبنای رویکرد عدالت محور، معتقدیم درست است که مسأله هر شهروند باید حل شود، اما تشویق به استقبال از سفرهای استانی و دریافت نامه‌های متعدد از مردم هم باعث افزایش تعداد درخواست‌ها می‌شود، هم کاستن از جایگاه مردم است و هم میان آنان تبعیض ایجاد می‌کند. بسیاری از مردم در استان‌ها امکان یا تمایل ندارند در سفرهای استانی به مراکز استان‌ها و دیدار رئیس‌جمهوری بیایند. لذا توجه فقط به کسانی که می‌توانند به مرکز استان بیایند و نامه بدهند، بی‌عدالتی است. بنابراین به جای اولویت دادن به درخواست‌های شخصی، اولویت را در رسیدگی به شکایت‌های مردمی از دستگاه‌های دولتی داده‌ایم. اگر در دستگاه دولتی مشکلی پیش بیاید یا عملکرد دستگاهی با دستگاه دیگر در تعارض با منافع مردم باشد یا برخورد نامناسبی با مردم انجام شد، مردم اطلاع می‌دهند و باید هم اطلاع دهند تا مسأله را پیگیری کنیم. زیرا این امر فقط به یک نفر مربوط نیست و خیر و شر آن متوجه جمع کثیری از مردم است. در مرکز ارتباطات نهاد ریاست جمهوری با شماره‌های ۱۱۱ که در استانداری‌ها مستقر است و تلفن ۶۱۳۳ که در نهاد ریاست جمهوری مستقر است، به شکایات مردم پاسخ می‌دهیم و تلاش می‌کنیم مشکلات آنان را حل کنیم. «شکایت فردی» با «درخواست شخصی» فرق دارد؛ ما موظف به رسیدگی به همه شکایت‌ها هستیم، اما رسیدگی به درخواست‌های شخصی در اولویت ما نیست. بخش بازرسی وزارتخانه‌ها، بازرسی استانداری‌ها و ارتباطات مردمی در این زمینه فعال هستند و ما در کنار آنها پیگیری می‌کنیم. زیرا عدالت و رسیدگی به مشکلات عمومی مردم باید در اولویت باشد و نباید تبعیض یا تحقیر در کار باشد.
در سفرهای گذشته استانی به بهانه جمع کردن نامه‌های مردم، سعی می‌شد جمعیت استقبال کننده‌ها زیادتر شود؟
در سفرهای استانی اخیر، همچنان حجم قابل توجهی از نامه‌ها و درخواست‌ها به ثبت می‌رسد؛ به‌عنوان مثال در سفرهای خراسان شمالی و خوزستان نزدیک ۷۰ هزار نامه دریافت شد که ۹۰ درصد آنها مربوط به درخواست‌های شخصی است. در خوزستان علاوه بر درخواست‌های کمک مالی، اشتغال نیز از دغدغه‌های اصلی مردم در نامه‌ها بود. با وجود این رویکرد دولت و تأکید رئیس‌جمهوری این است که این درخواست‌ها باید از مسیرهای قانونی و نهادهای مربوطه پیگیری شود تا رئیس‌جمهوری بتواند با دریافت شکایات، ایده‌ها، نقدها و پیشنهادها از مردم و نخبگان هر استان، به بهبود وضعیت کمک کند. به عنوان مثال در سفر خوزستان، اعتراضات مردمی بسیار پررنگ بود و رئیس‌جمهوری در سخنان کوتاه خود تأکید کرد که صدای مردم را شنیده است. برخی منتقدان این اعتراضات را بهانه‌ای برای تخریب دولت قرار دادند، اما واقعیت این است که مردم با صدای بلند مطالبات خود را به گوش مسئولان رساندند. در این سفر، مردم از ابتدای حضور استاندار و امام جمعه پشت تریبون، با شعارهای «بیکاری، بیکاری» اعتراض خود را اعلام کردند و حتی اجازه ندادند رئیس‌جمهوری به طور کامل صحبت کند. به پیشنهاد و با همراهی رئیس‌جمهوری، نمایندگان اقوام مختلف و اقشار گوناگون فرصت یافتند مطالبات خود را بیان کنند. این حضور و اعتراض گسترده، فرصتی بود تا رئیس‌جمهوری به صورت مستقیم با مسائل استان آشنا شود و صدای واقعی مردم را بشنود. رئیس‌جمهوری در این سفر به‌روشنی اعلام کرد که هدف اصلی حضورش شنیدن صدای مردم است، نه سخنرانی و پاسخگویی صرف. این دیدار مردمی به‌خوبی توانست به هدف خود برسد و نشان داد ارتباط رو در رو با مردم و شنیدن دغدغه‌های آنان، محور اصلی سفرهای استانی است. همچنین در دیدار با نخبگان، فعالان اقتصادی و شورای برنامه‌ریزی خوزستان نیز اعتراضات و دغدغه‌های مردم مطرح شد که نشان از ضرورت توجه ویژه به مسائل این استان دارد. در مجموع، سفرهای استانی فرصتی برای شنیدن مستقیم صدای مردم و درک بهتر مشکلات آنان است و تأکید رئیس‌جمهوری این است که این ارتباط صمیمانه و شنیدن مطالبات، گام اول در مسیر حل مشکلات است.
الان ارتباط مردم با نهاد ریاست‌جمهوری براساس سامانه تنظیم شده، در این سامانه بخش‌هایی چون ثبت شکایت، پیگیری شکایت، نقض اجرای قانون اساسی، گزارش فساد و مانند اینها هم هست. اما حالا در خیابان پاستور می‌بینیم که عریضه‌نویس‌ها همچنان هستند. یعنی کسانی از مردم پول می‌گیرند تا مشکلات شان را برای رئیس‌جمهوری بنویسند. این عریضه‌ها دریافت می‌شود؟
مرکز پذیرش مراجعین در نهاد ریاست‌جمهوری، به‌عنوان یکی از بخش‌های کلیدی فعالیت‌های نهاد ریاست جمهوری، مربوط به حضور کسانی است که به صورت شخصی مراجعه می‌کنند. علاوه بر این، این مرکز مدیریت شبانه پاسخگویی تمامی دستگاه‌های دولتی را نیز بر عهده دارد. به این معنی که پس از پایان ساعت اداری، ما هماهنگی کامل بین وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها و استان‌ها را برقرار می‌کنیم تا حتماً یک نماینده پاسخگو در هر بخش از هر دستگاه در مرکز حضور داشته باشد. این شماره‌ها در اختیار مرکز است و به‌طور مستمر رصد و کنترل و پیگیری هم می‌شود. مرکز ارتباطات مردمی نهاد ریاست‌جمهوری، هم مرجع این مسأله در خود نهاد ریاست‌جمهوری است و هم محل رجوع نهایی مردم؛ بنابراین باید به معنای واقعی کلمه، ملجأ و پناهگاه مردم باشد. به این معنی که اگر کسی حتی نیمه‌شب مراجعه کند، در مرکز ارتباطات مردمی کسی هست که پاسخگو باشد. علاوه بر این، مرکز ارتباطات مردمی به عنوان دریافت‌کننده درخواست‌های مردمی در پردیس حکومتی هم فعالیت می‌کند، به این معنی که هر مراجعه‌کننده می‌تواند نامه یا درخواست خود از هر بخش پردیس حکومتی را در این جا ثبت کند. نمایندگان دستگاه‌های پرمراجعه مانند جهاد کشاورزی، نیروی انتظامی، وزارت بهداشت، نیروهای مسلح، قوه قضائیه و تأمین اجتماعی در این مرکز حضور دارند تا پاسخگوی مردم باشند. همچنین عریضه‌نویس‌هایی نیز مستقر هستند تا درخواست‌های مالی مردم را ثبت کنند. ببینید! در سال‌های اخیر وضعیت اقتصادی بویژه به دلیل تحریم‌ها، دشوار شده و بخش زیادی از مردم با مشکلات مالی، درمانی و اشتغال مواجه‌اند. مردم درخواست‌هایی در این زمینه‌ها دارند، اما رویکرد ما پاسخ مستقیم به این درخواست‌ها نیست؛ بلکه آنان را به نهادهای حمایتی و مربوطه ارجاع می‌دهیم. در سامانه‌ای که ایجاد کردیم، بخشی برای مشاوره در نظر گرفته شد تا مردم بدانند باید به کدام نهاد مراجعه کنند. منطقاً هر نهاد باید وظایف خود را انجام دهد. ما نامه‌های مردم را دریافت و ثبت می‌کنیم، اما درخواست‌ها را به نهادهای ذی‌ربط منتقل می‌کنیم. در این راستا، روال مناسبی شکل گرفته است؛ استخدام در کشور تنها از طریق فراخوان و آزمون سراسری انجام می‌شود تا همه افراد بتوانند به صورت عادلانه شرکت کنند. استخدام با امضای طلایی یا توصیه‌های شخصی نه منطقی است و نه با عدالت سازگار.
قبلاً این‌گونه بود؟
همیشه این‌گونه بود. در دوره‌های گذشته، بسیاری از کارمندان هر اداره از همان شهرستان بودند و بدون فراخوان استخدام می‌شدند. اما وقتی مبنای استخدام بر فراخوان باشد و همه به طور یکسان حق حضور در فراخوان‌ها و آزمون‌ها را داشته باشند، عدالت رعایت می‌شود. قبلاً در سفرهای استانی میز خدمت داشتیم که همه معاونان وزرا و وزرا حضور داشتند. مثلاً اگر من به عنوان یک شهروند مشکلی داشتم و می‌خواستم که پولی به من پرداخت شود و ۱۰۰ نفر در صف بودند، من می‌آمدم امضا می‌گرفتم و وزیر دستور می‌داد که من را در اولویت قرار دهند. این روش درست نیست و کمک‌هایی از این دست قواعد خود را دارد. تلاش ما این بود که این فضا را به سمتی ببریم که عدالت بیشتر رعایت شود، چون شعار رئیس‌جمهوری عدالت است.
در هفته و ماه چقدر نامه دریافت می‌کنید؟ چه تعداد تماس تلفنی و چه تعداد در سامانه نامه دریافت می‌کنید؟ درخواست‌ها در چه حوزه‌هایی هستند؟
ورودی‌ها متنوع و گسترده است. در صورتی که تجمعی مقابل نهاد ریاست جمهوری برگزار شود، علاوه بر رسیدگی به درخواست‌های فردی، درخواست‌های گروهی، جمعی و حقوقی این تجمع نیز بررسی می‌شود. به طور معمول هفته‌ای دو تا سه تجمع مقابل نهاد ریاست جمهوری برگزار می‌شود. سایر دستگاه‌ها نیز تجمعاتی دارند که عمدتاً مربوط به مشکلات صنفی و معیشتی مردم است و ما به این موارد نیز رسیدگی می‌کنیم. یکی از مهم‌ترین تجمعات همیشگی، مربوط به مشکلات بازنشستگان است که اگر با دستگاه مربوطه به نتیجه‌ای نرسند، مقابل نهاد ریاست جمهوری تجمع می‌کنند. اما به طور کلی، تماس‌های تلفنی از طریق سامانه‌های ۱۱۱ و ۶۱۳۳ برقرار است. سامانه ۱۱۱ به گونه‌ای طراحی شده تا تماس‌های مردم در هر استان از همان استان پاسخ داده شود، زیرا مسائل استانی باید در همان استان حل شوند. سامانه ۶۱۳۳ به همین صورت فعالیت می‌کند. همچنین نامه‌هایی که به دست رئیس‌جمهوری، معاون رئیس‌جمهوری یا وزرا می‌رسد، پس از بررسی به ما ارسال می‌شود. به این ترتیب، درخواست‌ها از طرق مختلف به ما می‌رسد. اگر موضوع درخواست‌ها را کنار بگذاریم، روزانه بیش از چند هزار ارتباط در همه سامانه‌ها در سراسر کشور ثبت می‌شود. در سفر استانی خراسان شمالی که تعداد نامه‌ها بسیار بالا بود و در سفر استانی خوزستان، شاهد تعداد گسترده‌ای درخواست بودیم. در خراسان شمالی ۴۶ هزار نامه دریافت کردیم که شامل 3هزار و 400 تقاضای تسهیلات بانکی، 14 هزار و 600 تقاضای مساعدت مالی، 5هزار تقاضای اشتغال، 3هزار تقاضای مسکن و کمک هزینه مسکن، 5هزار و 900 تقاضا در حوزه دارو و درمان، 10 هزار درخواست در سایر موضوعات و ۴۰۰ درخواست هم مربوط به سایر قوا بود. این مجموعه درخواست‌ها عمدتاً شخصی است. در بخش مطالبات عمومی هزار و 740 شکایت، ۲۰۳ گزارش، ۱۰ انتقاد، ۴۵ تذکر و ۲۷ پیشنهاد ثبت شد که مجموعاً 2 هزار مطالبه و ۴۵ هزار درخواست را تشکیل دادند که یک بیستم کل درخواست‌ها بود. همچنین از شهریور ۱۴۰۰ تا اول شهریور 1403 تعداد تماس‌ها و نامه‌های دریافتی در نهاد ریاست جمهوری حدود ۸۰۰ هزار مورد بود، در حالی که در دوره دولت چهاردهم این رقم به ۸۰ هزار کاهش یافت. این نشان‌دهنده رویکرد حذف نامه است، چرا که به این درخواست‌ها در استان رسیدگی می‌شود. اما اگر مسأله مردم در استان حل نشد، مرکز ارتباطات مردمی از استان می‌خواهد کارگروه «صدای مردم» را تشکیل دهد و به مطالبات حل‌نشده کثیرالابتلا و عام‌الانتفاع مردم رسیدگی کند.
در سفر استانی اعلام می‌کنید قصد دریافت نامه‌های شخصی را ندارید؟
ما اعلام کرده‌ایم که بنا نیست نامه‌های درخواست شخصی این چنینی در اولویت رسیدگی باشد. برای همین در سفرهای استانی، استاندار و معاون محترم اجرایی رئیس‌جمهوری تأکید می‌کنند که پاسخگویی به این نوع نامه‌ها، یعنی پرداخت مساعدت مالی یا توصیه به اشتغال خارج از رویه، در دستور کار نهاد ریاست جمهوری و استانداری نیست. این یک رویه است که اگر مردم از آن آگاه شوند یا به این سمت تشویق شوند، طبیعتاً نامه‌های به این شکل، ترویج نخواهد شد. معتقدیم مسأله گرفتن نامه از مردم و انجام کمک‌های شخصی به این صورت، رویکرد مناسبی نبوده و نیست.
عبور از پوپولیسم ساده و بی‌هزینه نیست. ممکن است خیلی‌ها همین گفت‌و‌گو را ببینند و بگویند دولت آقای پزشکیان مردمی نیست یا نهاد ریاست جمهوری به مردم توجه نمی‌کند.
پوپولیسم با مردمی بودن تفاوت دارد. توجه به مردم و شنیدن نظرات و شکایت‌های مردم، با استفاده ابزاری از نامه‌های مردمی برای کشاندن مردم به دیدار با رئیس‌جمهوری تفاوت دارد. ما به‌طور قطع تمام نامه‌ها و گزارش‌های مردم را دریافت و بررسی می‌کنیم و پاسخ اولیه می‌دهیم. اما نکته این است که نباید از نیازهای مردم سوءاستفاده شود. رفع نیازهای مردم وظیفه اصلی حکومت است، اما وقتی این نیازها به صورت فردی و موردی برآورده شود، عملاً احساس تبعیض در جامعه افزایش می‌یابد. اگر این روش واقعاً کارآمد بود، چرا در طول دولت‌های مختلف، بویژه دولت‌هایی که چنین رویکردی را دنبال کردند، نارضایتی عمومی افزایش یافت؟ این شیوه نه قادر است مشکلات را به طور کامل حل کند و نه قادر است رضایت عمومی را جلب کند، زیرا این شیوه ظرفیت پاسخگویی به مطالبات مردم در مقیاس بزرگ را ندارد. گاهی افراد با نوشتن نامه‌های احساسی، حتی به گونه‌ای که رئیس‌جمهوری را تحت تأثیر قرار دهند، درخواست‌هایی مانند دریافت دوچرخه مطرح می‌کنند. ارسال چنین کمک‌هایی ممکن است فرد دریافت‌کننده دوچرخه را خوشحال کند، اما آیا کسانی که نامه ننوشته‌اند، یا نامه نوشته‌اند و دوچرخه نگرفته‌اند، احساس بی‌عدالتی و نارضایتی نخواهند کرد؟ به چند نفر می‌توان دوچرخه داد؟ بقیه چه؟ این نوع نگاه، به معنی استفاده ابزاری از مردم برای نمایش محبوبیت است که نه تنها رویکرد مناسبی نیست، بلکه به اعتماد عمومی آسیب می‌زند. رئیس‌جمهوری باید به شکایات و مظالم مردم رسیدگی کند و اگر بخشی از سیستم دولتی ناکارآمد است، باید به وزیر مربوطه دستور دهد مشکلات را حل کند. به عنوان مثال اگر در خوزستان نامه‌هایی درباره بیکاری ارائه می‌شود و مطالبه عموم است، یک راه ساده این است که این افراد را به شرکت نفت معرفی کرد! اما راهکار اصولی‌تر برای حل مشکل بیکاری، فراهم کردن فرصت‌های استخدام عادلانه برای همه مردم خوزستان است. به عبارت دیگر رئیس‌جمهوری باید نگرشی ملی داشته باشد، زیرا رئیس‌جمهوری نماینده همه مردم و کشور است. در این دولت، تأکید بر عدالت و پرهیز از استفاده ابزاری از مردم دنبال می‌شود تا از طریق آن، اعتماد عمومی حفظ و تقویت شود.
گفتید قبل و حین سفر استانی نظرسنجی و پیمایش انجام می‌دهید. بفرمایید مهم‌ترین دغدغه مردم در هر استان چیست؟
رئیس‌جمهوری در قالب سفر استانی به استان‌های متعدد محروم و در رمضان گذشته به شهرستان‌های مختلف استان تهران سفر کرد. سفرهای مربوط به استان تهران، با هدف بررسی مشکلات مردم و پیگیری مسائل اقتصادی و اجتماعی صورت گرفت. به طور کلی مهم‌ترین دغدغه مردم که در سفرهای استانی مطرح شد، مسأله اقتصادی بود. بویژه موضوع بی‌آبی به عنوان یکی از چالش‌های جدی در همه استان‌ها مطرح است. بسیاری از استان‌های بازدید شده در سفرهای دکتر پزشکیان، استان‌های مرزی بودند که مشکلاتی چون بازارچه‌های مرزی، فرصت مرزهای اقتصادی و امکان تبادل اقتصادی مرزی برای مردم اهمیت داشت و تقاضا برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های استانی و مرزی. یکی دیگر از مسائل که در این سفرها به چشم می‌خورد، وجود احساس بی‌عدالتی در مردم است. آمارها نشان می‌دهد مردم استان‌ها و حتی شهرهای استان تهران احساس می‌کنند در مقایسه با سایر مناطق از عدالت برخوردار نیستند. این احساس بی‌عدالتی یکی از شایع‌ترین دغدغه‌های مردم است. نظرسنجی‌ها درباره میزان رضایت مردم از نمایندگان مجلس، ائمه جمعه، شهرداران، استانداران و فرمانداران نشان می‌دهد رضایت عمومی مردم از مسئولان در سطح مطلوبی نیست، اما تفاوت‌های ارزیابی مردم نسبت به دستگاه‌های مختلف می‌تواند شاخص مهمی برای بهبود عملکرد باشد. به عنوان مثال، رضایت مردم از سازمان هدفمندی یارانه‌ها نسبتاً خوب است، اما از سازمان امور مالیاتی کمتر. هدف اصلی دولت افزایش رضایت مردم است. در این باره رئیس‌جمهوری تأکید دارد که در نظرسنجی‌های آینده، میزان رضایت مردم باید افزایش یافته باشد. در این دولت شاخص رضایت مردم به عنوان معیاری کلیدی برای ارزیابی عملکرد دستگاه‌ها در نظر گرفته شده است. یافته دیگر از این پیمایش‌ها این است که میزان تمایل به مهاجرت از استان‌ها به مناطق دیگر یا خارج از کشور پایین است. همچنین میزان تفاخر به ملیت و ایرانی بودن در استان‌های کشور بالای ۹۰درصد است و این با توجه به اینکه میزان نارضایتی عمومی بالا است، قابل توجه است. بنابراین، نباید تفاخر ملی را مبنای غفلت از رضایت مردم قرار داد و گفت چون مردم احساس تفاخر ملی دارند، پس احساس رضایت هم دارند. در مجموع، سفرهای استانی با هدف توجه ویژه به مناطق محروم، شنیدن مستقیم مشکلات مردم و تلاش برای رفع آنها انجام می‌شود و در این راستا دولت بر افزایش عدالت، استفاده از ظرفیت‌های استانی و ارتقای رضایت عمومی تأکید دارد.
بــــرش
نگاه مردم به دولت و مسائل جاری
چطور به رئیس‌جمهوری منتقل می‌شود؟
دولت به صورت منظم و منسجم، از طریق شورای اطلاع‌رسانی و معاونت ارتباطات دفتر رئیس‌جمهوری، نظرات مردم، منتقدان، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی را جمع‌آوری و تحلیل می‌کند و گاهی در طول روز ۳ تا ۴ بار گزارش‌هایی به دولت ارائه می‌شود. این گزارش‌ها که معمولاً در حد دو صفحه هستند، برای رئیس‌جمهوری ارسال می‌شود و شامل موارد مهمی مانند قیمت دلار و مسائل اقتصادی هم می‌شود تا رئیس‌جمهوری و تمامی اجزای دولت در جریان دقیق مسائل روز جامعه قرار داشته باشند. ما در مرکز ارتباطات مردمی هم مسائل خود مردم را به صورت خلاصه به اطلاع رئیس‌جمهوری می‌رسانیم تا به طور کامل از وضعیت آگاه باشند.
