بیمه مسئولیت در ایران؛ حمایت واقعی یا تعهد حداقلی؟
بیمه مسئولیت یکی از مهم‌ترین پوشش‌های بیمه‌ای برای کسب‌وکارها و افراد است که خسارات جانی و مالی به اشخاص ثالث را جبران می‌کند.
بیمه مسئولیت یکی از مهم‌ترین انواع بیمه‌هاست که خسارات جانی و مالی واردشده به اشخاص ثالث را جبران می‌کند. اما نکته اینجاست که این بیمه تنها در صورتی خسارات را پرداخت می‌کند که مسئولیت حادثه بر عهده بیمه‌گذار باشد. در واقع، اگر قصور یا سهل‌انگاری عاملی برای وقوع حادثه باشد، بیمه مسئولیتی در قبال آن ندارد.
بیمه‌ای برای جبران خسارت‌های ناخواسته
بیمه مسئولیت در بسیاری از حوزه‌ها کاربرد دارد؛ از کارفرمایان و مهندسان گرفته تا پزشکان و حتی صاحبان مشاغل خدماتی. اگر بر اثر غفلت یا کوتاهی، فردی دچار خسارت مالی یا جانی شود، فرد خاطی موظف به جبران آن خواهد بود. اینجاست که بیمه مسئولیت به کمک می‌آید و بخشی از این هزینه‌ها را جبران می‌کند.
اما همه چیز تحت پوشش نیست!
با وجود اینکه بیمه مسئولیت، حمایت گسترده‌ای ارائه می‌دهد، اما برخی موارد از تعهدات این بیمه خارج است. برای مثال، خسارات ناشی از اقدامات عمدی، درمان خارج از تخصص، جراحی تحت تأثیر مواد مخدر یا مشروبات الکلی و حتی عمل‌های زیبایی، جزو مواردی هستند که بیمه مسئولیت آن‌ها را پوشش نمی‌دهد.
رشد چشمگیر بیمه مسئولیت در ایران
بر اساس آمار بیمه مرکزی، در سال ۱۴۰۲ بیش از دو میلیون و ۸۹ هزار بیمه‌نامه مسئولیت صادر شده که ارزشی معادل ۱۳.۲ هزار میلیارد تومان داشته است. این عدد در سال ۱۴۰۳ با افزایش ۹.۳ درصدی به بیش از دو میلیون و ۷۱ هزار بیمه‌نامه رسیده و ارزش آن نیز به ۱۶.۴ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
همچنین میزان خسارت‌های پرداخت‌شده در این حوزه در سال ۱۴۰۳ به شش هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال قبل رشد ۴۸ درصدی را نشان می‌دهد.
بیمه حداقلی و گران!
بیمه مسئولیت در ایران یکی از گران‌ترین انواع بیمه‌هاست، اما در بسیاری از موارد، پوشش‌های آن با سطح هزینه‌ای که بیمه‌گذاران پرداخت می‌کنند، همخوانی ندارد. بسیاری از شرکت‌های بیمه، به دلیل نبود رقابت جدی و چارچوب‌های محدود نظارتی، تعهدات خود را در حداقل ممکن نگه می‌دارند. در مقابل، بیمه‌گذاران در هنگام وقوع حادثه با روندهای پیچیده اداری و سقف‌های جبران خسارت پایین مواجه می‌شوند. این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته، بیمه مسئولیت با هزینه‌ای منطقی‌تر، پوشش‌های گسترده‌تری ارائه می‌دهد و شفافیت بیشتری در فرآیند پرداخت خسارت وجود دارد.
مقایسه بیمه مسئولیت در ایران و کشورهای توسعه‌یافته
در کشورهای توسعه‌یافته، بیمه مسئولیت یکی از پایه‌های اساسی نظام حقوقی و اقتصادی محسوب می‌شود. برای مثال، در کشورهایی مانند آلمان، کانادا و ایالات متحده، داشتن بیمه مسئولیت برای بسیاری از مشاغل نه‌تنها یک انتخاب، بلکه یک الزام قانونی است. در این کشورها، بیمه‌های مسئولیت تعهدات گسترده‌تری را پوشش می‌دهند و حتی خسارات ناشی از سهل‌انگاری‌های جزئی نیز تحت پوشش قرار می‌گیرند.
یکی دیگر از تفاوت‌های اساسی، میزان سقف تعهدات بیمه‌ای است. در ایران، سقف پرداخت بیمه مسئولیت معمولا بر اساس حداقل‌های قانونی تعیین می‌شود، در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته، این سقف به گونه‌ای تنظیم می‌شود که بتواند هزینه‌های سنگین دعاوی حقوقی را نیز پوشش دهد.
علاوه بر این، در کشورهای پیشرفته، بیمه مسئولیت بیشتر در حوزه‌های جدید مانند فناوری اطلاعات، امنیت سایبری و حتی مشاوره‌های حقوقی و مالی نیز کاربرد دارد، در حالی که در ایران، تمرکز اصلی هنوز بر بیمه مسئولیت حرفه‌ای در حوزه‌های سنتی مانند پزشکی و صنعت ساختمان است.
با این حال، روند رو به رشد بیمه مسئولیت در ایران نشان می‌دهد که این صنعت به‌تدریج در حال نزدیک شدن به استانداردهای جهانی است و با افزایش آگاهی عمومی و الزامات قانونی، می‌تواند نقش پررنگ‌تری در حمایت از افراد و کسب‌وکارها ایفا کند.
