بانک مرکزی و وزارت امور خارجه باید با تمام توان مطالبات ایران را جذب و ارز وارد کشور کنند

رحمان سعادت، کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگو با آوش درباره اقدامات جدید بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز گفت: این اقدامات راهگشا نیستند. دلیلش این است که اتفاقی که برای ارز رخ داده کاملاً طبیعی است. کشوری که تورم ۴۰ تا ۵۰ درصد و حتی بیشتر دارد، نهایتاً این تورم در بازار ارز خود را نشان می‌دهد. آقای فرزین معتقد است که پول مانند سایر کالاهاست و وقتی قیمت کالاها افزایش پیدا می‌کند، قیمت ارز خارجی نیز افزایش می‌یابد.

او ادامه داد: اگر به یک سال گذشته نگاه کنیم، می‌بینیم که تقریباً همه کالاها گران شده‌اند و طبیعی است که دلار نیز افزایش پیدا کند. این روند عجیب و غریب نیست. براساس محاسبات کارشناسان، قیمت دلار با تورم موجود حتی تا بالای ۲۰۰ هزار تومان نیز قابل پیش‌بینی است و تا عید ممکن به این سطح برسد. اقدامات بانک مرکزی یا تأثیرگذار نیستند یا تنها به صورت مسکُن‌وار و کوتاه‌مدت می‌توانند برای چند ماه مؤثر باشند.

این کارشناس بااشاره به اینکه بهترین راهکاری که دولت باید در این زمینه پیاده کند، گفت: مهم‌ترین مسئله فعال کردن دیپلماسی تجاری به‌ویژه دیپلماسی اقتصادی با کشورهای دیگر است. دستگاه سیاست خارجی در کنار بانک مرکزی باید کمک کند تا مطالبات ارزی ایران از کشورهایی مانند چین و سایر شرکای تجاری وصول و ارز وارد اقتصاد شود. این عرضه ارز می‌تواند تا حدی بازار را کنترل کند.

او اظهار کرد: در چند روز گذشته آقای فرزین به کابل و هرات سفر کرده‌اند تا برخی منابع مالی از آنجا تأمین شود  این راهبرد در صورتی مؤثر است که اقدامات بانک مرکزی و دولت به موقع انجام شده باشند در غیر این صورت تأثیر کمی دارد.

سعادت در ادامه گفت: به نظر من برای کوتاه‌مدت، دولت باید کالاهای اساسی مورد نیاز مردم را مستقیماً خریداری کند و به صورت مستقیم در اختیار مصرف‌کنندگان و خانواده‌ها قرار دهد  این اقدام می‌تواند از فاجعه انسانی و کاهش قدرت خرید جلوگیری کند. کالاها نباید مستقیماً به قیمت دلار یا نرخ ریال گره زده شوند بلکه دولت باید کنترل مستقیم روی عرضه داشته باشد.

این استاد دانشگاه بااشاره به تصمیم دولت بر تک‌نرخی کردن ارز بیان کرد: ممکن بود در گذشته سیاست چندنرخی جواب بدهد اما اکنون بانک مرکزی نمی‌تواند سیاست چندنرخی یا تک‌نرخی مؤثر داشته باشد. بسیاری از اقتصاددانان معتقدند با وضعیت فعلی هیچ اقدام مؤثری در حوزه مدیریت ارزی نمی‌توان انجام داد و هر اقدام جدید می‌تواند التهاب بازار را بیشتر کند. اقدامات بانک مرکزی و دولت در دیپلماسی خارجی و ورود ارز به بازار یا اثرگذار نیستند یا باعث رانت اقتصادی می‌شوند.

این کارشناس تصریح کرد: به اعتقاد من بانک مرکزی و وزارت امور خارجه باید با تمام توان مطالبات ایران را جذب و ارز وارد کشور کنند در غیر این صورت منابع موجود به دلیل سیاست‌ها و روش‌های نادرست، هدر می‌روند و وضعیت بدتر می‌شود. این تجربه در سال‌های گذشته و به‌ویژه دو سال اخیر هم مشاهده شده است. اقدامات ناکارآمد در گذشته سبب تورم بیشتر شد. واقعیت این است که هرگونه اقدام نادرست تنها آتش افزایش قیمت را شعله‌ورتر می‌کند.

سعادت در پایان خاطرنشان کرد: درمورد تأثیر افزایش بی‌رویه قیمت ارز بر تورم، قطعاً قیمت ارز تأثیر مستقیم دارد. افزایش نرخ ارز باعث بالا رفتن هزینه واردات نهاده‌های تولید به‌ویژه محصولات لبنی و پروتئینی می‌شود. این افزایش هزینه تولید به قیمت کالاها منتقل خواهد شد و قدرت خرید مردم کاهش پیدا می‌کند. همچنین افزایش قیمت انرژی مانند بنزین نیز تأثیر مضاعفی بر حمل‌ونقل و تولید دارد. بنابراین هیچ شکی نیست که با افزایش نرخ ارز قیمت کالاهای اساسی نیز به شدت افزایش پیدا خواهد کرد.