Radiohead در آتش سیاست

گروه موسیقی مشهور بریتانیایی «رِیدیوهد» (Radiohead) بار دیگر در مرکز یک جنجال سیاسی و فرهنگی قرار گرفته است. اظهارات تازه‌ی اعضای گروه درباره‌ی موضعشان نسبت به اسرائیل و فلسطین، موجی از بحث و واکنش را در فضای مجازی برانگیخته است؛ به‌ویژه میان هواداران جوان‌تر این گروه که بخش بزرگی از آن‌ها از نسل Z به شمار می‌روند.

تام یورک، خواننده و چهره‌ی اصلی گروه، در گفت‌وگویی جدید از فشاری سخن گفته که به گفته‌ی او نوعی «شکار جادوگر» علیه او و گروهش به راه افتاده است. او گفته احساس می‌کند مردم نه تنها کارهایش، بلکه نیت او را نیز قضاوت می‌کنند و تلاش دارند معنای زندگی هنری‌اش را از بین ببرند. یورک تصریح کرده که دیگر حاضر نیست در اسرائیل اجرا کند و گفته است: «به هیچ وجه. نمی‌خواهم حتی پنج هزار مایل نزدیک رژیم نتانیاهو باشم.» او این فضای انتقادی را نوعی فشار سیاسی دانسته که از هنرمندان انتظار دارد مواضعی کاملاً یک‌دست و هماهنگ با دیدگاه‌های خاص اتخاذ کنند، در حالی که خودش چنین چیزی را با روح آزادی هنری در تضاد می‌بیند.

در سوی دیگر، جانی گرینوود، گیتاریست گروه، موضعی متفاوت اتخاذ کرده است. او که با یک هنرمند اسرائیلی ازدواج کرده و با موزیسین‌های عرب و یهودی همکاری دارد، معتقد است تحریم فرهنگی راه‌حل درستی نیست. او می‌گوید: «نمی‌توانم بابت همکاری با هنرمندان عرب و یهودی عذرخواهی کنم. وفاداری من به آن‌هاست، نه به دولت‌ها. بایکوت هیچ مشکلی را حل نمی‌کند.»

در همین حال، جنبش بین‌المللی BDS (تحریم، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم اسرائیل) از هواداران خواسته تور جهانی ۲۰۲۵ گروه را تحریم کنند. این جنبش Radiohead را به «سکوت همدستانه» در برابر خشونت‌های اسرائیل متهم کرده و از هنرمندان خواسته مواضع صریح‌تری در دفاع از فلسطین اتخاذ کنند.

در شبکه‌های اجتماعی، واکنش نسل Z  که بخش قابل‌توجهی از جامعه‌ی هواداران Radiohead را تشکیل می‌دهد  دو دسته بوده است. برخی از هواداران جوان از تام یورک به خاطر موضع صریح و ضد‌دولتی‌اش حمایت کرده‌اند، اما گروه دیگری او را متهم کرده‌اند که دیر واکنش نشان داده و از موضع‌گیری روشن علیه اسرائیل در گذشته طفره رفته است. در مقابل، بخشی از طرفداران گرینوود نیز از موضع او در حمایت از گفت‌وگو و همکاری میان‌فرهنگی دفاع کرده‌اند.

در نهایت، اختلاف دیدگاه میان اعضای گروه، بازتابی از تنش بزرگ‌تری است که در فضای فرهنگی امروز دیده می‌شود، تضاد میان آزادی هنری و مسئولیت اخلاقی. Radiohead همواره برای هواداران جوان‌ترش نمادی از اندیشه‌ورزی، اعتراض شاعرانه و استقلال فکری بوده است، اما اکنون همان نسل از آن‌ها انتظار دارد در برابر بحران‌های جهانی موضعی سیاسی‌تر بگیرند.

جنجال تازه‌  Radiohead تنها به مرزهای موسیقی محدود نمی‌شود؛ این ماجرا به پرسشی عمیق‌تر درباره نقش هنرمند در عصر شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده است. آیا هنرمند می‌تواند بی‌طرف بماند وقتی جهان از او انتظار دارد سخن بگوید؟